Arapgir Kavasbasi Gedelec Mosque and Manuscrıpt The Holy Qur’ans in This Mosque

Yıl 2021, Sayı: 11, 105 - 158, 30.06.2021

Emine Güzel , Kenan Doğan

https://doi.org/10.53112/tudear.903837

Öz

The subject of our study is Kavasbaşı Gedelec Mosque located in Arapgir district of Malatya province and the manuscript Qur'an in this mosque. Malatya, which has hosted many civilizations, has always had an important position in history with its geographical location. There are many works bearing the traces of the past in Arapgir, one of the important districts of the city. Among these, there are many movable cultural assets such as handwritten Qur'an, inscriptions, candlesticks, carpets and rugs and many historical buildings such as mosques and baths. The manuscript of the Qur'an, which is the subject of our study, and the Kavasbaşı Gedelec Mosque, where these works are preserved, are only a small part of these important historical artifacts. Before introducing the manuscripts, introductory information was given about the mosque where these works are located and the art of illumination used in manuscripts.

Anahtar Kelimeler

Malatya, Arapgir, Gedelec Mosque, Manuscript, Qur’an

Arapgir Kavasbaşı Gedelec Camii ve Camideki El Yazması Kur’an-ı Kerimler

Öz

Çalışmamızın konusunu Malatya ili Arapgir ilçesinde bulunan Kavasbaşı Gedelec Camii ve bu camide bulunan el yazması Kur’an-ı Kerimler oluşturmaktadır. Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Malatya, coğrafî konumuyla tarihte her zaman için önemli bir konuma sahip olmuştur. Şehrin önemli ilçelerinden biri olan Arapgir’de de geçmişin izlerini taşıyan birçok eser bulunmaktadır. Bunlar arasında el yazması Kur’an-ı Kerimler, kitabeler, şamdanlar, halı ve kilim gibi pek çok taşınır kültür varlığı ile cami ve hamam gibi pek çok tarihi yapı mevcuttur. Çalışmamızın konusunu oluşturan el yazması Kur’an-ı Kerimler ve bu eserlerin muhafaza edildiği Kavasbaşı Gedelec Camii bu önemli tarihi eserlerden sadece küçük bir bölümüdür. Yazma eserleri tanıtmadan önce bu eserlerin bulunduğu cami ile yazma eserlerde kullanılan tezhip sanatı hakkında tanıtıcı bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Malatya, Arapgir, Gedeleç Camii, El Yazması, Kur'an

Kaynakça

• Atasoy, N. (2005). 15. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Osmanlı Bahçeleri ve Hasbahçeler. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Azaklı, T. R. (2021). “Türk El Sanatları”. Türk-İslam Sanatları Tarihi, ed. Yusuf Çetin. İstanbul: Lisans, s. 395-450.
• Binark, İ. (1978). “Türklerde Resim ve Minyatür Sanatı”. Vakıflar Dergisi 12, Ankara, ss. 271-290.
• Birol, İ. A. (2012). “Tezhib”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.41, Ankara: TDV Yayınarı, ss. 61-63.
• Birol, İ. A. &Ç. Derman. (2018) Türk Tezyini Sanatlarında Motifler. İstanbul: Kubbealtı.
• Cezar, M. (1977). Anadolu Öncesi Türklerde Şehir ve Mimarlık. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Çağlıtütüncigil, E. (2013). “Türk Süsleme Sanatında Nar: Form, Köken ve İkonografik Anlamı-”. Tübar 33, ss. 61-92.
• Daneshvari, A. (1986). Download and Read Medieval Tomb Towers of Iran An Iconocraphical Study, International Society for Iranian Studies Publishes, Lexington, 2, İran.
• Duran, G. (2012). “Tezhip”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 41, İstanbul: TDV Yayınları, ss. 63-65.
• Mesara, G. (1987). “Türk Tezhip ve Minyâtür Sanatı”, Sandoz Bülteni, C. 25, İstanbul. ss. 9-21.
• Miroğlu, İ. v.d., (1984). “Nar”, Rehber Ansiklopedisi. İstanbul: Tercüman Gazt. Kültür Yay., 13/39.
• Ögel, S. (1963). “Türk Heykelciliğinde İnsan Figürü”, Türk Kültürü 4. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını. ss. 15-20.
• Özer, M. E. (1985). Yazma Kitap Sanatları Sözlüğü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları.
• Öztığ, F. (1971). Faydalı Bitkiler Ekonomik Değeri ve Morfolojik Özellikleri Yönünden Bitki Cinsleri. İstanbul: Şirketi Mürettibiye Basımevi.
• Rukancı, F. (2012). “Yazma Eserlerde Fiziksel Niteleme”, Erdem 63, ss. 170-204.
• Stronach, D.-Young T. C. (1966). “Three Seljuq Tomb Towers”, British Institute of Persian Studies 4/1, İran. ss. 1-20.
• Şanes, M. H. (1995). Selçukulardan 20. y.y’a Kadar Tezhipte, Ciltte ve Mimaride Kullanılmış Zencerekler Üzerine Motiflerin Kökenlerine İlişkin Bir Araştırma. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi.
• Taşçı, Aydın. (1998), “Selçuklu Mimari Süslemesindeki Alçı ve Taş Kabartma İnsan Figürlerinin Köken ve Gelişimi”, Vakıflar Dergisi 27. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları. ss. 47-65.
• Üçer, M. (2018). “Tezhib Sanatı”. Ardında İz Bırakanlar, Dünden Bugüne Tezhip Sanatı. İstanbul: Üsküdar Belediyesi.
• Üçer, M. – Üçer, K. (2020). “Somut Olmayan Kültürel Miras Ögesi Olarak Tezhib Sanatı”, Lale Kültür, Sanat ve Medeniyet Dergisi, ss. 22-31.
• Üçer, M. (2019). “Kültürel Miras Farkındalığı Bağlamında -Gelenek Gelecektir-”, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi 12, ss. 86-97.
• Üçer, M. (2017). Türk Sanatının Yapı Taşları II, Tezhib. Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Yılmaz, E. - Şimşek, R. (2019). “Tezhip ve Tezhip’te Kullanılan Motif ve Teknikler”, BEÜ SBE Dergisi 8/2, ss. 621-630.