İSRAİL MİLLÎ KÜTÜPHANESİNDE KAYITLI BİR ELYAZMASI VE ESERİN DİL ÖZELLİKLERİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 99 - 117, 31.08.2023

Recep Kılıç

https://doi.org/10.30568/tullis.1324605

Öz

İsrail Milli Kütüphanesi Türkçe elyazmaları bölümünde kayıtlı olan metnin yazım tarihi belli değildir. 16 sayfadan oluşan metnin sayfaları karışık bir şekilde dijitalize edilmiştir. Başından ve sonundan eksik bir metindir. Sehiv secdesinin hangi hallerde yapılması gerektiği konusunda bilgi veren bu metin harekeli yazılmıştır. Dini bir mahiyet taşıdığı için halk tarafından anlaşılması kolay olması amacıyla sade bir dille de yazılmıştır. Hareke kullanımı biz araştırmacılara kelimelerin döneminde nasıl telaffuz edildikleri konusunda büyük kolaylık sağlamaktadır. Özellikle kapalı e’nin varlığı ve bu sesin telaffuzun o dönemde nasıl olduğu konusunda da büyük bir yardımcıdır, harekeli metinler. Metnin başı ve sonu eksik olduğu için ses ve şekil bilgisi açısından her özelliği yansıtamamaktadır. Ancak dil özelliklerine bakıldığında Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait olduğu söylenebilir. Bu dönem Türkçenin Orta Türkçe dönemine tekabül eder. Eski Anadolu Türkçesi metinleri üzerine yapılan çalışmalar Türkiye Türkçesinin hakkında da önemli bilgiler sunmaktadır. Bu dönem Uygur imlası ve Arap-Fars imlası özellikleri birlikte taşıdığı için tam ve düzenli bir imladan bahsedemiyoruz.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Türkçesi, harekeli metin, kapalı e

Kaynakça

• ARGUNŞAH, Mustafa. (2010). Türk Dünyasında Mevlit Geleneği ve Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Bir Mevlidü'n-Nebi. Türk Dil Kurumu-Erciyes Üniversitesi (Dü.), Uluslararası Türk Dilinin ve Edebiyatının Yayılma Alanları Bilgi Şöleni içinde (s. 75-91). Kayseri: TDK.
• BASKAKOV, N. A. (1988). İstoriko-tipologiceskaya fonologiya Tyurkskih yazıkov. Moskva: Akademiya Nauk SSSR.
• CLAUSON, S. G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre~Thirteenth Century Turkish. Oxford: Oxford Press.
• DUMAN, M. (1999). Klâsik Osmanlı Türkçesi Döneminde i/e Meselesine Dair. İlmi Araştırmalar, 65-103.
• DURGUN, Ö. (2022). Bir imla meselesi mi yoksa i > e değişimi mi?: Osmanlı Türkçesimetinlerinde kapalı / ė / sesi üzerine. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , 468-483.
• ERDAL, M. (2004). A Grammar Of Old Turkic. LEIDEN: BRILL.
• ERGİN, M. (2002). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak.
• ERGİN, M. (2012). Osmanlıca Dersleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları .
• FOY, K. (1900). Das Aidinisch-Türkische. Keleti Szemle.
• GABAİN, A. V. (2000). Eski Türkçenin Grameri (Mehmet Akalın). Ankara: TDK.
• GRONBECH, V. (1902). Forstudier til tyrkisk lydhistorie. Köbenhavn {=Die langen Vokale der Wurzelsilbe, : Keleti Szemle 4/2 229-240.
• KOCAOĞLU, T. (2004). Tarihi Türk Lehçeleri Metinlerinin Transkripsiyonlanmasında Kapalı ė/i Meselesi. Türk Kültürü, 266-281.
• MAHMUD, K. H. (1998). Divan-ı Lügati't-Türk C. 1 . Ankara: TDK.
• Meninski. (1680). Grammatica Turcica. Viennae Austriae.
• NÉMETH, G. (1964). Zu den E-Lauten im Türkischen. StO 28/14 1-19.
• ÖZKAN, N. (1996). Gagauz Türkçesi Grameri. Ankara: TDK.
• ÖZTÜRK, E. (2017). Eski Anadolu Türkçesi El Kitabı. Ankara: Akçağ.
• SHAW, R. B. (2014). Kaşgar ve Yarkend Ağzı Sözlüğü (Fikret Yıldırım). Ankara: TDK.
• ŞAHİN, H. (2003). Eski Anadolu Türkçesi. Ankara: Akçağ .
• TEKİN, T. (2003). Orhon Türkçesi Grameri. İstanbul: Kitap Matbaası.
• TEZCAN, S. (1994). Süheyl ü Nev-bahâr Üzerine Notlar. Ankara: Simurg.
• THOMSEN, V. (2002). Orhon Yazıtları Araştırmaları. Ankara: TDK.
• TULUM, M. (2011). XVII. Yüzyıl Türkçesi ve Söz Varlığı. Ankara : TDK.
• YÜCE, N. (1993). MUKADDİMETÜ'L- EDEB Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks (Hvarizm Türkçesi İle Tercümeli Şuşter Nüshası). Ankara: TDK.
• YILMAZ, E. C. (1991). Ana Türkçede Kapalı e Ünlüsü. Türk Dilleri Araştırmaları,, 151-165.