Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği

Yıl 2023, Sayı: 15, 13 - 39, 28.06.2023

Mustafa Köylü , Mirgül Bekmurzaeva Dilnoza Rahmatillaeva

https://doi.org/10.53112/tudear.1184519

Öz

Sovyetler Birliği döneminin en belirgin özelliklerinden birisi de, dine ve dindarlara karşı yapılan baskılardır. Kendisine dini ve dindarları bir tehdit olarak gören yeni rejim, kendi hegemonyası altındaki insanları dinden uzaklaştırmak ve yeni bir “Sovyet insanı” yetiştirmek için her türlü yöntem ve metodu kullanmıştır. Bu bağlamda kilise ve cami ayrımı yapmadan öncelikli olarak ibadethaneleri ve din eğitimi veren kurumları kapatmış, sonra da okullarda ateisttik bir eğitim vererek, bireysel ve toplumsal anlamda pek çok dini kısıtlayıcı uygulamalar yapmıştır. Sovyetler Birliği döneminde uygulanan din dışı uygulamalara yönelik olarak günümüze kadar pek çok kitap ve makale yazılmış ve bilimsel tezler yapılmıştır. Ancak bizzat o dönemde yaşayan kişilerin dilinden o dönemin uygulamalarına yönelik her hangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. İşte bu makalede, Kırgızistan özelinde, o dönemde yaşamış kişilerin kendi tecrübelerinden yola çıkarak, ne tür dini baskılar yapıldığı ve Kırgız toplumuna nasıl bir etki ettiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla farklı yaş ve özellikleri dikkate alınarak o dönemde yaşamış, 20 kişiyle mülakat yapılmış ve o dönemde uygulanan dinsizleştirme politikalarına ilişkin tecrübelerinin aktarılması sağlanmıştır. Araştırmanın en önemli amaçlarından birisi de, sadece o dönemde yaşanan olumsuzlukları aktarmak değil, aynı zamanda o yaşananlardan dersler çıkararak daha güvenli ve huzurlu bir geleceğin inşasına katkı sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Sovyetler Birliği, Din, Politika, Ateizm, Kırgızistan

Destekleyen Kurum

Yok

From the Language of Witnesses Religious Policies Applied to Muslims in The Soviet Union Period: The Case of Kyrgzstan

Öz

One of the most distinctive of the Soviet Union period was the oppression against religion and religious people. The new regime, which saw religion and religious people as a threat to itself, used all kinds of methods to turn the people under its hegemony away from religion and to raise a new “Soviet People”. In this context, without distinguishing between churches and mosques, it first closed the places of worship and religious education institutions, and then gave an atheistic education in schools and made many religious restrictive practices in the individual and social sense. Many books and articles have been written and scientific theses have been done about not-religious practices applied during the Soviet Union period. However, no study has been found on the practices of that period from the language of the people who lived in that period. In this article, it has been tried to reveal what kinds or religious pressures were made and how it affected the Kyrgyz society, based on the experiences of the people who lived in that period, in particular, in Kyrgyzstan. For this purpose, taking into account their different ages and characteristics, 20 people who lived in that period were interviewed and their experiences regarding the policies of atheism applied at that time were provided. One of the most important purposes of the research is not only to convey the negativities experienced in that period, but also to contribute to the construction of a safer and more peaceful future by learning lessons from those experiences.

Anahtar Kelimeler

Soviet Union, Religion, Policy, Atheism, Kyrgyzstan

Kaynakça

• Babataev, A. (2018). SSCB Eğitim sistemi ve ateizm propagandası. Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (25), 87-98.
• Codevilla, G. (2008). Relations between church and state in Russia today. Religion, State and Society, 36(2), 113-138. http://doi.org/10.1080/09637490802013198
• Kozyrev, F. and Schilalejev, O. (2008). Religion and education in Estonia and Russia: resemblances and differences. Encountering Religious Pluralasm in School and Society, (5), 309-326.
• Kravchouk, Veronika V. (2004). New religious movements and the problem of extremism in modern Russia. Brigham Young University Law Review, (6), 507-533.
• Luukkanen, A. (1994). The party of unbelief: the religious policy of the Bolshevik party, SHS.
• Mambetaliev S. (1974). İslam’dın canı şartka caraşa kubuluşu, Frunze.
• Musahan, A. Y. (2015). Sovyet rejiminin müslümanlar üzerindeki inanç, ahlak ve aile politikası. İLTED, 2(44), 227-246. http://doi.org/10.29288/ilted.308481
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: nicel ve nitel yaklaşımlar. (S. Özge, Çev.). Yayın Odası Yayınları.
• Preston, R. C. (2001). Islam in Russa under the federal law on freedom of conscience and on religious associations: official tolerance in an intolerant society. Brigham Young University Law Review, (2), 773-815.
• Riegel, K. G. (2005). Marxism-Leninism as a political religion. Totalitarian Movements andPolitical Religions, 6(1), 97-126. http://doi.org/10.1080/14690760500099788
• Saraç, H. (2019). Kutsalı topyekün dönüştürme çabası: Lenin ve Stalin döneminde ovyetler Birliği’nin din politikası. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 73-96.
• Tecer, Ö. Ç. (2013). Sovyet ateizmi ve Orta Asya’daki etkileri (1917-1939). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turunen, M. (2007). Orthodox monarchism in Russia is religion important in the present-day conctruction of national identity? Religion, State and Society, 35( 4), 319-334.
• Walters, P. (1986). The Russian orthodox church and the soviet state. Annals of the American Academy of Political and Social Science, (483), 135-145.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınları.