ŞAİR KİMLİĞİYLE ERCÜMENT EKREM TALU

Yıl 2020, Sayı: 47, 109 - 130, 08.06.2020

İbrahim Özen

Öz

Ercüment Ekrem Talu, nükteden üslubuyla bir
mizah yazarı olarak şöhret kazanmış, Türk edebiyatının üretken yazarlarından
biridir. II. Meşrutiyet yıllarından 1950’lere uzanan yazarlık hayatı müddetince
devrinin gazetelerinde, dergilerinde çok sayıda hikâye, roman, fıkra ve
hatıraya imza atmıştır. Bilhassa mizah çeşnisi katarak toplumsal sorunlara
eleştirel bir yaklaşım sergilediği romanları ile doğrudan doğruya mizah amacıyla
yazdığı “Evliyâ-yı Cedid” ve “Meşhedî” serisi, ona popüler bir yazar hüviyeti
kazandırmıştır. Daha çok nesir türünde eser veren, dolayısıyla bu türdeki
eserleriyle tanınan Ercüment Ekrem, aynı zamanda bir şairdir. Çalışma
kapsamında, onun yazılarını kaleme aldığı süreli yayınlar taranmış, kendi
adıyla ve müstear isimlerle yayımladığı şiirler tespit edilmiştir. Mütareke
yıllarında Damat Ferid Paşa kabinesine ve Millî Mücadele karşıtı Ali Kemal’e
yönelik hicivleriyle adından söz ettiren Ercüment Ekrem, Cumhuriyet’ten sonra
mizah şiirleriyle karşımıza çıkmıştır. Bu dönemde, güncel hadiselere dair eleştirel içeriklilerden, kadın-erkek
ilişkilerine, zevk ve sefa âlemlerinden bir ömrün muhasebesine kadar uzanan
oldukça geniş bir muhtevada şiirler yazmıştır. Aynı zamanda, yazarlık hayatının
ilk yıllarından itibaren tabiat ve aşk temalarını işlediği, sanatkârane bir
üslupla kaleme aldığı şiirleri mevcuttur. Çalışma ile Ercüment Ekrem’in süreli
yayın sayfalarında kalan şiirleri ortaya çıkartıldığı gibi nesirde olduğu kadar
nazımda da kıvrak bir kaleme sahip olduğu anlaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

ERCÜMENT EKREM TALU, TÜRK EDEBİYATI, ŞİİR, HİCİV, MİZAH

Kaynakça

• Tespit Edilen Şiirler:[Talu], Ercümend Ekrem (1 Eylül 1324), “Yıldızlar”, Resimli Kitap, C.1, s. 1, s. 68.[Talu], Ercümend Ekrem (18 Haziran 1326), “Bir Yaprak”, Ümmet, S. 6, s. 4.[Talu], Ercümend Ekrem (17 Nisan 1335), “Bahardan Kalma- Şarkı”, Utarid Mecmuası, S. 14, s. 217.[Talu], Ercümend Ekrem (31 Kânunusani 1336), “Babama”. Alay, S. 4, s. 5.[Talu], Ercümend Ekrem (1 Teşrinievvel 1336), “Bahardan Kalma”, Şebab, S. 11, s. 269. [Talu], Ercümend Ekrem (1 Teşrinievvel 1336), “Gazel”, Yarın, S. 25, s. 3.[Talu], Ercümend Ekrem (20 Nisan 1338), “Şarkı”, Yarın, S. 27, s.34.[Talu], Ercümend Ekrem (1 Eylül 1340). “Şarkı”, Yıldız, S. 2, s. 16.[Talu], Ercümend Ekrem (1 Teşrîn-i evvel 1340), “Bir Kız İçin”, Yıldız, S. 3, s. 13. [Talu], Ercümend Ekrem (13 Temmuz 1341). “Adadan Mektup”, Akbaba, S. 272, s. 2.[Talu], Ercümend Ekrem (8 Haziran 1341), “Dedim, Dedi..”, Akbaba, S. 262, s. 3.[Talu], Ercümend Ekrem (9 Temmuz 1341), “Kalbi”, Akbaba, S. 271, s. 2.[Talu], Ercümend Ekrem (29 Teşrinievvel 1341), “Nazire”, Akbaba, S. 303, s. 1.[Talu], Ercümend Ekrem (18 Haziran 1341), “Hayat”, Akbaba, S. 265, s. 1. [Talu], Ercümend Ekrem (29 Haziran 1341), “Evet! Hayır!”, Akbaba, S. 268, s. 1. [Talu], Ercümend Ekrem (14 Kânunusani 1926), “Nasihat”, Akbaba, S. 325, s. 1.[Talu], Ercümend Ekrem (22 Mart 1926), “Kadın Erkek İçindir”, Akbaba, s. 344, s. 3.[Talu], Ercümend Ekrem (5 Temmuz 1926), “Kalenderi”, Akbaba, S. 374, s. 1.[Talu], Ercümend Ekrem (20 Mayıs 1926), “Boğazdan Mektup”, Akbaba, S. 361, s. 1.[Talu], Ercümend Ekrem (24 Haziran 1926), “Bir Mektup”, Akbaba, S. 371, s. 1. [Talu], Ercümend Ekrem (1 Şubat 1927), “Süleyman Nazif’e Nazire”, Güneş, S. 3, s. 5.[Talu], Ercümend Ekrem (20 Haziran 1927), “Amentü”, Akbaba, S. 472, s. 2.[Talu], Ercümend Ekrem (1 Mayıs 1927), “Boğaz’da Gurub”, Güneş, S. 9, s. 11. [Talu], Ercümend Ekrem (2 Haziran 1927), “Değiliz”, Akbaba, S. 468, s. 2.[Talu], Ercümend Ekrem (9 Haziran 1927), “Nedim İle Beraber”, Akbaba, S. 470, s. 2. [Talu], Ercümend Ekrem (26 Mart 1928), “Gidelim Ankara’ya”, Akbaba, S. 552, s. 1. [Talu], Ercümend Ekrem (9 İlkkânun 1933). “Taliden Şikâyet”. Akbaba, 68, 2. [Talu], Ercümend Ekrem (3 Mayıs 1934), “Otuz Yıl Sonra”, Akbaba, S. 18, s. 18.[Talu], Ercümend Ekrem (23 Ağustos 1934), “Geçer”, Akbaba, S. 34, s. 4.[Talu], Ercümend Ekrem (24 Mayıs 1934), “Züğürt Tesellisi”, Akbaba, S. 21, s. 5.[Talu], Ercümend Ekrem (15 Kânunusani 1936), “Aradım”, Yarım Ay, S. 23, s. 29. [Talu], Ercümend Ekrem (6 Şubat 1937), “Amentü”, Akbaba, S. 161, s. 7.[Talu], Ercümend Ekrem (12 Mayıs 1949), “Geçer, Geçer, Geçer”, Akbaba, S. 5, s. 9.[Talu], Ercümend Ekrem “Kendime Hicviye”, (Hilmi Yücebaş (1976), Hiciv ve Mizah Edebiyatı Antolojisi, İstanbul: Milliyet Dağıtım, s. 356.)[Talu], Ercümend Ekrem, “Dedim-Dedi”. (Hilmi Yücebaş, (1957), Bütün Cepheleriyle Ercüment Ekrem. İstanbul: Ahmet Halil Kitabevi, s. 115-116.)Âşık (1 Kânunusani 1336), “Gazel-i Müşterek –Ziya Paşa Merhum İle-”, Alay, S. 1, s. 3.Âşık (1 Kânunusani 1336), “İstikraz Kasidesi”, Alay, S. 1, s. 3. Âşık (17 Kânunusani 1336), “Peyâm-ı Âşık”, Alay, S. 2, s. 1.Âşık (17 Kânunusani 1336), “Bu da (Yine Ona), Alay, S. 2, s. 4.Âşık (17 Kânunusani 1336), “Hoş-Âmedî: Mebuslara”, Alay, S. 2, s. 4.Âşık (31 Kânunusani 1336), “Sudan Gazel”, Alay, S. 4, s. 4.Âşık (7 Şubat 1336), “Püskülsüz Paşama”, Alay, S. 5, s. 2.Âşık (12 Teşrinisani 1341), “Siyah Gözler”, Akbaba, S. 207, s. 2.Âşık (4 İlkkânun 1340), “Asrî Yalvarmalar”, Akbaba, S. 209, s. 1. Âşık (15 Mart 1926), “Bahar Türküsü”, Akbaba, S. 342, s. 4. Âşık (18 Mart 1926), “Yunus Emre Gibi”, Akbaba, S. 343, s. 3. Âşık (25 Mart 1926), “Artık İhtiyarladın”, Akbaba, S. 345, s. 4.Âşık (5 Nisan 1926), “Güzel”, Akbaba, S. 348, s. 2.Âşık (2 İlkkânun 1926), “Günlerden Bir Gün”, Akbaba, S. 417, s. 3.Âşık (8 Eylül 1927), “Yeni Para”, Akbaba, S. 495, s. 3.Âşık (26 Eylül 1927), “Gönül Verdim”, Akbaba, S. 500, s. 3.Âşık (3 Teşrinievvel 1927), “Şafak Sökerken”. Akbaba, S. 502, s. 4. Âşık (31 Teşrinievvel 1927), “Bir Damla”, Akbaba, S. 510, s. 4. Âşık (9 Eylül 1933), “Aşk”, Akbaba, S. 42, s. 3.Âşık (16 Teşrinisani 1935), “Gel Daha Yakın Gel!”, Akbaba, S. 97, s. 9.Âşık (4 Nisan 1936), “Yaz Sabahları”, Akbaba, S. 117, s. 6.Âşık (2 İkinciteşrin 1939), “Vay Bana”, Akbaba, S. 304, s.16.Âşık (10 Temmuz 1952), “En Tehlikesiz”, Akbaba, S. 17, s. 4.Çekirge (11 Ağustos 1340), “Asri Hamallar Marşı”, Akbaba, S. 176, s. 4. Çekirge (11 Ağustos 1340), “Karşılama”, Akbaba, S. 176, S. 4.Çekirge (21 Ağustos 1340), “Matbuat Cemiyetinde Ali Naci Beyin Nutku”, Akbaba, S. 179, s. 2. Çekirge (11 Eylül 1340), “Ermeni Şarkısı”, Akbaba, S. 185, s. 3. Çekirge (18 Eylül 1340), “Zıpır”, Akbaba, S. 187, s. 4. Çekirge (2 Teşrinievvel 1340), “Rumeli Ağzından”, Akbaba, S. 191, s. 3. Çekirge (1 İlkkânun 1340), “Asrî Gönül Masalı”, Akbaba, S. 208, s. 2. Çekirge (23 Teşrinisani 1341), “Gazel”, Akbaba, S. 310, s. 1.Çekirge (23 Teşrinisani 1341), “Nazire”, Akbaba, S. 310, s. 1. Çekirge (11 Kânunusani 1926), “Nedim Efendi’ye Naziredir”, Akbaba, S. 324, s. 4.Çekirge (12 Ağustos 1926), “Davetname”, Akbaba, S. 385, s. 1.Çekirge (28 Teşrinievvel 1926), “Muhabbetname”, Akbaba, S. 407, s. 2.Çekirge (1 Teşrinisani 1926), “Mersiye”, Akbaba, S. 408, s. 2.Çekirge (31 Teşrinievvel 1927), “Poezi”, Akbaba, S. 510, s. 3.Çekirge (16 Mayıs 1927), “Name”, Akbaba, S. 463, s. 2.Çekirge (16 Mayıs 1927), “Cevap”, Akbaba, S. 463, s. 3.Çekirge (26 Mayıs 1927), “Name”, Akbaba, S. 466, s. 3. Çekirge (14 Teşrinisani 1927), “Manzurum Mukterib”, Akbaba, S. 514, s. 2. Çekirge (1 İlkkânun 1927), “Gazel”, Akbaba, S. 519, s. 2. Çekirge (9 Kânunusani 1928), “Maniler”, Akbaba, S. 530, s. 2. Çekirge (18 Temmuz 1929), “Kayseri Havası”, Akbaba, S. 687, s. 2-3.Çekirge (15 Ağustos 1929), “Kastamonu Manileri”, Akbaba, S. 695, s. 2-3.Çekirge (27 Kasım 1938), “Şikâyet”, Akbaba, S. 212, s. 15.Evliya (7 Şubat 1336), “Hüseyin Rıfat Arkadaşa”, Alay, S. 5, s. 1. Karga (11 Haziran 1339), “Miletyustan Mektup”, Akbaba, S. 54, s. 3.Karga (10 Kânunusani 1340), “Curcunadan Güfte”, Akbaba, S. 115, s. 4.Karga (4 Şubat 1340), “Mehmed Emin Bey’in Oğluna Mektubu”, Akbaba, S. 122, s. 3.Karga (7 Şubat 1340), “Asya-yı Vustada”, Akbaba, S. 123, s. 3.Karga (28 Ağustos 1340), “Arnavut Şarkısı”, Akbaba, S. 181, s. 4. Karga (6 Eylül 1934), “Rumba”, Akbaba, S. 36, s. 10.Karga (30 Ağustos 1934), “Tango”, Akbaba, S. 35, s. 13.Kertenkele (11 Mart 1336), “Ahd-i Milli”, Diken, S. 46, s. 6.
• Diğer Kaynaklar:Akyıldız, Ali (2007), “Para”, TDV İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., C. 34, s. 163-166.Alangu, Tahir (21 Ocak 1957), “Günün Yazısı: Ercüment Ekrem Talu’nun Edebiyatımızdaki Yeri ve Değeri”. Vatan, s. 2.Çelik, Ahmet (2015), “Savaşın Maliyetine Bir Çözüm: Bir Borçlanma Hikâyesi”, Türkiyat Mecmuası, C. 25, S. 2, s. 107-165.Çetin, Nurullah (2012), Takma İsimler Sözlüğü, Akçağ Yay., Ankara. Dilçin, Cem (2005), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.Kara, Esra (2009), Ercüment Ekrem Talu’nun Hikâyelerinde Kadın-Erkek İlişkilerinin Mizahi Dille Eleştirisi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun.Karaca, Alaattin (1993), Ercümend Ekrem Talu’nun Edebiyat ve Basın Dünyasındaki Yeri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.Karahanoğulları Orhan (2007), “Birinci Meclisin İçki Yasağı, Men-i Müskirat Kanunu”, Ankara. (http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/karahan/makaleler/menimuskirat.pdf).Kudret, Cevdet (1970), Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman II, Bilgi Yay., Ankara.Ortaç, Yusuf Ziya (1920), “Yine Ona”. Birinci Kitap, Hilal Matbaası, İstanbul, s. 38.Ortaç, Yusuf Ziya (1960), Bir Varmış, Bir Yokmuş! Portreler, Akbaba Yay., İstanbul.Talu, Ercüment Ekrem (14 Temmuz 1949), “Tanıdıklarım: Halid Ziya Bey”, Edebiyat Âlemi, S. 13, s. 1.Topuzlu, Cemil (1945), Operatör Cemil Paşa Hatıraları. Canlı Tarihler II, Türkiye Yay., İstanbul. Yıldırım, Tahsin (2006), Edebiyatımızda Müstear İsimler, Selis Kitaplar, İstanbul.Yücebaş, Hilmi (1957), Bütün Cepheleriyle Ercüment Ekrem, Ahmet Halil Kitabevi, İstanbul.[ Karikatür] (17 Kânunusani 1336), “‘Vaş Türkçesi (İnek)tir.” Alay, S. 2, s. 1.[ İsimsiz]. (6 Mart 1336), “Mecburi Bir İzahat”, Alay, S. 9, s. 6.