“GENÇLER ÜSKÜDAR’IN TARİHİNİ YAZIYOR, BELGESELİNİ ÇEKİYOR”: TÜM SÜREÇLERİYLE BİR YEREL ve SÖZLÜ TARİH PROJESİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 532 - 554, 20.10.2018

Yücel Kabapınar

https://doi.org/10.17497/tuhed.459876

Cited By: 4

Öz

Son on yılda Sosyal Bilgiler ve Tarih derslerinin öğretiminde yerel
tarih, sözlü tarih, tarihsel empati, kanıt temelli tarih öğretimi gibi alana
has öğretim yöntemleri de ön plana çıkmaya başlamıştır. Ulusal tarihin
ötesinde, yerel tarih bir şehrin ya da ilçenin tarihini ve akla gelebilecek tüm
kültürel özelliklerini incelemeyi kapsamaktadır. Bu çerçevede okul
düzeyinde kullanılabilecek yerel tarih öğretimi yaklaşımı, öğrencinin yaşam
alanı içerisinde yer alan tarihsel bir eserin/şahsiyetin, geçmişinin birinci ve
ikinci elden eserler kullanılarak araştırılması ve sınıf arkadaşlarına, öğrenci
velilerine ya da yaşanılan bölge insanına sunulması etkinlikleri bütünüdür.
Yeni olması nedeniyle yerel tarih ve sözlü tarih öğretimi, ortaokul ya da lise
düzeyinde çok da etkin kullanılamamakta olup nitelikli örneklerin artmasına
gereksinim duyulmaktadır. Bu çerçevede araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin
saptanan ölçütleri göz önünde bulundurarak Üsküdar temelinde yerel ve sözlü
tarih çalışmaları yapmalarını ve yaptıkları bu araştırmayı belgesel halinde
sunmalarını sağlamaktır.  

Araştırma nitel bir
araştırma olup eylem araştırması desenine göre şekillendirilmiştir.
Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’un Üsküdar ilçesinde görev yapan 3 tarih
öğretmeni ile projeye katılan 24 öğrenci (13 erkek ve 11 kız) oluşturmaktadır.
Çalışmaya katılan öğrenciler Üsküdar’da bulunan bir devlet lisesine devam
etmekte olup öğrencilerin 2’si 10. sınıf ve 22’si ise 11. sınıf öğrencileridir.
Öğrencilerin tamamı çalışmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Yerel tarih ve
sözlü tarih çalışması çerçevesinde öğrenciler, Üsküdar ilçesinin tarihi açıdan
önemli ve çok da bilinmeyen bir değerini birinci ve ikinci elden yazılı (kitap,
makale, ansiklopedi, hatırat, bildiri metni) ve görsel kaynaklara (fotoğraf, resim,
tablo, film, karikatür gibi) ulaşarak incelemişlerdir. Bunlardan başka İstanbul
ve Üsküdar üzerine yazan araştırmacı, tarihçi ve Üsküdarlı halk ile görüşmeler
ve röportajlar yaparak farklı kaynaklardan veriler toplamışlardır. Bu
verilerden yola çıkarak öğrenciler öncelikle sözlü tarih de içeren yerel tarih
ödevini yazılı olarak çalışmışlar; bu çalışmayı merkeze alarak 20-25 dakika
arasında bir belgesel de çekmişlerdir. Araştırmanın veri toplama araçları
arasında “yazılı yerel tarih ödevi”, “belgesel”, ön ve son algı anketleri,
öğrenci ve öğretmen günlükleri yer almaktadır. Öğrenciler tarafından hazırlanan
yazılı ödevler ve belgeseller geliştirilen rubrik (derecelendirme ölçeği)
temelinde analiz edilmiştir. Bunun dışındaki diğer veri toplama araçlarının analizinde
nitel veri analiz yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır.

0000-0001-6039-0096

Anahtar Kelimeler

Yerel tarih, Sözlü tarih, Tarih Öğretimi, Lise öğrencileri

“YOUNG HISTORIANS WRITE HISTORY of ÜSKÜDAR, TAKING DOCUMENTARY”: A SUMMARY of a LOCAL and ORAL HISTORY PROJECT

Öz

Over
the past decade, teaching methods in the field such as local history, oral
history, historical empathy, evidence-based history teaching has also come to
the forefront in the teaching of Social Studies and History courses. Beyond
national history, local history involves examining the history of a city or a
city and all the cultural characteristics that might come to mind. The approach
to local history teaching that can be used at school level in this framework is
the whole of the activities of the historical work/personality included in the
student's living space, the research of the past using works from first and
second hand and the presentation to classmates, student parents or lived
people. Because of its newness, local history and oral history teaching cannot
be used effectively at secondary or high school level and there is a need for
increased qualified samples. The purpose of the research in this framework is
to make local and oral history studies on the basis of Üsküdar considering the
criteria determined by high school students and to submit this research in
documentary form.

The research was a qualitative research and was
shaped according to the pattern of action research. The study group consists of
24 students (13 boys and 11 girls) who participated in the project with 3
history teachers working in Üsküdar district of Istanbul. Students
participating in the study continue to a state high school in Üsküdar, 2 of
which are 10th grade students and 22 of which are 11th grade students. All of
the students voluntarily participated in the study. Within the context of local
history and oral history studies, students will be able to see the important
and very unknown values of the history of Üsküdar in a first and second hand
(book, article, encyclopedia, memoir, papers) and visual resources
(photographs, pictures). Apart from these, the researcher who writes on
Istanbul and Üsküdar gathered data from different sources by interviewing and
interviewing historians and Üsküdar people. Starting from these data, the
students first worked in writing the local history homework including the oral
history; they took a documentary about 20-25 minutes taking this work as the
center. Data collection tools of the research include "written local
history projects", "documentary", preliminary and post
perception questionnaires, student and teacher diaries. Written assignments and
documents prepared by the students were analyzed on the basis of developed
rubrics (rating scale). In the analysis of other data collection tools other
than this, content analysis was used from qualitative data analysis methods. 

Anahtar Kelimeler

Keywords: Local History, Oral History, Teaching History, High School Students, Action Research

Kaynakça

• Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: PegemA.
• Kabapınar, Y. (Ed.) (2018). Genç tarihçiler Üsküdar’ın yerel tarihini yazıyor belgeselini çekiyor. İstanbul: Hat Baskı Sanatları.
• MEB, (2017). Şehrimiz ….. Dersi öğretim programı (Ortaokul 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
• Öztaşçı, A. (2017). Yerel tarih öğretim yöntemini sosyal bilgiler dersinde uygulamaya koymak: bir eylem araştırması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Şimşek, A., Kaymakçı S. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: PegemA.
• Web-1: http://akademi.istmem.com/sosyalbilimler.php, adresinden Eylül 2018’de edinilmiştir.