SOVYET DÖNEMİNDE TÜRK HALKLARINA KARŞI KASITLI YAKLAŞIMLAR: SÜRGÜN SİYASETİNİN TEMEL PRENSİPLERİ

Yıl 2024, , 137 - 146, 30.04.2024

Şefahet Aliyev

https://doi.org/10.59182/tudad.1372317

Öz

Azerbaycan’ın yerleştiği coğrafyada son derece önemli bir stratejik ko-numda olması dolayısıyla 19. yüzyıl boyunca emperyalist karakterli bir siyasi plan yürütülmüş ve bölgenin haritası kasti olarak değiştirilmiştir. Bölgenin Ermenileştiril-mesi konusu yüzyıl boyunca yürütülen sürecin en hilekâr yönü olarak kendini gös-termiştir. Kafkasya’da hâkim olan ideolojik karakterli siyasi sistem bölgede özellikle Türk toplumlarına karşı son derece agresif olmuş ve Türk korkusu insanlık adına utanç duyulacak olayların anılan güç tarafından hayata geçirilmesine sebep olmuş-tur. Sovyetler Birliği Çarlık Rusya’dan devraldığı siyaseti daha agresif bir noktaya taşıyarak Ahıska-Ahılkelek Türkleri, Gürcüler, Abhaz ve Acarlara karşı yürütülen katliam ve sürgün siyasetinin temelinde bölgenin Ermenileştirilmesi prensibi hâkim olmuştur. Aslında mahiyet olarak genelde Türk topluluklarına karşı yürütülen bu siyaset 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyılın başlarından itibaren Ermenilerin teşkilatlan-dırılarak silahlandırılıp terörizme yönlendirilmesi, bölgedeki Türklerin katliamlara tabi tutulması ve onların ana yurtlarından çıkarılması ile sonuçlanmıştır.
Sovyet İmparatorluğunun işgalci siyasetinin temelinde bölgenin demog-rafik yapısının değiştirilmesi ve bu coğrafyada yaşayan Türklerin zorla göçe tabi tutulması asıl gaye olmuştur. İran, Lübnan ve Osmanlı Devleti’nin çeşitli bölgelerin-den getirilen Ermenilerin Batı Azerbaycan, Karabağ ve diğer yerlerine yerleştirilmesi ileride uygulanacak Türklük aleyhtarı siyasetlerin dayanak noktası olmuştur. Çar Rusya’nın bölgeyi işgal etmesinden 1812 yılında yapılan nüfus sayımına kadar Batı Azerbaycan’da yaşayan Türklerin sayısı on binden çok olduğu hâlde kısa bir müddet sonra bu sayı üç bine inmiştir. 19. yüzyılın başlarından itibaren oluşan süreçte Ermeniler daimî olarak getirtilip bölgeye yerleştirilmiş ve Türklerin ellerindeki topraklar zorla alınarak onlara verilmiş, dalga dalga yeni Ermeni göçleri bölgeye yönlendirilmiştir. Örnek olarak 1826-1828 yılları arasında on sekiz bin Ermeni ailesi göç ettirilerek bölgeye yerleştirilmiştir. Bu da Sovyet Rus siyasetinin asıl yüzünü göstermesi bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Çar Rusya, Kafkasya, İşgal, Türk toplumu, Zengezur, İrevan, Ahıska, Ermeni prob-lemi

Kaynakça

• Devlet Savunma Konseyi Kararı // "Sovershenno sekretno" gaz., - Moskova: Kremlin, - 31 Temmuz 1944, - No. 6270
• Ebru G. Prof. Dr. Erdal Açıkses/Birinci Dünya Savaşı ve sonrasında Rusların Kafkas cephesindeki Ermeni politikası. Sayfa 89-90
• Gurbanov, B (2009). Kanlı terör gün ışığında/ N. Zamanov, R. Aliyev, Ş. Salimbayli. Terörizm Kan Çilenen Toprak . - Bakü: Avrupa.
• https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/boraltan-koprusu-olayi-nedir-boraltan- koprusu-faciasinda-kac-kisi-oldu-2085022
• Maharramov, Z. (2011). Unutulmaz sazlı-yözlü yurdumuz. Çashioğlu.
• Niyazlı, A. M. (2018). Ağır Eller Ozanıyam Bakü: Zardabi LTD.
• Oruçov, H. (2016). Buradan bin atlı geçti, Bakü: Apostroff LLC.
• Piriyeva, S. (2003). Türk dünyası ve anavatanım Ahıska. Ton balığı.