Turizm İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk Yaklaşımları: 4 ve 5 Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 4, 23 - 30, 02.08.2016

Gulnar Mirzayeva , Makbule Çivelek Derya Kaya Gök Orhan Batman

Öz

Turizm faaliyetlerine katılan tüketicilerin giderek bilinçlenmesi dolayısıyla kaliteli mal ve hizmete duyulan gereksinimin artmasının yanısıra işletmelerin topluma karşı sorumlu olmaları da beklenmektedir. Bu hususu dikkate alan işletmeler sosyal sorumluluk uygulamalarına önem vermeye başlamıştır. Bu doğrultuda da tüketicileri memnun ederek ilgisini çekecek sosyal sorumluluk faaliyetlerinin sayısının ve boyutunun artırılması da önemli hale gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, konaklama işletmelerinin sosyal sorumluluk faaliyetlerinde hangi ölçütleri ön plana çıkardıklarınının ortaya konmasıdır. Aynı zamanda Caroll tarafından geliştirilmiş ölçütler paralelinde konaklama işletmelerinin sosyal sorumluluk projelerinde en sık kullandıkları kavramları belirlemek amaçlanmıştır. Bu bağlamda, 1.262 otel işletmesinin web sayfası incelenmiştir. Araştırma kapsamında Türkiye genelinde yerleşik olan 4 ve 5 yıldızlı konaklama işletmeleri seçilmiştir. Çalışmada araştırma yöntemi olarak kategorisel içerik analizini kullanılmıştır. Bunun yanısıra  Caroll tarafından oluşturulan sosyal sorumluluk piramidi turizm işletmelerinin web sitelerinde yer alan sosyal sorumluluk faaliyetlerine göre kategorize edilmiştir. Kategorilere ayrılan bilgilere SPSS 22 programı kullanılarak frekans analizi uygulanmıştır.   Araştırma sonucunda 118 otel işletmesinde sosyal sorumluluk uygulamaları tespit edilmiştir. 118 işletmenin 50’si 4 yıldızlı konaklama işletmesi iken, 68’ini 5 yıldızlı konaklama işletmesi oluşturmaktadır. Sosyal sorumluluk kapsamında yer alan işletmelerin bölgesel dağılımına bakıldığında ilk sırayı Akdeniz bölgesinin oluşturduğu tespit edilmiştir. Bunu sırasıyla Marmara ve Ege Bölgesi takip etmektedir. Sosyal sorumluluk projelerine en az yer veren bölge ise Doğu Anadolu’da yer alan konaklama tesislerinin olduğu ortaya çıkmıştır.

 

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sorumluluk, Konaklama İşletmeleri; Carroll Pramidi

Kaynakça

• Akyıldız, M. (2007), Sosyal Sorumluluk ve Ahlaki Yaklaşımlar Çerçevesinde Pazarlamanın Sürdürülebilir Gelişimdeki Rolü, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), ss:18-43.
• Ateşoğlu, İ. ve Türker, A. (2010), Konaklama İşletmelerinin Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerine Yaklaşımı: Muğla İli Örneği,Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), ss:207-226.
• Bartol, K. M. ve Martin, C. D. (1994), Management, McGraw- Hill: New York.
• Başar, B. ve Başar, M. (2006), Sosyal Sorumluluk Raporlaması ve Türkiye’deki Durumu, Sosyal Bilimler Dergisi, C:2, ss: 214-230.
• Bayraktaroğlu, G. ve Özgen, Ö. (2008), Sosyal Sorumluluk Konusunda Tüketicilerin Beklentileri: Analitik Hiyerarşi Süreci Yönetimi ile Önceliklerin Belirlenmesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), ss: 321-341.
• Bilgin, N. (2006), Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar, Siyasal Kitapevi: Ankara.
• Campbell, L. J. (2007), Why Would Corporations Behave In Social Responsible Ways? Institutional Theory of Corporate Social Responsibility, Acedemic of Management Review, 32 (3), ss:946-967.
• Carroll, A. B. (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsiblity, Toward The Moral Management of Organizational Stakeholders,Business Horizons, V:14, ss:39-48.
• Demir, H. Songür, N. (1999), Sosyal Sorumluluk ve İş Ahlakı, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), ss:150-168.
• Demirci, K. M. ve Aydemir, M. (2006), Örgütsel Değerlerin İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Anlayışlarını Belirlemedeki Rolü: Bursa İlinde Gerçekleştirilen Bir Araştırma, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), ss: 311-326.
• Dinçer, Ö. ve Fidan, Y. (1997), İşletme Yönetimi, Beta Yayınları: İstanbul.
• Doğan, S. ve Karataş, A. (2012), Örgütlerde Sosyal Sorumluluk Bilinci ve Güven Ortamının Oluşturulmasında Etiğin Önemi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (1), ss: 93-109.
• Doğan, Y. S. ve Varinli, İ. (2010), İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Anlayışı ve Kurumsal İmaj İlişkisi: Banka Müşterilerine Yönelik Bir Araştırma, Ekonomik ve Sosyal Araştırma Dergisi, 6 (6), ss:1-26.
• Dündar, S. ve Göksel, T. (2006), Reklamların Pazarlama Etiği ve Sosyal Sorumluluk Bilincine Göre Değerlendirilmesi: Ampirik Bir Çalışma, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 8(1), ss: 123-141.
• Emhan, A. (2007), Başarılı İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Kavramına BakışAçısı, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), ss:247-258.
• Halıcı, A. (2001), İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Stratejileri: Çanakkale İlinde Bir Araştırma, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 7(1), ss:11-26.
• İşseveroğlu, G. (2001), İşletmelerde Sosyal Sorumluluk ve Etik, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 8(2), ss: 55-67.
• Kotler, P. ve Lee N, (2005), Corporate Social Responsibility: Doing the Good forYour Company and Your Cause,John Wiley&Sons:Canada
• Lantos, G. P. (2001), The Boundaries of Strategic Corporate Social Responsibility, Journal of Cnsumer Marketing, 18(17), ss: 595-632.
• Luo, X. ve Bhattacharya, C.B. (2006), Corporate Social Responsibility, Customer Satisfaction, and Market Value, 70 (4), ss: 1-18.
• Maignan, İ. ve Ferrell, O.C. (2004), Corporate Social Responsibility and Marketing: An İntegrative Framework, Journal of the Academy of MarketingScience, 32(1), ss: 3-19.
• Nalbant, Z. E. (2005), İşletmelerde Sosyal Sorumluluk ve İş Ahlakı,Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F.Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 12(1), ss: 193-201.
• Ölçer, F. (2001), Günümüzde Sosyal Sorumluluğun Değişen Boyutları ve İşletmeler Üzerine Etkileri, Standard Dergisi, 40(473), ss: 22-23.
• Özmutaf, N. M., Çelikkol, H. ve Çelikkol, M. M. (2009), Yönetici Bakışıyla Sosyal Sorumluluk Aktivitelerinde Konunun Belirlenmesi ve İşletme İmajı: Ampirik Bir Yaklaşım, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S:24, ss:231-242.
• Pelit, E., Keleş, Y. ve Çakır, M. (2009), Otel İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F.Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 16(2), ss: 19-30.
• Stark, A. (1993), What Is The Matter With Business Ethics?, Harvard Business Review, 71(3), ss:38-47.
• Tuzcu, A. (2014), The Impact Of Corporate Social Responsibility Perception On The Job Satisfaction And Organizational Commitment, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), ss:185-202.