BIOCLIMATIC DESIGN MATRIX (TURKEY)

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 2, 51 - 66, 28.01.2020

Pınar Kısa Ovalı

Öz

In this study using qualitative methods, context of approaches to literature search bioclimatic architecture is defined. The relationship pattern is transformed into a design matrix that can be used to provide optimum indoor comfort at least in the hot season (winter) and the hottest season (summer) by describing the strategies and concepts related to bioclimatic architecture in detail. Mathematical symbols that define twenty basic relations, state the necessary relationships to be prioritized according to the feature of the climate zone. Mathematical expression of predicted approaches to transferring symbols to architectural designs with numerical value is obtained. The 81 provinces in Turkey's political map are divided into cold, temperate-humid, temperate-dry, hot-humid and hot dry climate regions compatible with traditional settlement culture. Bioclimatic matrix data generated for each climate region; architects are presented with a guide matrix specific to turkey at the point of designing a bioclimatic building, context of approaches to the settlement pattern and building design are described in detail and sustainable / ecological building designs have become important today.

Anahtar Kelimeler

bioclimatic design, climatic comfort, Turkey

BİYOKLİMATİK TASARIM MATRİSİ (TÜRKİYE)

Öz

Nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı bu çalışmada, literatür araştırması kapsamında biyoklimatik mimari tanımlanmaktadır. Biyoklimatik mimariye ilişkin strateji ve konseptler detaylı açıklanarak, ilişki örüntüsü en az sıcak devre (kış) ve en sıcak devrede (yaz) optimum iç mekân konforunun sağlanmasında kullanılabilecek tasarım matrisine dönüştürülmektedir. Yirmi temel ilişkiyi tanımlayan matriste, semboller iklim bölgesinin özelliğine göre öncelikli değerlendirilmesi gerekli ilişkileri ifade etmektedir. Sembollere sayısal değer verilmesiyle mimari tasarımlara aktarılması öngörülen yaklaşımların matematiksel ifadesi elde edilmiştir. Türkiye’nin 81 ili, geleneksel yapılaşma kültürüyle de uyumlu; soğuk, ılıman-nemli, ılıman-kuru, sıcak-nemli ve sıcak kuru iklim bölgelerine ayrılmaktadır. Her iklim bölgesi için oluşturulan biyoklimatik matris verileri; yerleşme dokusu ve bina tasarımına ilişkin yaklaşımlar kapsamında detaylı açıklanmakta ve mimarlara biyoklimatik bina tasarlama noktasında Türkiye özelinde rehber bir matris sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Biyoklimatik tasarım, İklimsel Konfor, Türkiye

Kaynakça

• AKŞİT, F.(2005). Türkiye’nin Farklı İklim Bölgelerinde Enerji Etkin Bina ve Yerleşme Birimi Tasarımı. Tasarım Dergisi, 157,124-126.
• Anonim, ASHRAE 55-74 Standartı
• ARONİN, J.E. (1953). Climate and Architecture. Newyork: Reinhold Publishing.
• AYAN, M. (1985). Konut Alanları Tasarım İlkeleri., Batıkent Konut Üretim Kooperatifleri Birliği, Yayın No: 52, Araştırma: 6, Ankara: Özgün Matbaacılık
• COLOMBO, R., LANDABASO, A. & SEVİLLA, A. (1994). Passive Solar Architecture for Mediterranean Area Design Handbook, Joint Research Centre: Commission of the Europen Communities.
• EGAN, M.D. (1975). Concepts in Thermal Comfort, , New Jersey: Prentice-Hall.
• GALLO, C., SALA, M. & SAYİGH, A.M.M.M. (1998). Architecture: Comfort and Energy,., United Kingdom: Elsevier Science Ltd.GİVONİ, B. (1998). Climate Considerations in Building And Urban Design, New York: John Wiley and Sons Inc.
• GÖKSAL, T. & ÜLGEN, K.. (2000). Güneş ve Mimari Bağlamında Enerji Korunumlu Cephe Kuruluşlarında Isıl Davranışların Deneysel Araştırılması, Anadolu Üniversitesi Araştırma Projesi No: 980 207
• GÖKSU, Ç. (1999). Güneş Kent. Ankara: Göksu Yayınları
• GÜRSEL, T. (1991). İklimin Konut Tasarımına Etkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne
• HYDE, R. (2000). Climate Responsive Design: A Study of Buildings in Moderate and Hot Climates. London: Spon Press.
• JONES, D. L. (1998). Architecture and The Environment-Bioclimatic Building Design. London: Laurence King Publishing.
• KARAMAN, A. (1995). Urban Design Aspects of Turkish Towns, University of Maryland, School of Architecture, Studio LecturesDesign Precepts, Procedia - Social and Behavioral Sciences 216 (2016), 810 – 817
• KISA OVALI, P. (2009). Türkiye İklim Bölgeleri Bağlamında Ekolojik Tasarım Ölçütleri Sistematiğinin Oluşturulması-Kayaköy Yerleşmesinde Örneklenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne
• KOCA, Ö. (2006). Sıcak-Kuru ve Sıcak-Nemli İklim Bölgelerinde Enerji Etkin Yerleşme ve Bina Tasarım İlkelerinin Belirlenmesine Yönelik Yaklaşım, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). ,İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• KOENİGSBERGER, O.H., INGERSOL, T.G., MAYHEW, A. & SZOKOLAY, S.V. (1975). Manual of Tropical Housing and Building: Climatic Design, Orient: Blackswan Private Limited
• KONYA, A. (1980). Design Primer for Hot Climates. London: Architectural Press.
• OLGYAY, V. (1963). Design With Climate-Bioclimatic Approch To Architectural Regionalism, , New Jersey: Princeton University Press.
• ORHON, İ., KÜÇÜKDOĞU, M. Ş. & OK, V. (1988). Doğal İklimlendirme, Toplu Konut İşletmesi Proje Planlama Tasarım El Kitabı, Ankara: TUBİTAK Yayın No: U.9
• RADOVİC, D. (1994). Climate-Responsive Design and Lessons from Traditional Architecture and Urbanism”, 11th. Conference Architecture of Extremes
• ŞENSOY, S., DEMİRCAN, M., ULUPINAR Y. & BALTA, İ. (2005). Türkiye İklimi, Temmuz 2017 tarihinde https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/turkiye_iklimi.pdf adresinden alındı.
• ŞENSOY, Y. D., SAĞIR, R., EKEN, M. & ULUPINAR, Y. (2006). Türkiye Uzun Yıllar Isıtma ve Soğutma Gün Dereceleri, Ocak 2009 tarihinde www.meteor.gov.tr/2006/iklim/files/isitma_sogutma adresinden alındı
• TUNDREA, H. & BUDESCU, M. (2013). Bioclimatic Architecture, A Sensible and Logical Approach Towards The Future of Building Development, Buletınul Instıyıyıluı Polıtehnıc Dın Iaşı, Tomul LIX (LXIII), Fasc.6.
• YILMAZ, Z. (2007). Evaluation of Energy Efficient Design Strategies for Different Climatic Zones: Comparasion of Thermal Performance of Buildings in Temperate-Humid and Hot-Dry Climate, Journal of Energy and Buildings, 39(3), 306-316
• ZEREN, L. (1978). “Mimarlıkta Yapma Çevre Tasarımı ve Güneş Enerjisi”, Güneş Enerjisi ve Çevre Dizaynı Ulusal Sempozyumu, İstanbul.
• WATSON, D. & LABS, K. (1992). Climatic Design: Energy-Efficient Building Principles and Practices, , New York: McGraw-Hill Book Company.
• WIDERA, B. (2015). Bioclimatic Architecture, Journal of Civil Engineering and Architecture Research, 2(4), 567-578.