Algılanan İslamofobi Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Yıl 2021, Sayı: 12, 175 - 198, 28.12.2021

Ünal Kılıç , Nihal Acar

https://doi.org/10.53112/tudear.992886

Cited By: 2

Öz

Kökenleri İslamiyet’in doğuşuna kadar dayanan “İslamofobi” son yıllarda farklı disiplinlerde sıklıkla çalışılan, “eski” fakat varlığını özellikle medya araçları ile yeni yeni ve yoğun olarak hissettiren batı tarafından üretilen bir kavram olarak literatürde yer edinmeye başlamıştır. Literatür incelendiğinde bu kavramın sıklıkla ilahiyat ve iletişim bilimlerinde araştırıldığı görülmektedir. İlahiyat araştırmalarında kavramın çerçevesi ve tarihçesi, iletişim bilimlerinde ise geleneksel-yeni medya özelinde bir yordayıcı olarak konumu açıklanmaktadır. Her iki disiplinde de araştırmalar genel olarak derleme, eleştirel söylem ya da içerik analizi yöntemi ile Müslüman olmayan kişilerin bakış açıları üzerinden nitel desende incelenmiştir. İslamofobi, özellikle 11 Eylül saldırılarından sonra daha yoğun olarak vurgulanmış ve yapılan araştırmaların sayısı da artış göstermiştir. Bu durum da doğrudan İslamafobinin hem Müslümanlar hem de Müslüman olmayanlar açısından farklı çalışmalar ile araştırılmasını gerekli kılmış özellikle batılı araştırmacılar kavramın İslamiyet’i benimsemiş kişilerde ne gibi algılar ile bütünleştiğinin incelenmesi yönündeki çalışmaların azlığına dikkat çekmiştir. Yapılan literatür incelemesi sonucunda İslamofobi araştırmalarından sadece 1 tanesinin Müslüman kişiler ile gerçekleştirildiği anlaşılmıştır. Bu araştırma temelde Kunts ve arkadaşları (2013) tarafından geliştirilen “Perceived Islamophobia Scale” isimli ölçeğin Türkçe ’ye çevrilmesi üzerine yapılandırılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen bulgular ile ölçeğin Türkçe’ye uyarlaması gerçekleştirilmiştir. Türkçe, Algılanan İslamofobi Ölçeği’nde 11 madde ve 3 alt boyut yer almış, yapı ve kavram geçerliliği ile psikometrik özelliklerinde geçerlilik/güvenirlilik sağlanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi bulgularından elde edilen x2/sd=2,662<3; ,90>GFI= ,938; 90IFI=948; 0,08

Anahtar Kelimeler

İslamofobi, Algılanan İslamofobi Ölçeği, Müslümanlar, Geçerlik, Güve¬nirlik, Ölçek Uyarlama

Teşekkür

Sevgili editör, farklı disiplinlerde yaptığımız araştırmalarımızı yayınlamayı amaçlayan bir derginin varlığı bizi mutlu etmektedir. Çalışmalarınızda kolaylıklar dileriz...

ALGILANAN İSLAMAFOBİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE’YE ÇEVRİLMESİ, GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMALARININ UYGULANMASI

Öz

Adaptation of The Perceived Islamophobia Scale To Turkish, Validity And Reliability Study

Öz

Kökenleri İslamiyet’in doğuşuna kadar dayanan “İslamofobi” son yıllarda farklı disiplinlerde sıklıkla çalışılan, “eski” fakat varlığını özellikle medya araçları ile yeni yeni ve yoğun olarak hissettiren batı tarafından üretilen bir kavram olarak literatürde yer edinmeye başlamıştır. Literatür incelendiğinde bu kavramın sıklıkla ilahiyat ve iletişim bilimlerinde araştırıldığı görülmektedir. İlahiyat araştırmalarında kavramın çerçevesi ve tarihçesi, iletişim bilimlerinde ise geleneksel-yeni medya özelinde bir yordayıcı olarak konumu açıklanmaktadır. Her iki disiplinde de araştırmalar genel olarak derleme, eleştirel söylem ya da içerik analizi yöntemi ile Müslüman olmayan kişilerin bakış açıları üzerinden nitel desende incelenmiştir. İslamofobi, özellikle 11 Eylül saldırılarından sonra daha yoğun olarak vurgulanmış ve yapılan araştırmaların sayısı da artış göstermiştir. Bu durum da doğrudan İslamafobinin hem Müslümanlar hem de Müslüman olmayanlar açısından farklı çalışmalar ile araştırılmasını gerekli kılmış özellikle batılı araştırmacılar kavramın İslamiyet’i benimsemiş kişilerde ne gibi algılar ile bütünleştiğinin incelenmesi yönündeki çalışmaların azlığına dikkat çekmiştir. Yapılan literatür incelemesi sonucunda İslamofobi araştırmalarından sadece 1 tanesinin Müslüman kişiler ile gerçekleştirildiği anlaşılmıştır. Bu araştırma temelde Kunts ve arkadaşları (2013) tarafından geliştirilen “Perceived Islamophobia Scale” isimli ölçeğin Türkçe ’ye çevrilmesi üzerine yapılandırılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen bulgular ile ölçeğin Türkçe’ye uyarlaması gerçekleştirilmiştir. Türkçe, Algılanan İslamofobi Ölçeği’nde 11 madde ve 3 alt boyut yer almış, yapı ve kavram geçerliliği ile psikometrik özelliklerinde geçerlilik/güvenirlilik sağlanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi bulgularından elde edilen x2/sd=2,662<3; ,90>GFI= ,938; 90IFI=948; 0,08

Anahtar Kelimeler

İslamofobi, Algılanan İslamofobi Ölçeği, Müslümanlar, Geçerlik, Güve¬nirlik, Ölçek Uyarlama

Kaynakça

• Albayrak, E., Güngören, Ö. C. ve Horzum, M., B. (2014). Algılanan öğrenme ölçeğinin Türkçe’ye uyarlaması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 1-14.
• Allen, C. (2011). Written submission to the re-launched all party parliamentary group on ıslamophobia. https://wallscometumblingdown.files.wordpress.com/2012/10/chrisallen-written-evidence-appg-launch-nov-2011.pdf
• Alıcı, M. (2019). “Batı’nın bitmeyen sanal korkusu: İslamofobiye”. Diyanet İlmî Dergisi, (55), 405-434.
• Akpınar, S. (2019). Çağdaş Oryantalistlerin Hz. Muhammed Algısı -Maxıme Rodınson, Annemarıe Schımmel, Anne-Marıe Delcambre, Karen Armstrong, Lesley Hazleton. SAMER Yayınları, Kahramanmaraş.
• Armstrong, K. (2005). “Hz. Muhammed: İslâm peygamberinin biyografisi”. (S. Yeniçeri, Çev.). İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Arslan, İ. ve Kestioğlu, M. A. (2015). Batı’da Hz. Muhammed algısı -Karen Armstrong örneği-. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 21-42.
• Aslan, S., Kayacı, M., ve Ünal, R., R. (2016). İslamofobiye ve batı dünyasındaki yansımaları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 451-463.
• Aydın, M. ve Yardım, M. (2008). Belçika'da İslamofobi ve Müslümanlara yönelik ayrımcılık. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), 7-32.
• Aytaç, M. ve Öngen, B., (2012), Doğrulayıcı faktör analizi ile yeni çevresel paradigma ölçeğinin yapı geçerliliğinin incelenmesi, İstatistikçiler Dergisi, (5), 14-22.
• Bryman, A. & Cramer, D. (2001). Quantitavie data analysis with SPSS release for Windows, London: Rautledge.
• Buehler, A. F. ve Atalay, M. (2014). İslamofobi: Batı’nın “karanlık tarafı”nın bir yansıması. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 55 (1), 123-140.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Erdoğan, İ. (2003). Pozitivist metodoloji: bilimsel araştırma tasarımı, istatistiksel yöntemler, analiz ve yorum. Ankara: Erk Yayınları.
• Erdoğan Özüdoğru, H. N. (2019). İslamofobi bağlamında Müslüman kadın imgesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(14), 637-651.
• Güz, N., Bingöl, M. ve Yanık, H. (2020). İslamofobi ve medya: “The Stone Merchant” film afişinin gösterge bilimsel analizi. International Journal Of Social Sciences And Education Research. 6(1), 11-30.
• Hair J.F., Anderson R.E., Tatham R.L. & Black W.C. (1999). Análisis multivariante. Madrid: Prentice Hall.
• Hamilton, L. C. (1995). Data analysis for social scientists. California: Wadsworth Publishing Company.
• Hutcheson G., & Sofroniou N. (1999). The multivariate social scientist: Introductory statistics using generalized linear models. Sage Publications, Thousand Oaks, CA.
• Hıdır, Ö. (2017). İslamofobi-ırkçılık-“kültürel ırkçılık” ilişkisi . Ombudsman Akademik, (7), 23-49.
• Kayhan, R., Bardakçı, S. ve Caz, Ç. (2020). Spora Bağlılık Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlama çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9 (3), 2905-2922.
• Kırılmaz, A. (2020). Batı’da artan İslamofobiye algısının Müslüman kadınlar üzerindeki etkileri. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 178-206.
• Kunst, J. R., Sam, D. L., & Ulleberg, P. (2013). Perceived İslamophobia: scale development and validation. International Journal Of Intercultural Relations. 37(2), 225–237.
• Külahçı, Ahmet (2016). “Yabancı düşmanlığı görmezden geliniyor”. Kamu’da Sosyal Politika Dergisi, (9), 38-42.
• Lee, Sherman A., Gibbons, Jeffrey A., Thompson, John M. & Timani, Hussam S. (2009). 'The Islamophobia scale: ınstrument development and ınitial validation', International Journal For The Psychology Of Religion, (19)2, 92-105.
• Lee, S. A., Reid, C. A., Short, S. D., Gibbons, J. A., Yeh, R., & Campbell, M. L. (2013). Fear of Muslims: psychometric evaluation of The Islamophobia scale. Psychology Of Religion And Spirituality, 5(3), 157–171.
• Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Uyumaz, G., Mor-Dirlik, E., Çokluk, Ö. (2016). Açımlayıcı faktör analizinde tekrar edilebilirlik: kavram ve uygulama. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 659- 675.
• Satıcı, S. A., Can, G. ve Akın, Ahmet. (2015). İntikam ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16 (Özel sayı.1), 37-43.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçmelerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kitabevi Yayınları.
• Tuzcu, Recep. (2017). "İslamofobi Oluşturmada Hz. Peygamber’e Yapılan Atıflar. İlahiyat Akademi Dergisi, (6), 113-156.