TOKAT VE YÖRESİ AĞZINDAN DERLEME SÖZLÜĞÜ'NE KATKILAR I

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 39 - 55, 24.06.2020

Ayşegül Kuşdemir

https://doi.org/10.30568/tullis.747877

Cited By: 2

Öz

Türk Dili Kurumu tarafından yayınlanmış olan Derleme Sözlüğü Türkiye Türkçesi ağızlarından kelimelerin derlenmesiyle oluşmuş bir ağız sözlüğüdür. Zengin dil malzemesi içeren bu sözlüğün elbette eksiklikleri vardır. Bu eksikliği gidermek için araştırmacılar tarafından çeşitli katkı çalışmaları yapılmaktadır. Ayrıca kitle iletişim araçlarının insan hayatına girmesiyle birlikte ağızlardaki zengin dil malzemesi unutulmaya yüz tutmaktadır. Bu yüzden i Derleme Sözlüğü'nde yer almayan kelimelerin tespit edilerek sözlüğe ilave edilmesi gerekmektedir. Biz de bu amaçla Tokat ve yöresi ağzından derlenmiş, ancak Derleme Sözlüğü'nde yer almayan ya da sözlükte yer alıp Tokat ağzında farklı anlam taşıyan kelime ve kelime gruplarını tespit edip sözlüğe katkıda bulunmak istedik. Çalışmada öncelikle Derleme Sözlüğü'nde yer almayan kelimeler sözcük türlerine göre ayrılacak daha sonra da sözlükte yer alıp Tokat ve yöresinde farklı anlama gelen kelimelere yer verilecektir. Sözlükte yer almayan kelimelerin anlamı birer örnek cümle ile tanık gösterilerek pekiştirilecektir. Bunlar yapılırken de bölge ağzını daha iyi yansıtması için çeşitli transkripsiyon işaretleri kullanılacaktır. Söz konusu ağız malzemesi yöre insanından tarafımızca tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Derleme Sözlüğü, Türkiye Türkçesi Ağızları, Tokat ağzı, Ağız Bilimi, Ağız Araştırmaları

Kaynakça

• CAFEROĞLU, Ahmet (1994). Sivas Ve Tokat İlleri Ağızlarından Toplamalar, TDK Yayınları.
• DEMİR, Necati (2006). Tokat İli Ve Yöresi Ağızları. Gazi Kitabevi.
• DEMİR, Nurettin (2002). Ağız Terimi Üzerine. Türkbilig, S.4, s.105-116.
• ERGİN, Muharrem (2002). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayıncılık.
• KARAHAN, Leyla (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KORKMAZ, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü (1993) 12 Cilt, 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. (DS)
• Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (http: // tdkterim.gov.tr//ttas/)