Application of Memory Consolidation in Theology Faculties (Example of Istanbul University Faculty of Theology, Department of Qur’anic Reading and Qira’ah Science)

Yıl 2024, Sayı: 17, 247 - 269, 28.06.2024

Esra Yılmaz

https://doi.org/10.53112/tudear.1474641

Öz

The courses of the Department of Qur'anic Recitation and Qira'at Science, which are affiliated to the Department of Basic Islamic Sciences of the faculties of Theology, are given compulsorily every semester during undergraduate education. Practical and theoretically applied Qur'an lessons are very important in terms of vocational education. Students who have completed the faculties of theology can graduate from various high schools. Therefore, a Koran reading level determination exam is being held for students who have earned Istanbul University Faculty of Theology with a different educational back ground. At the relevant faculty, with the levels determined as a result of this exam, the Qur'an lesson is taught with a coursework system. There are also hafiz students who have earned the faculty of theology. In particular, as a result of the advantageous quota opened by the Council of Higher Education for hafiz and imam hatip high school graduates in 2021, the demand of hafiz students for theology faculties has increased. In this context, it was decided to develop an educational method that will contribute to hafiz students instead of the preparatory curriculum by Istanbul University Faculty of Theology, Department of Qur'anic Reading and Qira'at Science. The practice of consolidating their abilities was implemented by opening special classes for the memories. In this study, the educational model applied by the Department of Quran Reading and Qira'at Science of Istanbul University Faculty of Theology for hafizlar is discussed. The applicability of this method applied to Hafiz students was examined during the 2021-2022 year and a quantitative date collection type survey was conducted with hafiz students who participated in the application by receiving the ethics committee report at the end of the year. The method applied for one year is evaluated in the study.

Anahtar Kelimeler

Qur’anic reading and qira’ah science, Qur’an reading, Faculty of theology, Memorization, Consolidation

İlahiyat Fakültelerinde Hâfızlık Pekiştirme Uygulaması (İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kur’ân-ı Kerîm Okuma ve Kıraat İlmi Ana Bilim Dalı Örneği)

Öz

İlahiyat fakültelerinin Temel İslam Bilimleri bölümüne bağlı olan Kur'ân-ı Kerîm Okuma ve Kırâat İlmi Anabilim Dalı dersleri lisans eğitimi boyunca her dönem zorunlu olarak verilmektedir. Uygulama ve teorik olarak tatbik edilen Kur’ân dersleri mesleki eğitim açısından oldukça önemlidir. İlahiyat fakültelerini kazanan öğrenciler çeşitli liselerden mezun olabilmektedir. Dolayısıyla İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni farklı eğitim alt yapısıyla kazanan öğrenciler için Kur’ân okuma seviye tespit sınavı yapılmaktadır. İlgili fakültede bu sınav neticesinde belirlenen seviyelerle, Kur’ân dersi kur sistemli eğitim ile verilmektedir. İlahiyat fakültesini kazanan öğrencilerin içinde hafız öğrenciler de vardır. Bilhassa 2021 senesinde YÖK tarafından hafız ve imam hatip lisesi mezunları için açılan avantajlı kontenjanlar neticesinde İlahiyat Fakültelerine hafız öğrencilerin talebi arttı. Bu bağlamda İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kur'ân-ı Kerîm Okuma ve Kırâat İlmi Anabilim Dalı tarafından hafız öğrencilere hazırlık müfredatı yerine onlara katkı sağlayacak bir eğitim metodu geliştirilmeye karar verildi. Hafızlar için özel sınıflar açılmak suretiyle hıfzlarını pekiştirme uygulaması hayata geçirildi. Bu çalışmada İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kur'ân-ı Kerîm Okuma ve Kırâat İlmi Anabilim Dalı tarafından hafızlar için uygulanan eğitim modeli konu alınmaktadır. Hafız öğrencilere uygulanan bu metodun 2021-2022 senesi boyunca uygulanabilirliği incelenmiş ve sene sonunda etik kurul raporu alınarak uygulamaya katılan hafız öğrencilerle nicel veri toplama türü anket uygulaması yapılmıştır. Çalışmada bir sene boyunca uygulanan metot değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur, Kur, İlahiyat fakültesi, Hâfızlık, Pekiştirme.

Etik Beyan

Sorumlu araştırıcılığını üstlendiğiniz 2024/26 dosya numaralı "İlahiyat Fakültelerinde Eğitim gören Hafız Öğrencilerin Hafızlıklarını Pekiştirebilmeleri İçin Bir Metot Denemesi (İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kurân'ı Kerîm Okuma ve Kırâat İlmi Anabilim Dalı Örneği)" başlıklı çalışma, Kurulumuzun 29.01.2024 tarih ve 01 sayılı toplantısında görüşülerek etik yönden uygun bulunmuş olup, karar ekte sunulmuştur. Bilgilerinize sunarım.

Teşekkür

Bu programın yürütülmesi hususunda çokça emekleri bulunan başta İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nin öğretim elemanları olmak üzere Fatih Müftülüğünden katkı sağlayan tüm hocalarımıza teşekkür etmeyi bir borç bilirim. Yine programın yürütülmesi hususunda her türlü maddi manevi desteklerini esirgemeyen İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanlığına ve Fatih Müftülüğüne teşekkür ederim.

Kaynakça

• Alemdar, Y. (2021). Başlangıç düzeyinden uzmanlık seviyesine kadar bütüncül bir Kur’ân eğitim kurumu: Dâru’l- Kurrâ’ müessesesi. H. Ş. Aynur (ed.) İçinde Çeşitli Yönleriyle Hâfızlık Eğitimi (ss. 308-363). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Baktır, M. (2009). Suffe. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 469-470.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. (1995). el-Camiu’s-sahih. Beyrut: Daru’l-Erkâm.
• Cebeci, S. (2006). Hâfızlık eğitimi ve sorunları. Değerler Eğitimi Dergisi 4/11 , 28.
• Çelebi, A. (1976). İslâm’da eğitim-öğretim tarihi. (A. Yardım, Çev.) İstanbul.
• Çetin, A. (1986). Kur’ân öğretim tarihi ve öğretim kurumları. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi , 95-101.
• Doğrul, Ö. R. (1967). Kur’ân nedir? . Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Ersöz, İ. (1996). Kur’ân tarihi, Kur’ân-ı Kerim’in indirilişi ve bugüne gelişi . İstanbul: Ravza Yayınları.
• Güler, R. (2019). Cumhuriyet Dönemi hâfızlık eğitimi literatürü üzerine bir değerlendirme. Ö. Ö. Cemil Osmanoğlu (Dü.) İçinde Hâfızlık Eğitimi Üzerine Araştırmalar (s. 343). Kayseri: Kimlik Yayınları.
• Hamidullah, M. (1980). İslâm peygamberi. (S. Tuğ, Çev.) İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Kur'an Yolu Tefsiri. (2003). Ocak 02, 2023 tarihinde https://kuran.diyanet.gov.tr/Tefsir adresinden alındı
• Kurt, Y. (2012). Kur’ân’ın korunmasında hâfızlık müessesesi. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/ 22, 243.
• ÖSYM. (2024, 01 06). 2022 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu.
• Söylemez, M. (2007). İslâm’ın erken döneminde Kur’ân eğitimi. İslâmî İlimler Dergisi, I. Kur’ân Sempozyumu, 144.
• Şakar, Z. M. (2015). Hâfızlığın tarihçesi ve usûlü. İstanbul: Işık Yayınları.
• Yılmaz, N. (2021, Ekim). Anadolu imam hatip liseleri YKS’de İlk 1000’de 387 derece. (Ç. Öztürk, Dü.) Din Öğretiminde Serencam, s. 24.