Analysis of OKS, SBS, TEOG Science Test Questions According to Scientific Process Skills and Critical Thinking Skills

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 155 - 170, 26.12.2020

Oya Arıkan , Talip Kırındı

Öz

This research was prepared to analyze process and critical thinking skills of the Science test questions in OKS, SBS and TEOG exams. This study was a qualitative research and the data were collected by means of document review method. As a data source, three years were taken for each of the exams; their analysis was done in the direction of the statement table generated by the researcher. The obtained data were quantified and frequency calculations were made and transferred to the chart. According to the findings of the study, when all the exams analyzed in the study were considered, it was seen that the questions generally supported all scientific process and critical thinking skill levels, and that these exams included mostly low-level scientific process skills and lower level scientific process skills were included. The findings showed that, in order to support and develop scientific process skills, questions related to observation and inferencing from basic skills were mostly included, whereas self-regulation skill level among critical thinking skills was not encountered.

Anahtar Kelimeler

Critical thinking skills, science, scientific process skills, common exams

OKS, SBS, TEOG Fen Bilimleri Testi Sorularının Bilimsel Süreç Becerileri ve Eleştirel Düşünme Becerilerine Göre İncelenmesi

Öz

Bu araştırma OKS, SBS ve TEOG sınavları içerisinde bulunan Fen Bilimleri testi sorularının bilimsel süreç ve eleştirel düşünme becerilerini analiz etmek amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma nitel bir araştırma olup veriler doküman inceleme yöntemi ile toplanmıştır. Veri kaynağı olarak, uygulanan her sınavdan üç yıl baz alınmış; analizleri araştırmacı tarafından oluşturulan belirtke tablosu doğrultusunda yapılmıştır. Elde edilen veriler nicel hale getirilerek frekans hesaplamaları yapılmış ve tablo üzerine aktarılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen bulgulara göre daha çok alt düzey bilimsel süreç becerilerine yer verildiği görülmüştür. Eleştirel düşünme becerilerinden ise ‘öz düzenleme’ beceri basamağına hiç rastlanmamıştır. İleride yapılacak olan çalışmalara yönelik, ağırlıklı olarak üst düzey bilimsel süreç becerilerini ve öz düzenleme beceri basamağını ölçen soruların hazırlanması yönünde önerilerde bulunulmuştur. Bu öneriler ışığında araştırmanın ileride bu alanda yapılacak olan çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel süreç becerileri, eleştirel düşünme becerisi, fen bilimleri, ortak sınavlar

Kaynakça

• Acar, D. (2018). FETEMM eğitiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin akademik başarı, eleştirel düşünme ve problem çözme becerisi üzerine etkisi. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Billimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akgün, Ş. (2001). Fen bilgisi öğretimi. (7. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Akyürek, G. (2019). LGS ve TEOG sınavlarının fen bilimleri dersi öğretim programı ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamalı. (6. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık. Ayas, A. ve Çepni, S. (2015). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aydede, M. N. ve Kesercioğlu, T. (2010). Aktif öğrenme uygulamalarının öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 14- 22.
• Aydoğdu, B., (2009). Fen ve teknoloji dersinde kullanılan farklı deney tekniklerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine, bilimin doğasına yönelik görüşlerine, laboratuvara yönelik tutumlarına ve öğrenme yaklaşımlarına etkileri. (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Cengiz, E., Daşdemir, İ. ve Uzoğlu, M.(2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin seviye belirleme sınavı (SBS)’nda yapılan değişiklikler ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 77-86.
• Çepni, S.(2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. (3.Baskı). Trabzon:Pegem A Yayıncılık,
• Delil, A., Tetik, B. (2015). 8. sınıf merkezi sınavlardaki matematik sorularının TIMMS-2015 bilişsel alanlarına göre analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,13 (4).
• Demirbaş, M., Yağbasan , R. (2005). Türkiye’de etkili fen öğretimi için ilköğretim kurumlarına yönelik olarak gerçekleştirilen program geliştirme çalışmalarının analizi ve karşılaşılan problemlere yönelik çözüm önerileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6(2), s. 53-67.
• Facione, P. A. (1990). Critical thinking: a statement of expert consensus for purpose of educational assessment and ınstruction. research findings and recommendations (Report no. 143). Newark: American Philosophical Association. https://eric.ed.gov/?id=ED315423 adresinden 12.05.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Germann, P.J., Haskins, S., ve Auls, S. (1996). Analysis of nine high school biology laboratory manuals: promoting scientific inquiry. Journal of Research in Science Teaching, 26 (3), 237–250.
• Güleryüz, H. & Erdoğan, İ. (2018). Ortaokul fen bilimleri dersi sınav sorularının Bloom’un bilişsel alan taksonomisine göre değerlendirilmesi: Muş ili örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 43-49. https://doi.org/10.18506/anemon.354846
• Güleryüz, H. (2016). 5., 6., 7., 8. sınıfların fen ve teknoloji dersine ait sınav sorularının Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Muş Alparslan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Muş.
• Kızılay, E. (2019). 2015 yılı TEOG ve PISA sınavlarının fen bilimleri sorularının öğretim ilkeleri bağlamında değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Marvasti, A.B. (2004). Qualitative research in sociology. Sage Publications Ltd., London.
• MEB, (2004). Fen ve teknoloji dersi öğretim programı, Ankara: MEB Yayınları. MEB, (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı, Ankara.
• MEB, (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı, Ankara: MEB Yayınevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı-Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (MEB-TTKB). (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu (4. ve 5. sınıflar), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Rehmat, A. P. (2015). Engineering the path to higher- order thinking in elementary education: A problem- based learning apporach for STEM integration. (Doctoral dissertation). Nevada University, Las Vegas.
• Sezer, A. (2018). Fen bilimleri dersi sınav soruları ve merkezi sınav sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisi,TIMSS ve PISA açısından analizi (Kırıkkale ili örneği). (Yükseklisans tezi), Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Turpin, T. & Cage, B. N. (2004). The effects of an integrated activity-based science curriculum on student achievement, science process skills and science attitudes. Electronic Journal of Literacy through Science, 3: 1-15.
• Warren, Dawn Marıe, B.S. (1996). Student learning of Science process and critical thinking skills in the science I and science II curriculum. (Unpublished master thesis). The Graduate School of The Texas Woman’s University.
• Yeany, R.H., Yap, K.C., & Padilla, M.J. (1986). Analyzing hierarchical relationship among modes of cognitive reasoning and integrated science process skills. Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching, New Orleans, LA. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/tea.3660230403 adresinden 09.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldırım, H. İ. (2018). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin başarı ve problem becerilerine etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6 (80), 325-348. https://doi.org/10.16992/ASOS.14249