A Group of Urartian Period Metal Objects from Mardin Museum

Yıl 2021, Sayı: 3, 1 - 14, 25.12.2021

Esra Kaçmaz Levent

Öz

This study presents an examination of five belt fragments and one votive plaque housed in the Mardin Museum collections. These bronze objects of unknown provenance were acquired by the museum by purchase, and conservation work on the objects was undertaken by museum staff prior to this study. Belt fragments belong to medium-width belts and the votive plaque has a square form. Materials that these objects were made from, and the decoration techniques employed for the depictions on them are in line with the characteristics of Urartian metal objects. Likewise, motifs and figures depicted on the belt fragments and the votive plaque parallel classical examples of Urartian art. Depictions include decorative motifs such as rosettes, the cable pattern, rhombuses, and double circles, and figures such as horsemen, lions, bulls, gods, and mythical creatures. Stylistic analysis of figures and compositions on these belt fragments from Mardin Museum in comparison to belts from museums, private collections, and archaeological excavations, help us identify these artifacts as products of 8th – 7th c. BC Urartian palatial style. The votive plaque examined here dates to the 8th – early 6th c. BC.

Anahtar Kelimeler

Urartu, Kemer, Adak Levhası, Bronz, Mitolojik Yaratık, Din.

Kaynakça

• Balkan 1964 K. Balkan, “Patnos’ta Keşfedilen Urartu Tapınağı ve Urartu Sarayı”, Atatürk Konferansları I, TTK XVII/I, 235-243.
• Barnett 1963 R. D. Barnett, “The Urartian Cemetery at Igdyr”, Anatolian Studies, XIII, 153-198.
• Belli 2004 O. Belli, Urartu: Savaş ve Estetik, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Biber-Çavuşoğlu 2010 H. Biber, R. Çavuşoğlu, “Elazığ Müzesi’nden Bir Grup Urartu Adak Levhası”, 27. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2, 57-77.
• Bilgiç-Öğün 1974 E. Bilgiç, B. Öğün, “Adilcevaz Kef Kalesi Kazıları 1972”, Türk Arkeoloji Dergisi, XXX/1, 31-35.
• Burney 1966 C. A. Burney, “A First Season of Excavations at the Urartian Citadel of Kayalıdere”, Anatolian Studies, 16, 55-111.
• Çavuşoğlu 2005 R. Çavuşoğlu, “Urartu Kemerleri”, Arkeo Atlas, 4, 95.
• Çavuşoğlu 2014 R. Çavuşoğlu, Urartu Kemerler, İstanbul, Rezan Has Müzesi Yayınları.
• Çilingiroğlu 1988 A. Çilingiroğlu, “Van-Dilkaya Höyüğü, 1987 Kazısı”, X. Kazı Sonuçları Toplantısı, I, 261-273.
• Çilingiroğlu– Erdem 2010 A. Çilingiroğlu, A. Ü. Erdem, “Ayanis Kalesi Kazıları, 2006-2008”, 31. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, 1-27.
• Çilingiroğlu-Sağlamtimur 2003 A. Çilingiroğlu, H. Sağlamtimur, “Van-Ayanis Kalesi 2001 Yılı Çalışmaları”, 24. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, 465-473.
• Erzen 1974 A. Erzen, “Giyimli Bronz Definesi ve Giyimli Kazısı”, Belleten, 38/150, 191-230.
• Erzen 1978 A. Erzen, Çavuştepe I/M.Ö. 7.-6. Yüzyıl Urartu Mimarlık Anıtları ve Ortaçağ Nekropolü, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Girginer 1996 K. S. Girginer, “Erzurum Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Adak Levhası”, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 2, 29-42.
• Gökce 2016 B. Gökce, “Urartu Giyim Kuşamına Sosyo-Kültürel Bir Bakış”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXI/2, 421-444.
• İgit-Gögtaş 2018 İ. İgit, N. Gögtaş, “Ahlat Müzesi’nde Bulunan Urartu Dönemi’ne Ait Üç Bronz Kemer”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7/2, 988-999.
• Karaosmanoğlu 2018 M. Karaosmanoğlu, “Suçatı Urartu Kemeri İle Bingöl’ün Urartu Tarihindeki Yeri”, Bingöl Üniversitesi Bingöl Araştırmaları Dergisi, 4/2, 51-57.
• Kellner 1982 H. J. Kellner, “Gedanken zu den bronzezen Blechvotiven in Urartu”, AMI, 15, 79-95.
• Kellner 1991a H. J. Kellner, Gürtelbleche aus Urartu, Prähistorische Bronzefunde Abteilung XII Band 3, Stuttgart.
• Kellner 1991b H. J. Kellner, “Grouping and Dating of Bronze Belts”, Urartu A Metalworking Center in the First Millennium B.C.E. (ed. R. Merhav), The Israel Museum, Jerusalem 1991, 142-161.
• Kellner 1991c H. J. Kellner, “Votive Plaques”, Urartu A Metalworking Center in the First Millennium B.C.E. (ed. R. Merhav), The Israel Museum, Jerusalem 1991, 286-297.
• Kuvanç 2018 R. Kuvanç, “Bezemeli ve Figüratif Metal Eserler”, Zaiahina’nın Bronzları Doğubayazıt Urartu Metal Eserleri Ahmet Köroğlu Koleksiyonu, (ed. E. Konyar, K. Işık, R. Kuvanç, B. Genç, B. Gökce), İstanbul, 182-208.
• Özdemir-Özdemir-Kılınç 2019 A. Özdemir, A. Özdemir, Z. Kılınç, “Murat Tepe’den Urartu Kemer Parçası”, Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 12/6, 53-63.
• Öğün 1973 B. Öğün, “Die Urartäischen Gräber in Der Gegend Von Adilcevaz Und Patnos”, The Proceeding of the Xth International Congress of Classical Archaeology IX, 61-67.
• Öğün 1984 B. Öğün, “Urartulular-Urartu Sanatı”, Türk Ansiklopedisi, XXXIII, 49-75.
• Özgüç 1969 T. Özgüç, Altıntepe II/Mezarlar, Depo Binası ve Fildişi Eserler, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Piotrovsky 1952 B.B. Piotrovsky, Karmir-Blur II, Erevan.
• Piotrovsky 1970 B.B. Piotrovsky, Karmir-Blur, Erevan.
• Seidl 2004 U. Seidl, Bronzekunst Urartus, Verlag Philipp Von Zabern-Mainz Am Rhein.
• Sevin–Özfırat–Kavaklı 2000 V. Sevin, A. Özfırat, E. Kavaklı, “1997-98 Van/Altıntepe Urartu Nekropolü Kazıları”, 21. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, 421-434.
• Taşyürek 1978 O. A. Taşyürek, “Giyimli (Hırkanis) Adak Levhalarından Örnekler”, Belleten, XLII/166, 201-234.
• Ulusman 1991 L. Ulusman, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Urartu Dönemi Madeni Takılar, (Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.