MİLLÎ VARLIĞIN TEMSİL BİÇİMİ VE İLETİŞİMİN BİR TEZAHÜRÜ OLARAK “100. YIL CUMHURİYET MARŞLARI”NDA SÖZ EDİMLERİ
Öz
Bayramlarda ve kutlamalarda coşkuyla seslendirilen marşlar, milli varlığın ve kimliğin bir temsili, özgürlüğün ve bağımsızlığın bir sembolü olduğu gibi birlik, beraberlik ve ulus kimliğine dair olumlu duyguları içeren birçok anlamıyla iletişimin bir tezahür şekli olarak karşımıza çıkmaktadır. Birden çok amaç için kullanılan dil, milli duygu ve düşünceler ile geleceğe dair umutların ifade edilmesinde etkili şekilde kullanılmakta, birey ya da toplumun sahip olduğu duygu, düşünce, kanaat ya da umutlar tüm sanat dallarında olduğu gibi müzik alanında da birbirinden değişik şekillerde ifadesini bulmaktadır. Marşlar, özellikle de milli marşlar, topluma dair duygu ve düşünce ve değerler ile inanç, umut, sevinç, övünç ya da görev ve sorumluluk bilincinin nesilden nesile aktarılmasında rol oynayan ifade tarzlarından sadece biridir. Bu çalışma, Cumhuriyetin 100. yılına özel olarak hazırlanan 10 farklı çalışmayı ele almaktadır. Çalışmada amaç, 100. yıla özgü olarak hazırlanan marşların benzer ve farklı yönlerinin neler olduğunu ve bu marşların neye odaklandıklarını ortaya koymak, bu marşlarda ifade edilen duygu, düşünce ve önermelerin hangi bağlamda dile getirildiğini tespit etmektir. Bu kapsamda çalışmada J.R. Searle’ın söz edimleri sınıflandırması kullanılarak rastgele örneklem kapsamında seçilen ve 100. yıla özgü hazırlanan 10 marş betimsel yönden analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda marşlarda söz edimleri sınıflandırmaları arasında yansıtıcı ifadelere rastlanmazken, yoğun olarak belirtici, bildirici, yönlendirici ve yükümleyici ifadelerin kullanıldığına dair verilere ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akbulut, D. A. (1999). “Samsun’un “Gazi Günü” Ya Da 19 Mayıs Bayramı”, Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty , 12 (1) , 7-14 .
- Aysal, N. (2020). “Atatürk Döneminde İç Politika”, ERTAN, Faik. Temuçin.(Ed.) Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumuhuriyeti Tarihi, (8. Baskı, s.153-177), Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Cloet, P.-R., Legué, B., Marte, K. (2013). United In Diversity: Anthems And Flags Of The European Union. Jacques Delors Institute. https://institutdelors.eu/wpcontent/uploads/2018/01/anthemsflagseucloetleguemartelne-jdidec2013.pdf (Erişim Tarihi: 06.09.2023)
- Corbin, J., STRAUSS, A. (2008). Basics Of Qualitative Research: Techniques and Procedures For Developing Grounded Theory (3rd ed.), Thousand Oaks, CA: Sage.
- Çetin, N. (2014). “İstiklâl Marşı’mızı Anlamak” , Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 21, 2 (2014) 25-92
- Diker, H. (2021). “Türk İnkılabı’nın Dayandığı Temel İlkeler”, Öztürk, Cemil (Ed.) Türk İnkılap Tarihi ve Türkiye Cumhuriyeti, (2. Baskı, s.389-405), İstanbul: İstek Yayınları. Elgenius, G.(2005) Expressions Of Nationhood: Natıonal Symbols And Ceremonies In Contemporary Europe, The London School of Economics & Political Science University of London. https://core.ac.uk/download/pdf/16390523.pdf (Erişim Tarihi: 14.09.2023)
- Erdem, S. (1992). “Bayram” TDV İslâm Ansiklopedisi, C.5, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 257-259.
- Ertan, F.T. (2020). “Atatürk İlkeleri”, ERTAN, Faik Temuçin(Ed.) Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, (8. Baskı, s.227-249). Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Kılıç, V. (2002). Dilin İşlevleri ve İletişim. Dilbilim Açısından Kuramsal Bir Çalışma, İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Turan, S. (Çev Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
- Okay, M.O. (2010). “Millî Marş ve Edebî Metin Olarak İstiklâl Marşı”, İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı: 41 Dize 41 Yorum, İstanbul, Hat Yayınları, 2010, s.71-80.
- Önal, G. F. (2017). “Ortadoğu Ülkeleri Milli Marşlarının Söz ve Müzik Biçimi Açısından İncelenmesi” Ulak bilge, 5 (9), s.153-177.
- Özlü, H. (2020). “İstiklal Marşı’nın Yazılışı ve Kabulü” https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/istiklal-marsinin-yazilisi-ve-kabulu/ (Erişim Tarihi:13.09.2023) .
- Searle, J. R. (2000). Söz Edimleri. R. L. Aysever (Çev.). Ankara: Ayraç Yayınları
- Tepebaşılı, F. (2005). “Kullanımlık Metin Türü Olarak Ulusal Marş Kavramı ve İşlevleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (17), 383-393 https://dergipark.org.tr/tr/pub/sutad/ issue/26279/276886 Toker, H. (2021). Atatürk Ansiklopedisi. Atatürk Araştırma Merkezi, ss.1-4. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/ (Erişim Tarihi:10.09.2023) .
- Turan, Ü. D. (2019). “Edimbilim I: Bağlam, Konuşma İlkeleri ve Söz Eylem Kuramı”, Özsoy, A. S., Turan, Ü.D.(Ed.). Genel Dilbilim II. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3677. Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 2502.
- Türk Dil Kurumu(2023). https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10.09.2023)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |