EĞİTİMDE ZORUNLU DİJİTALLEŞME: UZAKTAN/ONLİNE EĞİTİM UYGULAMALARINDA YAŞANAN SORUNLAR VE SOSYOLOJİK YANSIMALARI

Yıl 2023, , 101 - 134, 29.04.2023

Gürkan Bayındır , Burak Kahraman

https://doi.org/10.59182/tudad.1265274

Öz

Bu araştırma 2020 yılında ilan edilen pandemi ile birlikte eğitimde ve gündelik hayatta meydana gelen değişikliklerin nitelikli eğitimi ne yönde etkilediğini sosyolojik boyutlarıyla anlamak amacıyla yapılmıştır. Türkiye illerinden Niğde’de çeşitli özel ve devlet okullarında öğrenim gören öğrenciler ve görev yapan öğretmenler ile tamamlanan bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmıştır. Verilerin tümdengelim ile betimsel analiz edilerek yorumlandığı bu araştırmanın veri setini oluşturmak üzere amaçlı bir çalışma grubu seçilmiştir. Bu doğrultuda özel ve devlet okullarında görev yapan öğretmen, öğrenci ve idareci ile kayıt dışı görüşmeler yapılmış, bunlar içerisinden 25 öğrenci ve 14 öğretmen araştırma grubunu oluşturacak şekilde belirlenmiştir. Görüşmelerin ana hatlarını başta uzaktan eğitimin gündelik yaşama etkisi ve alışkanlıkların değişmesi olmak üzere öğretmen ve öğrencilerin eğitim süreçlerini etkileyen dijital okuryazarlık, eğitimde fırsat eşitsizliği ve esnek zaman algısı gibi konular oluşturmaktadır. Uzaktan eğitime geçişle birlikte hem öğretmen hem öğrenci hem de velilerin hayatlarında büyük değişiklikler meydana geldiğinin tespit edildiği araştırma sonuçları, özel okulda okuyan öğrenciler ile devlet okulunda okuyan öğrencilerin uzaktan eğitim dönemini farklı sosyo-ekonomik sınıflara mensup olmalarından kaynaklı farklı deneyimlediklerini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

eğitim, salgın, uzaktan eğitim, dijitalleşme

Kaynakça

• ACAR, Mustafa (2020). “Korona Sonrası Dünya: Ekonomik, Sosyal Ve Akademik Hayatta Ne Değişecek De Değişmeyecek?” M. Şeker, A. Özer Ve C. Korkut (Ed.), Küresel Salgının Anatomisi, İnsan ve Toplumun Geleceği içinde (s. 279-298). Türk Bilimler Akademisi.
• ARAT, Tugay ve BAKAN, Ömer (2011). “Uzaktan Eğitim ve Uygulamaları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14(1-2), 363-374.
• ARSLAN, Elif Türkan ve DEMİR, Hüseyin (2017). “Sağlık Çalışanlarının Hasta Mahremiyetine İlişkin Tutumu: Nitel Bir Araştırma”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 191-220.
• ARSLAN, Kevser, GÖRGÜLÜ ARI, Aslı ve HAYIR KANAT, Meryem (2021). “Covid-19 Pandemi Sürecinde Verilen Uzaktan Eğitim Hakkında Veli Görüşleri”, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 9(57), 192-206.
• ASLAN, Hasbi (2015). “Sosyalizasyonun Bir Bileşeni Olarak Sanat ve Sanat Eğitiminin Rasyonellik Görünümü”, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 235-248.
• BAKİOĞLU, Büşra ve ÇEVİK, Mustafa (2020). “Covid-19 Pandemisi Sürecinde Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitime İlişkin Görüşleri”, Turkish Studies, 15(4), 109-129.
• BALAMAN, Fatih ve HANBAY TİRYAKİ Sevil (2021). “Corona Virüs (Covid-19) Nedeniyle Mecburi Yürütülen Uzaktan Eğitim Hakkında Öğretmen Görüşleri”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 52-84.
• BALTACI, Ali (2018), “Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme”, BEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• BOURİDEU, Pierre ve PASSERON, Jean-Claude. (2019). “Yeniden Üretim, Eğitim Sistemine İlişkin Bir Teorinin İlkeleri”, (Çev. A. Sümer, L. Ünsaldı ve Ö. Akkaya), Ankara: Heretik Yayıncılık.
• BOZKURT, Aras (2017). “Türkiye’de Uzaktan Eğitimin Dünü, Bugünü ve Yarını”, Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124.
• CAN, Ertuğ (2020). “Coronavirüs (Covid-19) Pandemisi ve Pedagojik Yansımaları: Türkiye’de Açık ve Uzaktan Eğitim Uygulamaları”, Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• CAN, Nazlı ve KÖROĞLU, Yavuz (2020). “Covid-19 Döneminde Yaygınlaşan Uzaktan Eğitimin Değerlendirilmesi ve Eğitim Emekçileri Açısından İncelenmesi”, Madde, Diyalektik ve Toplum Dergisi, 3(4), 370-380.
• CRESWELL, John (2021). “Nitel Araştırma Yöntemleri, Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni”, (Çev. Ed. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir). Ankara:Siyasal Kitabevi.
• ÇAKIROĞLU, Ilgın, PİRTİNİ, Serdar ve ÇENGEL, Özgür (2020). “Covid-19 Sürecinde ve Post-Pandemi Döneminde Yaşam Tarzı Açısından Tüketici Davranışlarının Değişen Eğilimi Üzerine Kavramsal Bir Çalışma”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, 19(37), 81-103.
• EROL, Nilüfer (2011). “Toplumsal Değişme ve Eğitim: “Temel İlişkiler, Çelişkiler, Tartışmalar”, Akademik Bakış Dergisi, 5(9), 109-122.
• GİDDENS, Anthony (2013). “Sosyoloji”, (Düz. C. Güzel). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• GÖZÜBÜYÜK TAMER, Mine (2013). “Okulu Terk Deneyimi Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma”, Ankara: Siyasal Kitabevi. GÜL ÜNLÜ, Derya (2021). “Covid-19 Pandemisi Dönemindeki Ev İçi Boş Zaman Aktivitelerinin Dijital Yansıması”, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 38: 1-18.
• GÜRKAN, Emrah Safa (2022). “Ezbere Yaşayanlar, Vazgeçemediğimiz Alışkanlıklarımızın Kökenleri”, İstanbul: Kronik Kitap.
• KAVUK, Elif ve DEMİRTAŞ, Hasan (2021). “Covid-19 Pandemisi Sürecinde Öğretmenlerin Uzaktan Eğitimde Yaşadığı Zorluklar”, E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi (E-UPAD) 1(1), 55-73.
• KAYSILI, Ahmet (2020). “Okul Kültürünün Sosyal İnşası, Bir Eğitim Antropolojisi Araştırması”, Ankara: Pegem Akademi.
• KESKİN, Merve ve ÖZER KAYA, Derya (2020). “Covid-19 Sürecinde Öğrencilerin Web Tabanlı Uzaktan Eğitime Yönelik Geri Bildirimlerinin Değerlendirilmesi”, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 59-67.
• KOŞAR, Didem ve BAKIR, Nazan (2022). “Covid-19 Pandemi Sürecinde Öğretmenlerin Uzaktan Eğitim Deneyimleri”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(4), 2231-2245.
• MOORE, Rob (2015). “Eğitim Ve Toplum, Eğitim Sosyolojisinde Sorunlar ve Açıklamalar”, (Çev. H. Arslan). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• NORMAN, Denzin ve LİNCOLN, Yvonna (2021). Ekici ve S. Yeşilçınar (Çev. Edt.), “Nitel Araştırmalar Kılavuz Kitabı”, Ankara: Vizetek Yayıncılık.
• OKTİK, Nurgün (2020). “Sosyolojide Temel Kavramlar”, N. Oktik, B. Varışlı ve M. Tuncer (Ed.), Eğitim sosyolojisi içinde (s.1-13). Ankara: Pegem Akademi.
• ÖZARSLAN, Yasin (2008). “Uzaktan Eğitim Uygulamaları İçin Açık Kaynak Kodlu Öğrenme Yönetim Sistemleri”, [Konferans sunumu] 13, Türkiye’de İnternet Konferansı Bildirileri, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 55-60.
• ÖZER, Mahmut ve EREN, Suna (2020). “Covid-19 Salgını ve Eğitim”, M. Şeker, A. Özer ve C. Korkut (Ed.), Küresel Salgının Anatomisi, İnsan ve Toplumun Geleceği içinde (s. 171-192). Türk Bilimler Akademisi.
• ÖZTÜRK, Hasret (2020). “Meslek Yüksekokulu Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitim Sürecinde Uyumlarının İncelenmesi: Nitel Bir Araştırma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 74-97.
• PALABIYIK, Adem (2011). “Pierre Bourdieu Sosyolojisinde “Habitus”, “Sermaye” ve “Alan” Üzerine”, Liberal Düşünce Dergisi, 16(61-62), 121-141.
• SERÇEMELİ, Murat ve KURNAZ, Ersin (2020). “Covid-19 Pandemi Döneminde Öğrencilerin Uzaktan Eğitim Ve Uzaktan Muhasebe Eğitimine Yönelik Bakış Açıları Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 4(1), 40-53.
• TELLİ YAMAMOTO, Gonca ve ALTUN, Deniz (2020). “Coronavirüs ve Çevrimiçi (Online) Eğitimin Önlenemeyen Yükselişi”, Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-34.
• TOPAL, Mesud (2021). “İbni Haldun Coğrafya Kaderdir, İlme Dayalı Bir Tarih Felsefesi”, İstanbul: Destek Yayınları. UYSAL, Ömer ve KUZU, Abdullah (2011). “Çevrimiçi Eğitimde Kalite Standartları: Amerika Örnekleri”, Anadolu Journal of Educational Sciences International (AJESI), 1(1), 49-74.
• VARIŞLI, Berfin (2021). “Pandemi Sürecinde Eğitimin Dönüşümü: Çevrimiçi Eğitimin Sosyolojik Yansımaları”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(26), 237-249.
• YILDIZ, Esma ve SEFEROĞLU, Süleyman Sadi (2020). “Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Çevrim İçi Teknolojilere Yönelik Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 33-46.
• YILMAZ, Ercan, MUTLU, Hüseyin, GÜNER, Burak, DOĞANAY, Gökhan ve YILMAZ Demet (2020). “Veli Algısına Göre Pandemi Dönemi Uzaktan Eğitim Sürecinin Niteliği”, Konya: Palet Yayınları.
• WİLLİS, Paul (2016). “İşçiliği Öğrenmek, Sınıf, İşçilik ve Eğitim: İşçi Çocukları Nasıl İşçi Oluyor?”, (Çev. D. Elhüseyni). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• https://www.nethaber.com/gundem/ebanin-cokmesi-milli-egitim-bakani-ziya-selcuku-sevindirdi-31590, 02.01.2022.
• http://www.meb.gov.tr/meslek-liselerinden-beklenen-mujde-geldi-n95-standardinda-maske-makinesi-uretildi/haber/20744/tr, 10.01.2022.