CONCEPTUAL FİELDS AND LEXİCAL NETWORKS İN BEHÇET NECATİGİL'S ‘KAN’ POETRY

Yıl 2019, , 25 - 50, 28.06.2019

Hayriye Yılmaz , Kürşat Efe

https://doi.org/10.30568/tullis.573507

Cited By: 2

Öz

In the human mind, beings are not
independent from each other, and in our vocabulary, which is a reflection of
our mind, language indicators cannot be independent from each other. This
relationship between language indicators is conceptual field for the whole
vocabulary and lexical networks for the new meanings gained in the context of a
text. Removing the conceptual field of the vocabulary of a language, the conceptualizing
of the language and the conceptualization of the objects in the
conceptualization process, the conceptual fields that contain a work, let us
understand the topic. Lexical networks in the text gives us the opportunity to
make inferences about the emotions, topics and themes that are intended to be
given in the text.

In this study, which is followed by
synchronic method, it will be tried to determine the conceptual fields and lexical
networks of Behçet Necatigil's ‘Kan’ poem dated May 1955. Poetry is rich in
conceptual fields and lexical networks. The main topics identified in poetry
are the vector, which is a sub-subject of heredity and inheritance through the
concept of blood. The theme of the poem is the panorama of the creation of
mankind. In this study, it will be tried to determine how conceptual fields and
lexical networks play a role in shaping the topic and theme in poetry.

Anahtar Kelimeler

Poetry, Behçet Necatigil, conceptual field, lexical networks, semantics, concept

BEHÇET NECATİGİL’İN ‘KAN’ ŞİİRİNDE KAVRAM ALANLARI VE SÖZCÜK AĞLARI

Öz

İnsan zihninde varlıklar birbirinden
bağımsız değildir ve zihnimizin bir yansıması olan söz varlığımızda da dil
göstergeleri birbirinden bağımsız bulunamamaktadırlar. Dil göstergeleri
arasındaki bu ilişki söz varlığının geneli için kavram alanlarını, bir metnin
bağlamında kazandığı yeni anlamları için ise sözcük ağlarını oluşturmaktadır.
Tümüyle bir dilin söz varlığının kavram alanını çıkarmak, o dilin
kavramlaştırma gücünü ve nesneleri kavramlaştırma yöntemine yansıttığı bakış
açısını bize gösterirken bir eserin barındırdığı kavram alanlarını çıkarmak o
eserin konusunu anlamamızı sağlar. Eserdeki sözcük ağları ise eserde verilmek
istenen duygu, işlenen konular ve tema hakkında bize çıkarımlar yapma imkânı
sunmaktadır.

Eş zamanlı bir yöntem izlediğimiz bu
çalışmada Behçet Necatigil’in Mayıs 1955 tarihli ‘Kan’ şiirinde yer alan kavram
alanları ile sözcük ağlarının tespit edilecektir. Şiir konusunu ele alış biçimi
ve temasını işleyiş yönüyle zengin kavram alanlarından ve sözcük ağlarından
oluşmaktadır. Şiirde varlığı tespit edilen başlıca konular kan kavramı
üzerinden kalıtım ve kalıtımın bir alt konusu olan taşıyıcılıktır. Şiirin
teması ise insanoğlunun yaradılışının bir genel görünümü, panoramasıdır.
Çalışmada kavram alanları ile sözcük ağlarının şiirdeki konu ve temanın
şekillenmesinde ne şekilde rol oynadığı da tespit edilmeye çalışılacaktır.  

Anahtar Kelimeler

Şiir, Behçet Necatigil, kavram alanı, sözcük ağı, anlam bilimi, kavram

Kaynakça

• Aksan, D. (1971). Kelimebilimi ve anlambilimi ölçülerinden yararlanarak bir yazı dilinin eskiliğini saptama yolları, I: kavram alanı-kelime ailesi ilişkileri ve Türk yazı dilinin eskiliği üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten. 253-262.
• Aksan, D. (2009). Anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Ankara: Engin Yayın evi.
• Akşehirli, S. (2007). Kelime alanları ve kelime ağları. Ege Edebiyat. Erişim adresi: http://www.ege-edebiyat.org/modules.php?name=News&file=article&sid=331
• Dilçin, C. (1983). Örneklerle Türk şiir bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Filizok, R. (2005). Metin analizi açısından kelimeler. Ege Edebiyat. Erişim Adresi: http://www.ege-edebiyat.org/modules.php?name=News&file=article&sid=156
• Gürışık, B. (2013). Türkiye Türkçesindeki bağımsız biçimbirimlerin anlamsal dağılımı. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Karaağaç, G. (2018). Dil bilimi terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karçığa, S. (2015). Dede Korkut Kitabı’nın anlam bilimsel çözümlenmesinde kavram alanının rolü. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kıran, Z. – Eziler Kıran, A. (2018). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kocakaplan, İ. (2007). Açıklamalı edebî sanatlar. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı.
• Necatigil, B. (2017). Şiirler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Özbent, S. (2013). Sözlüksel alan teorisi ve çeviri. Diyalog. S. 2. 55-66.
• Tarım, R. (2002). Kültür, dil, kimlik Behçet Necatigil’in şiir dünyası. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Trier, J. (1931). Über wort- und begriffsfelder. İçinde: Schmidt, Lothar (Ed.) (1973): Wortfeldforschung. Zur Geschichte und Theorie des sprachlichen Feldes, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. 1-38.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, http://sozluk.gov.tr/
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual.