An Obstacle To Social Adaptation And Administrative Initiative In The Late Ottoman World: Alcoholic Beverages Addiction

Yıl 2020, Sayı: 9, 51 - 65, 27.06.2020

Ercüment Topuz

Öz

Alcohol addiction is seen as a disease that threatens the will of the individual, the adaptation of the society and the soberness of the state. Alcohol addiction, which is a habit that moves people's knowing and acting activities in their extremes, has opened the door to insanity and violence with the division it has created in the self-consciousness and has legitimized the damage even to the closest ones. This legitimization also threatened society, the ideal form of the mature of unity, by violating the principle of being with others, which constitutes the marks of self-consciousness. When alcohol addiction, which threatens the health of the individual and the community, also infected some officials and executives who are representatives of the state sobriety, administrative initiative could not work according to the law of the people, which also opened the door to the elimination of the possibility of statehood in the local area. This research focused on how the aforementioned titles were destroyed by alcohol addiction, and the picture in question has been tried to be embodied by making use of the studies, especially the period documents and chronicles written by historiographers.

Anahtar Kelimeler

Individual, Social, State, Ottoman, Alcoholic beverages addiction

Son Dönem Osmanlı Dünyasında İçtimai İmtizaca ve İdari İnisiyatife Bir Engel: Müskirat Müptelaları

Öz

Müskirat müptelalığı, ferdin ihtiyarını, toplumun imtizacını ve devletin ayıklığını ayartan bir hastalık olarak görülmüştür. İnsanın bilme ve eyleme faaliyetlerini, ifrat ve tefrit dizgelerinde gezindiren müskirat müptelalığı, kendilik bilincinde meydana getirdiği bölünme ile cinnete ve şiddete kapı aralamış kendinden başlamak üzere en yakınlarına bile zararı meşrulaştırmıştır. Bu meşrulaştırım, kendilik bilincinin belirtecini teşkil eden başkalarıyla birlikte olma ilkesini de ihlal ederek birlik ülküsünün mütekamil formu olan toplumuda tehdit etmiştir. Fert ve toplum sağlığını tehdit eden müskirat müptelalığına, devlet ayıklığının temsilcileri olan amir ve memurlarının da bulaşması durumunda, idari inisiyatif halkın hukukuna göre iş görmemiş ve yerelde devlet olma olanağının ortadan kalkmasına kapı aralanmıştır. Bu araştırma zikredilen başlıkların nasıl müskirat müptelalığıyla ber-heva edildiğine odaklanmış ve bahse konu tablo, dönem vesikaları ve vakanüvislerin kaleme aldıkları tarihler başta olmak üzere araştırma eserlerden faydalanılarak somutlaştırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ferdi, içtimai, devlet, Osmanlı, Müskirat

Kaynakça

• 3 Numaralı Mühimme Defteri (966-968/1558-1560). (1993). Ankara: Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı.
• Ahmed Cavid (1998), Hadika-i vekayi. Adnan Baycar (Haz.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Ahmed Cevdet (1309). Tarih-i Cevdet. (C. 11). Dersaadet: Matbaa-i Osmaniye.
• Ahmed Cevdet (1960). Tezakir 13-20. Cavid Baysun (Haz.), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Akgündüz, A. (1990), Osmanlı kanunnâmeleri ve hukukî tahlilleri, (C. 1), İstanbul: Fey Vakfı.
• Apaydın, H. Y. (2000). İhtiyar, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. (C. 20, ss. 575-576). İstanbul: TDV.
• Bozkurt, N. (2000). İçki, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. (C. 20, ss. 455-456). İstanbul: TDV.
• Cabi Ömer Efendi (2003). Cabi tarihi (Tarih-i Sultan Selim-i Salis ve Mahmud-ı Sani). M.A. Beyhan (Haz.). Ankara: Türk Tarihi Kurumu.
• Çağırıcı, M & Hökelekli, H. (2000). İrade, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. (C. 22, ss.381-384). İstanbul: TDV.
• Danişmend, H. İ. (1972). İzahlı Osmanlı tarihi kronolojisi, (C. 4). İstanbul: Türkiye.
• Dönmez, K. İ. (2003). Maslahat, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. (C. 28, ss. 79-94). İstanbul: TDV.
• Evren, C.E. (2004), Alkol/madde kullanım bozukluğunda kişilik bozukluğu ek tanısı: bir gözden geçirme, Klinik Psikiyatri, 7, 111-119.
• Kınalı-Zade Ali Çelebi (2014), Ahlâk-ı alâ’i. F. Unan (Haz.) Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• M. A. Asım Efendi (2015). Asım Efendi tarihi. Z. Yılmazer (Haz.). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu.
• Şemseddin S. (1327). Kamus-i Türki. Dersaadet: İkdam Matbaası.
• Topuz, E. (2019). Müskirata mesken meyhaneden balodan bozma baloza: Osmanlı’da eğlence mekânlarının dönüşümü, ihlaller ve tedbirler, Van YYÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (46), 407-426.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı (Osmanlı Arşivi)
• A.MKT.MVL. 69/39. H-02-03-1271. (Sadaret, Mektubi Mühimme Kalemi Evrakı)
• A.MKT.NZD. 260/78.H-21-12-1274 (Sadaret, Mektubi Nezaret ve Devair Evrakı)
• A.MKT.UM. 2/17. H-14-01-1266. (Sadaret, Mektubi Umum Vilayat Evrakı)
• A. MKT.UM. 234-17. H-14-01-1266. (Sadaret, Mektubi Umum Vilayat Evrakı)
• A.MTZ (04). 73/47.H-17-09-1319. (Saderet, Mümtaze Kalemi-Bulgaristan)
• C.BLD. 85/4229. H-08-07-1233. (Cevdet Tasnifi-Belediye)
• C.DH. 242/12099. H-29-09-1254. (Cevdet Tasnifi, Dahiliye)
• C.NF. 29/1445. H-29-06-1204. (Cevdet Tasnifi, Nafia)
• C.ZB. 16/786. H-13-11-1204. (Cevdet Tasnifi, Zabtiye)
• C.ZB. 450/113 R-10-12-1319.(Cevdet Tasnifi, Zabtiye)
• DH.EUM.AYŞ. 61/33. H-10-10-1340. (Dahiliye, Emniyet Şubesi)
• DH.H. 37/21. H.28-08-1331. (Dahiliye, Hukuk)
• DH.MKT. 224/79. H-09-10-1311. (Dahiliye, Mektubi Kalemi)
• DH.MKT. 2537/107.H-16-06-1319. (Dahiliye, Mektubi Kalemi)
• DH. MUİ. 49/25. 17-12-1327. (Dahiliye, Muhaberat-ı Umumiye İdaresi)
• DH. ŞFR. 124-98.R-04-12-1300. (Dahiliye, Şifre Kalemi)
• HAT.811/37220. H-07-04-1241. (Hat-ı Humayun)
• Y.MTV.173/104.H-08-10-1315. (Yıldız, Mütenevvi Maruzat)
• YPRK.UM. 79/6.H-06-07-1324.(Yıldız Parekende Evrakı, Umumi)