ASKERİ OPERASYONLARDA ARAÇ SEÇİMİ: KARAR VERME SÜRECİNDE KULLANILABİLECEK ANALİTİK YAKLAŞIMLAR

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 35 - 74, 31.07.2023

Ahmet Faruk Çetinkaya , Neslihan Demirel

https://doi.org/10.59182/tudad.1290824

Cited By: 1

Öz

Askeri zırhlı araçlar, savunma ve güvenlik faaliyetlerinde kullanılan özel tasarım ve donanıma sa-hip araçlardır. Ayrıca sivil faaliyetler için de kullanılabilen bu araçlar, kullanım amacına göre değişen özelliklere sahiptir. Askeri operasyonlar sırasında doğru araç seçimi, operasyonun başarısı için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle araçların özellikleri, operasyonel ve lojistik başarı için doğru bir şekilde değerlendirilmelidir. Bu çalışma, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin faaliyet gösterdiği coğrafyalarda kullanılan Türk yapımı askeri zırhlı araçların operasyonel ve lojistik performanslarını analiz etmektedir. Bu bağlam-da, öncelikle askeri zırhlı araç türleri, askeri operasyon türleri ve bu araçların operasyonel ve lojistik per-formansını ölçmek için kullanılabilecek ölçütler belirlenmiş ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve TOPSIS yöntemleri kullanılarak analiz gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zırhlı Askeri Araç Seçimi, Askeri Operasyonlar, Çok Kriterli Karar Verme, Bulanık AHP, TOPSIS

SELECTION OF VEHICLES IN MILITARY OPERATIONS: ANALYTICAL APPROACHES FOR DECISION MAKING

Öz

Military armored vehicles are specially designed and equipped vehicles used in defense and secu-rity operations. These vehicles can also be used for civilian purposes and have different designs and featu-res depending on their intended use. During military operations, the role of military armored vehicles is extremely important, and selecting the right vehicle is vital for the success of the operation. Therefore, the characteristics of the vehicles should be evaluated correctly for operational and logistical success. This study analyzes the operational and logistical performance of Turkish-made military armored vehicles used in the geographies where the Turkish Armed Forces (TSK) operates. In this context firstly, military armo-red vehicle types, military operation types, and criteria that can be used to measure the operational and logistical performance of these vehicles were determined, and then the analysis was conducted using the Fuzzy Analytical Hierarchy Process (AHP) and TOPSIS methods.

Anahtar Kelimeler

Armored Military Vehicle Selection, Military Operations, Multi-criteria Decision Making, Fuzzy AHP, TOPSIS

Kaynakça

• ABBASİ, Sadegh ve SARABADAN, Saeed (2015). "Evaluating tactical missile systems by using fuzzy ahp and topsis technique." Journal of Management and Information Science,, C 3, S 2, s. 28-36.
• ALTUNDAŞ, Aygün, KURTAY, Kemal Gürol ve EROL, Serpil (2022). "Sınır Güvenliği ve Müdahale Görevi Yapan İHA’ların ÇKKV Yöntemleri ile Değerlendirilmesi". Savunma Bilimleri Dergisi, C 42, s. 155-185.
• ARDIL, Cemal (2022). "Fighter Aircraft Selection Using Neutrosophic Multiple Criteria Decision Making Analysis." International Journal of Computer and Systems Engineering. C 16, S 1, s. 5-9.
• AREND, Anthony Clark (1996). "The United Nations, regional organizations, and military operations: the past and the present", Duke Journal of Comparative and International Law, C 7, s. 3.
• BİTLİSLİ, Baybora (2019). Zırhlı Araçlarda Kullanılan Kompozit Zırh Malzemelerinin Balistik Performanslarının İncelenmesi, (Doktora Tezi Bursa Uludağ Üniversitesi).
• BMC, (2023) Şirket bilgileri hakkımızda https://www.bmc.com.tr adresinden alınmıştır.
• BULL, Stephen (2004). Encyclopedia of Military Technology and Innovation, Yayın Yeri: Greenwood Publishing Group.
• CHANG, Jing Rong, CHENG, Ching Hsue, TENG, Kuo Hsiang ve KUO, Chen Yi (2007) "Selecting weapon system using relative distance metric method.", Soft Computing, S 11, s. 573-584.
• CHENG, Ching Hsue, CHEN, Mu Yen ve CHANG, Jing Rong (2023). "Linguistic multi criteria decision making aggregation model based on situational ME LOWA and ME LOWGA operators." Granular Computing, C 8, S 1, s. 97-110.
• CENTER, Air Land Sea Application (2003). Peace Ops Multi Service Tactics, Techniques, and Procedures for Conducting Peace Operations FM 3 97.31 MCWP 3 33.8 AFTTP 3 2.40.
• DENNEY, Bryan (2019). "Use of Armored Personnel Carriers by Law Enforcement Agencies with Tactical Teams", Law Enforcement Management Institute of Texas (LEMIT)
• DAĞDEVİREN, Metin, YAVUZ, Serkan ve KILINÇ, Nevzat (2008). “Weapon selection using the AHP and TOPSIS methods under fuzzy environment”, Expert Systems with Applications, C 4, S 36, s. 8143 8151.
• Department of the Army, U.S. (2005). Operations, FM 3 0. Yayın Yeri: Washington, DC: U.S. Government Printing Office.
• ERDAL, Hamit, KURTAY, Kemal Gurol, DAĞISTANLI, Hakan Ayhan ve ALTUNDAŞ, Aygün (2023). “Evaluation of Anti Tank Guided Missiles: An integrated Fuzzy Entropy and Fuzzy CoCoSo multi criteria methodology using technical and simulation data”, Applied Soft Computing, S 137.
• FAİDECİ, Abdussamet Taha (2020). “Savunma Sanayii ile Ticari Sektör Arasındaki Teknoloji Transferinin Türk Askeri Kara Araçlarında Analiz Edilmesi”. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• FNSS (2023) Şirket profili hakkımızda https://www.fnss.com.tr adresinden alınmıştır.
• GADY, Franz Stefan (2023). Even More Than Tanks and Planes, Ukraine Needs IFVs. Foreign Policy, https://foreignpolicy.com/2023/03/20/ukraine russia war tanks leopard ifv infantry fighting vehicle bradley/ adresinden alınmıştır.
• GAZİBEY, Yavuz, KANTEMİR, Ozkan ve DEMİREL, Akif (2015). "Interaction among the Criteria Affecting Main Battle Tank Selection: An Analysis with DEMATEL Method.", Defence Science Journal, C 65, S 5.
• GİLL, Terry D. ve FLECK, Dieter (2011). The Handbook of the International Law of Military Operations, Yayın yeri: Oxford University Press.
• HODGES, Steven E. (2016). “Fire protection in military ground vehicles”, SAE International Journal of Transportation Safety, C 4, S 2, s. 229 235.
• HOFMANN, George F. (1996). "Doctrine, Tank Technology, and Execution: IA Khalepskii and the Red Army's Fulfillment of Deep Offensive Operations." Journal of Slavic Military Studies, C 9, S 2, s. 283-334.
• HWANG, Ching Lai ve YOON, Kwangsun (1981). Multiple attribute decision making: methods and applications a state of the art survey, Yayın Yeri: Springer.
• KARADAYI, Melis Almula, EKİNCİ, Yeliz ve TOZAN, Hakan (2019). "A Fuzzy MCDM Framework for Weapon Systems Selection." Operations Research for Military Organizations, s. 185-204.
• KING, Anthony (2021). Urban Warfare in the Twenty First Century. Yayın yeri: John Wiley & Sons: New York. KJEKSRUD, Stian (2019). Using force to protect civilians. A comparative analysis of United Nations military protection operations (Doktora tezi Department of Political Science University of Oslo).
• KURTAY, Kemal Gürol, GÖKMEN, Yunus, ALTUNDAŞ, Aygün ve DAĞISTANLI, Hakan Ayhan (2021). "Savunma Sanayii Projelerinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Önceliklendirilmesi ve Karşılaştırılması: Karma Bir Model Önerisi." SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi, C 31, S 1, s. 1-24.
• LAI, Young Jou, LIU, Ting Yu ve HWANG, Ching Lai (1994). “TOPSIS for MODM”, European Journal of Operational Research, C 76, S3, s. 486-500.
• LI, Jian jun ve LIU, Li wei (2014). “An MCDM Model Based on KL AHP and TOPSIS and its Application to Weapon System Evaluation”, 5th International Asia Conference on Industrial Engineering and Management Innovation Bildiri Kitabı, s. 257-262.
• LETHERWOOD, Michael D. ve GUNTER, David D. (2001). "Ground vehicle modeling and simulation of military vehicles using high performance computing", Parallel Computing, C 27, S (1 2), s. 109-140.
• MALIK, Muhammad Asim (2004). "Mountain Warfare the need for specialized training.", Military Review, C 84, S 5, s. 94-103.
• MCDONALD, Eric V. ve BULLARD, Thomas (2016). Military Geosciences and Desert Warfare: Past Lessons and Modern Challenges, Yayın yeri: Springer.
• MEHMET, Fatih (2022). "Türkiye 2021 yılında 11 farklı ülkeye 338 zırhlı araç teslimatı gerçekleştirdi", DefenceTürk. https://www.defenceturk.net/turkiye 2021 yilinda 11 farkli ulkeye 338 zirhli arac teslimati gerceklestirdi adresinden alınmıştır.
• MEHMETCİK, Hakan ve ÇELİK, Arda Can (2022). "The Militarization of Turkish Foreign Policy", Journal of Balkan and Near Eastern Studies, C 24, S 1, s. 24-41.
• NUROL (2023) Kurumsal tarihçe https://www.nurol.com.tr adresinden alınmıştır.
• OCAK, Metin, GÜLER, Murat ve BASIM, Nejat (2016). "Türk savunma sanayi firmaları vizyon ve misyon ifadelerinin içerik analizi." Yönetim ve Ekonomi, C 23, S 2, s. 503-518.
• ODABAŞOĞLU, Şener (2012). Türkiye ve Avrupa Birliği savunma sanayi gelişimi çerçevesinde Türkiye’nin seçilmiş bazı Avrupa Birliği ülkeleri ile arasındaki savunma harcamaları ekonomik büyüme ilişkisine ampirik yaklaşım. (Yüksek lisans tezi Maltepe Üniversitesi).
• OTOKAR (2023) Otokar hakkında hakkımızda https://www.otokar.com.tr adresinden alınmıştır.
• ÖZAYDIN, Muhammet Hakan ve PAKİN ALBAYRAKOĞLU, Esra (2021). "Türkiye'de Değişen Güvenlik Algıları ve Dönüşen Savunma Sanayi", Electronic Journal of Political Science Studies (EJPSS), C 12, S 1, s. 1 22.
• PAPLİŃSKİ, Krzysztof M. ve STACHOWICZ, Emil (2011). "Influence of inertia moment of infantry fighting vehicle turret on accuracy of aiming at a target and tracking of a target." Journal of KONES, C 18, S 4, s. 411-416.
• SAATY, Thomas L. (1977). A Scaling Method for Priorities in Hierarchical Structures. Journal of Mathematical Psychology, C 15, S 3, s. 234-281.
• SAPUNKOV, Oleg (2020). “Historical Trends and Parameter Relationships in the Design of Armored Fighting Vehicles”, Ground Vehicle Systems Engineering and Technology Symposium Bildiri Kitabı, s. 11-13.
• SÁNCHEZ LOZANO, J. M. Ve RODRÍGUEZ, O. Naranjo (2020). "Application of Fuzzy Reference Ideal Method (FRIM) to the military advanced training aircraft selection.", Applied soft computing, C 88, S 106061.
• SRAY, John (1994). Mountain Warfare: The Russian Perspective, Yayın yeri: Fort Leavenworth, KS: Foreign Military Studies Office US Army Combined Arms Command.
• SSM (2007). "Savunma Sanayi Müsterşarlığı 2008-2011 Stratejik Planı"
• SUTEY, William K. (1992). Light Infantry, Augmentation, and the M113A3 Armored Personnel Carrier: A Step in the Direction of Versatility, Yayın Yeri: Fort Leavenworth, KS: Army Command and General Staff College, School of Advanced Military Studies.
• TAVANA, Madjid ve HATAMI MARBINI, Adel (2011). "A group AHP TOPSIS framework for human spaceflight mission planning at NASA", Expert Systems with Applications, C 38, S 11, s. 13588 13603.
• TEKİNAY, Osman Nuri ve BOZOĞLU BATI, Gülgönül (2022). "Askeri Alanlarda Kullanılmak Üzere İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri Seçiminde TOPSIS ve Bulanık TOPSIS Yönteminin Kullanılması", Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C 44, S 1, s. 78-103.
• TÜMOSAN (2023) Kurumsal tarihçe https://www.tumosan.com.tr adresinden alınmıştır.
• VAN FENEMA, Paul Christian, TON VAN KAMPEN, Gerold de Gooijer, Nynke Faber, Harm Hendriks, Andre Hoogstrate ve Loe Schlicher (2021). “Sustaining Relevance: Repositioning Strategic Logistics Innovation in the Military”, National Defense University Press.
• WONG, J. Y. ve HUANG, Wei (2008). "Approaches to improving the mobility of military tracked vehicles on soft terrain", International Journal of Heavy Vehicle Systems, C 15, S 2 4, s. 127-151.
• XIN, Liu ve BIN, Dai (2013). "The Latest Status and Development Trends of Military Unmanned Ground Vehicles", 2013 Chinese Automation Congress, s. 533-537.
• YEŞİLYURT, Filiz ve YEŞİLYURT, Muhammet Ensar (2019). "Türkiye’de Savunma Sanayi.", Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, C 6, S 2, s. 1 42.
• YILDIZBAŞI, Abdullah ve ÖZDEMİR, Mustafa Burak (2020). “A DECISION MAKING MODEL PROPOSAL (AAV) FOR SELECTION OF AMPHIBIOUS ATTACK VEHICLES FOR LANDING PLATFORM DOCK (LPD) BY INTEGRATED MCDM METHODS”, Konya Mühendislik Bilimleri Dergisi, C 8, S 2, s. 369-383.
• ZHANG, Chao, MA, Cun bao ve XU, Jia dong (2005). “A New Fuzzy MCDM Method Based on Trapezoidal Fuzzy AHP and Hierarchical Fuzzy Integral”, International Conference on Fuzzy Systems and Knowledge Discovery Bildiri Kitabı, s.466-474.