Investigation of Creative Thinking Skill Studies in the Field of Primary Education in Turkey

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 32 - 45, 30.06.2024

Sarenur Demirkol , Hüseyin Anılan

https://doi.org/10.52797/tujped.1485137

Öz

In this study, theses and articles related to creative thinking in the field of primary education in Turkey between 2011 and 2023 were examined by using the scanning model, and it was aimed to reach conclusions about the tendency of studies on creative thinking skills. The screening process was carried out in the Council of Higher Education Thesis Center, Dergi Park and Google Academic databases using the keywords “creativity” and “creative thinking”. In this context, the distribution of the studies conducted in the field of creative thinking according to the type of publication, the method used, the data collection tools/techniques used, the participant group and the fields that constitute the disciplines in the field of classroom education were analyzed. At the end of the study, it was concluded that the studies on creative thinking skills were mostly published as master's theses and research articles (n=12), the majority of the studies constituting the data set were designed with mixed research method (n=10), the participant group was mainly 4th graders (n=10), and the Torrance Creative Thinking Test (n=10) was mostly used as a data collection tool in the studies constituting the data set. At the end of the study, suggestions were presented for educators and academicians who will conduct studies on creative thinking skills.

Anahtar Kelimeler

Higher order thinking, creativity, creative thinking, primary education

Türkiye’de Sınıf Eğitimi Alanında Yapılan Yaratıcı Düşünme Becerisi Çalışmalarının İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’de sınıf eğitimi alanında 2011-2023 yılları arasında yapılmış yaratıcı düşünme ile ilgili tez ve makaleler tarama modeli kullanılarak incelenmiş, yaratıcı düşünme becerisine yönelik çalışmaların eğilimi hakkında sonuca ulaşmak amaçlanmıştır. Tarama süreci, “yaratıcılık” ve “yaratıcı düşünme” anahtar kelimeleri kullanılarak Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi, Dergi Park ve Google Akademik veri tabanlarında gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda yaratıcı düşünme alanında yapılan çalışmaların yayın türüne, kullanılan yönteme, kullanılan veri toplama araç/tekniklerine, katılımcı grubuna ve sınıf eğitimi alanındaki disiplinleri oluşturan alanlara göre dağılımları analiz edilmiştir. Araştırmanın sonunda yaratıcı düşünme becerisine yönelik yapılan çalışmaların en fazla yüksek lisans tezi ve araştırma makalesi olarak (n=12) yayımlandığı, veri setini oluşturan çalışmaların çoğunluğunun karma araştırma yöntemiyle (n=10) tasarlandığı, katılımcı grubu bağlamında ağırlıklı olarak 4. sınıflarla (n=10) çalışıldığı, veri setini oluşturan çalışmalarda veri toplama aracı olarak en fazla Torrance Yaratıcı Düşünme Testinden (
n=10) yararlanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın sonunda yaratıcı düşünme becerisine yönelik çalışma yapacak eğitimci ve akademisyenlere öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Üst düzey düşünme, yaratıcılık, yaratıcı düşünme, sınıf eğitimi.

Kaynakça

• Adıgüzel, D. Ç. (2016). Sınıf öğretmenlerinin yaratıcı düşünme becerileri ile öğretmen davranışlarının öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Ahlatçıoğlu, M. E. (2020). Yansıtıcı günlük yazımının sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme eğilimlerine ve yansıtma düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Akan, R. (2022). Hayat bilgisi öğretiminde çocuklar için felsefe (p4c) yaratıcı düşünme becerisi etkinliklerinin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerisine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Aksoy, T. (2023). Yaratıcı düşünme alanında yapılan lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Aldığ, E. (2016). Öğretmen görüşlerine göre 6-8.sınıflar Türkçe dersi dinleme alanı kazanımlarının yaratıcı düşünme becerisine katkısı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Alkan, Ş., ve Cengiz, C. (2022). Yaratıcı düşünmeyi konu alan ulusal çalışmalara yönelik betimsel içerik analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 1057-1073. doi:10.24315/tred.957880
• Arkan Sezgin, K., ve Baysal, Z. N. (2019). İlkokul 3. sınıf öğrencileri için geliştirilen düşünme becerileri programının öğrencilerin yaratıcılıklarına etkisinin incelenmesi. HAYEF: Journal of Education, 16(1), 19-47.
• Ayar, A. (2022). Akıl ve zeka oyunlarının ilkokul 4.sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme, üst bilişsel farkındalık, dikkat ve sosyal beceri düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Baki, A., ve Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
• Bal, B. (2014). Türkçe dersi öğretim programlarında yaratıcı düşünme. Turkish Studies Dergisi, 9(9), 247-257.
• Çalık, M., ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(174), 33-38.
• Çelik, B. B., ve Dikmenli, Y. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı ve yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 46-65. https://doi.org/10.15659/ankad.v5i1.101
• Demirtaş, B. (2018). Sınıf öğretmenlerinin yaratıcılık fenomenine duyarlılığı ile matematiksel düşünme becerileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Desai, F. (2020). Teaching English through drama to tribal dtudents of undergraduate level at remote area of south gujarat region in India. Education Quarterly Reviews, 3(4), 521-537. doi:10.31014/aior.1993.03.04.159
• Deveci, İ. & Aydız, M. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin öğretim programındaki yaşam becerilerinin kazandırılmasına ilişkin görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 164-186. https://doi.org/10.24315/tred.693345
• DeVito, A. (1971). Recognizing and assessing creativity. J. E. Weigand içinde, Developing teacher competencies (207-245). Englewood, New Jersey: Prentice Hall.
• Doğanay, A. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara.
• Durnacı, Ü., & Ültay, N. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimleri. Turkish Journal of Primary Education (TUJPED), 5(2), 75-97.
• Eğmir, E., Keskin, A., & Pektaş, F. (2020). Analysis of graduate dissertations examining the effects of creative thinking practices. Language Teaching and Educational Research (LATER), 3(1), 116-135. doi:10.35207/later.709223
• Erdoğan, N. G. (2021). İlkokul Türkçe çalışma kitaplarında yer alan etkinliklerin yaratıcı düşünme becerileri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Erdoğan, T. (2014). İlkokul 1-4.Sınıflar Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki etkinliklerin yaratıcı düşünme becerisi açısından incelenmesi ve sınıf öğretmenlerinin bu etkinliklere ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2014), 25-58.
• Ghriss, N. F., & Abdallah, M. B. (2021). Explanatory factors of sixth grade pupils; creativity in Tunisian primary schools. Gifted Education International, 37(3), 255-272.
• Gök, B., ve Erdoğan, T. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44, 29-52.
• Güder, R. A. (2021). Yaratıcılık eğitimi etkinliklerinin sınıf öğretmenlerinin yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Gürkan, B., ve Dolapçıoğlu, S. (2020). Sosyal bilgiler dersinde estetik yaratıcılık öğretim etkinlikleriyle yaratıcı düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 45(202), 51-77. doi:10.15390/EB.2020.8474
• Harris, R. (1998). Introduction to creative thinking. In Creative Problem Solving: Creative Thinking. http//www.virtualsalt.com/crebook1. adresinden alındı.
• Haymana, İ. (2020). Robotik ve kodlama eğitiminin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Işık, A. D., Uysal, H., Akosmanoğlu, E., ve Bilir, A. (2015). İlkokul eğitiminin yaratıcı düşünme becerileri üzerindeki etkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 358-367.
• Karaca, E., ve Pesen, A. (2023). İlkokul dördüncü sınıf Türkçe ders kitabında yer alan atasözlerinin incelenmesi: yaratıcı düşünmeyi destekleme aracı olarak atasözleri. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi (IJOTEM), 6(1), 18-40.
• Karakaş, A. G. (2023). Türkçe öğretmenlerinin yaratıcı düşünme becerisini geliştirmeye yönelik öz yeterlilik algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Köse, E., Ercoşkun, N., ve Balcı, A. (2016). Okul öncesi ve sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (40), 153-170.
• Kurt, E. (2019). Sanatsal yaratıcılık ve zekâ ilişkisine müziğin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kutanlıoğlu, D. (2014). Hayat bilgisi dersindeki kazanımların öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerine katkısına yönelik öğretmen görüşlerinin ve uygulamalarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Lewis, A., & Smith, D. (1993). Defining higher order thinking. Theory into Practice, 32(3), 131-137. Liu, J., Yu, L., Zhao, X., Liu, Y., & Jiao, L. (2023). Creativity profiles and the role of interpersonal relationships in primary school pupils: a person-centered approach. Journal of Creative Behavior, 57(1), 37-48.
• Midilli, M. (2019). Özel yetenekli ilkokul öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu.
• Öz, K., ve Türkel, A. (2023). Yaratıcı düşünme temelli lisansüstü tezlerin eğilimleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 1374-1389.
• Özkale, U., Kılıç, F., & Yelken, T. (2020). İlkokul öğrencilerinin görüşlerine göre fen bilimleri dersinde yapılan etkinliklerin yaratıcı düşünme becerileri açısından incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies Dergisi, 7(3), 139-168.
• Polat, M. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile yaratıcılık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Sarıkaya, B., Yayan, E., ve Yamaç, A. E. (2023). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin üst düzey düşünme becerileri bağlamında incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 8(1), 133-158. doi:10.54979/turkegitimdergisi.1307757
• Sayan, Y., & Hamurcu, H. (2018). İlköğretim fen ve teknoloji dersi için geliştirilen materyallerin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerine ve öz kavramlarına etkileri. Education Sciences, 13(2), 106-120.
• Tahiroğlu, M., & Gevrek, Y. E. (2021). The effect of perceived parent attitudes on critical thinking tendencies on primary school 4th grades. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 6(16), 1218-1249. doi:10.35826/ijetsar.415
• TDK. (2015). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Telligöz, Z. (2019). İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme ve atılganlık düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretiminde yaratıcı düşünmeyi geliştirme bakımından Nasreddin Hoca fıkraları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 195-223.
• Terzi, H., & Küçük Demir, B. (2022). The effects of intelligence games on the creative thinking skills of 6th grade students. Journal of Computer and Education Research, 10(20), 751-776. doi:10.18009/jcer.1187953
• Tiryaki, A., & Adıgüzel, S. (2021). The effect of stem-based robotic applications on the creativity and attitude of students. Journal of Science Learning, 4(3), 288-297. doi:10.17509/jsl.v4i3.29683
• Torrance, E. (1974). Torrance test of creative thinking. verbal tests forms a and b. Bensenville: Scholastic Service Inc.
• Tut, E. (2018). 4.sınıf fen bilimleri dersinde oyun temelli öğrenme uygulamalarının öğrencilerin akademik başarılarına ve yaratıcı düşünmelerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Uğraş, H., ve Semerci, Ç. (2012). Öğrencilerin hayat bilgisi dersinde yaratıcı düşünme becerilerini kazanma düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri (Elâzığ ili örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 93-100.
• Widiana, W., Triyono, S., Sudirtha, G., Adiyaya, M. A., & Amn, G. A. (2023). Bloom’s revised taxonomy-oriented learning activity to improve reading interest and creative thinking skills. Cogent Education, 10(2), 1-15. doi:10.1080/2331186X.2023.2221482
• Yasavur, H. (2013). İlköğretim 3.sınıf hayat bilgisi dersinde öğrencilere yaratıcı düşünme becerisini kazandırmak için önerilen etkinliklerin öğretmenler tarafından kullanılma sıklıkları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Yenilmez, K., & Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 95-105.
• Yıldırım Suna, Z., & Benzer, A. (2023). Türkçe eğitiminde üst düzey düşünme becerileri ile İlgili çalışmaların bibliyometrik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi (15), 281-305.
• Yılmaz Gündüz, D. (2023). Bütünleştirilmiş bilim ve sanat etkinliklerinin yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yumurtacı, N. (2019). İngilizce öğretiminde yaratıcı drama kullanımının ilkokul öğrencilerinin kelime edinimi ve yaratıcı düşünme becerilerine olan etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yurdakal, İ. H. (2018). Yaratıcı okuma çalışmalarının ilkokul 4.sınıfta okuma ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmeye etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.