ÇANAKKALE SAVAŞLARININ TÜRK HİKÂYESİNE YANSIMALARI

Yıl 2017, Sayı: 42, 61 - 76, 05.12.2017

Prof. Dr. Meral Demiryürek

https://doi.org/10.17133/tubar.365344

Cited By: 2

Öz

Çanakkale Cephesi ve Savaşları, I. Dünya Savaşı içinde yer
alan cephelerden ve savaşlardan sadece biri olmasına rağmen diğer cephelerdeki
savaşlara oranla Türk kültür ve tarihinde çok daha önemli izler bı-
rakmıştır. Modern Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk,
Gelibolu’daki başarılarıyla tanınmış ve Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri
Çanakkale cephesinde atılmıştır. Çanakkale Savaşları Türk edebiyatını da
yakından etkileyerek piyesler, tiyatro eserleri, romanlar ve şiirler yazılmış,
Türk edebiyatında zengin bir Çanakkale külliyâtı oluşmuştur. Bu eserler
içinde empati yoluyla okurların kendilerinden bir şeyler bulmaları ve kolay
okunmaları açısından hikâyelerin yeri ayrıdır. Nitekim Ömer Seyfettin ve
Refik Halit Karay’ın bu türü müstakil bir yazarlık alanı haline getirmeleri
sonucunda I. Dünya Savaşı yıllarında yazılan ve yayımlanan hikâyelerin
sayısı hızla artmıştır. Bu bildiride Türk edebiyatındaki üç hikâye ustasının
(Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Ömer Seyfettin ve Ercüment Ekrem Talu) dö-
nemin çeşitli dergilerinde yayımladıkları ve bugüne değin Çanakkale konusu
açısından ortak bir zeminde birleştirilip karşılaştırılmalı bir biçimde
değerlendirilmeyen hikâyeleri kurgusal metinleri inceleme metotlarıyla ele
alınarak Çanakkale Savaşları edebî perspektiften dikkatlere sunulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Ömer Seyfettin, Ercüment Ekrem Talu, Savaş edebiyatı

The Reflections of the Dardanelles Wars on the Turkish Stories

Öz

Although the Dardanelles front line and wars were
one of the fronts of the World War the first, it has been accepted that it was
very important in the Turkish culture and history. Because the Turkish Republic
based on the Gallipoli side and wars, in that the founder of the Modern
Turkey, Mustafa Kemal Atatürk, acquired renown. There are a lot of Turkish literary works concerning the Dardanelles front line and wars, such
as dramas, plays, novels and poems and these literary works has made up
a comprehensive complete works. In this context, a lot of stories have been
written. The aim of this paper is to reveal the stories by Ahmet Hikmet
Müftüoğlu, Ömer Seyfettin and Ercüment Ekrem Talu concerning the
above mentioned front. It has also been attempted to study the Dardanelles
wars from the different point of view, by evaluating these writers’ stories.

Anahtar Kelimeler

the literature of war, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Ömer Seyfettin, Ercüment Ekrem Talu, Turkish literature, Dardanelles front and wars

Kaynakça

• Ahmet Hikmet, "Sümbül Kokusu", Yeni Mecmua (Çanakkale Nüsha-i Fevkalâdesi), S. 5/18, Mart 1331 (1334), s. 31-32.
• ANAR, Turgay (2007), Çanakkale Savaşı Hikâyeleri, Selis Kitaplar, İstanbul.
• AYVAZOĞLU, Beşir (2014), “Edebi Heyet Çanakkale’de”, Türk Edebiyatı, Yıl: 42, S. 492, s. 12.
• BAYUR, Yusuf Hikmet (1997) Atatürk Hayatı Eserleri (Doğumundan Samsun'a Çıkışına Kadar), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
• CEYHAN, Nesime (2007), I. Dünya Savaşı Hikâyeleri, Selis Kitaplar, İstanbul, 2007.
• [ÇAVLI], Emin Âlî, “Çanakkale’ye Düşman Donanmasının Saldırıları”, Yeni Mecmua (Çanakkale Özel Sayısı), Yeditepe Yayınları, İstanbul 2006.
• DEMİRYÜREK, Meral, “Savaştan Doğan Bir Tip: Harp Zengini”, Turkish Studies, Volume 10/16 (2015), s. 493-508.
• DOĞAN, Abide- ERGÜN, Nurtaç, “Balkan Savaşları’nın Türk Hikâyesine Yansıması”, Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), S. 38 (2015), s. 53-73.
• [KESTELLİ], Raif Necdet (1922), Hayat-ı Edebiyye, Orhaniye Matbaası, İstanbul.
• KÖROĞLU, Erol (2004), Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı (1914-1918), İletişim Yayınları, İstanbul.
• MAT, Celal (2007), Türk Romanında Çanakkale Muharebeleri, Akçağ, Ankara. Ömer Seyfettin, "Çanakkale'den Sonra", Yeni Mecmua, 16 Ağustos 1917, S. 6, s. 119-120.
• Recaizâde Ercüment Ekrem "Ahmet bin Hamud", Donanma, 16 Temmuz 1331 / 1915, S. 106, s. 888-890.
• TANSEL, Fevziye Abdullah, Ahmet Hikmet Müftüoğlu Hayatı ve Sanatı (www. journals.istanbul.edu.tr/iuturkiyat/article/download/.../pdf) (Erişim tarihi: 7. 11. 2014) Türk Havacılık Tarihi II (1914-1916) (1951), 2. Kitap 1. Cilt, Uçuş Okulları Basımevi, Eskişehir.
• Uryanizâde Ali Vahid (1333-1334), Çanakkale Cephesi’nde Duyup Düşündüklerim, Necm-i İstikbal Matbaası, Darü’l-hilafetü’l-aliyye.
• ÜLGEN, Erol, “Çanakkale Zaferi’nin Türk Edebiyatındaki Yankıları”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 207 (2013), s. 345-356. Yeni Mecmua Çanakkale Özel Sayısı (2006), (Haz. ALBAYRAK, Muzaffer-ÖZYURT, Ayhan), Yeditepe Yayınları, İstanbul.