BİR KARŞI-METİN OLARAK YEŞİL GECE

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 51 - 67, 20.12.2022

Yunus Şahin

https://doi.org/10.54566/turas.1177375

Cited By: 1

Öz

Yeni tarihselcilik, ilk olarak Amerikalı eleştirmen Stephen Greenblatt tarafından ortaya atılmıştır. Bu kuramın amacı tarihe yeni bir bakış açısı kazandırmaktır. Kuramın en temel ilkesi tarihi bir olay araştırılırken o döneme ait yazılı olan her şeyin incelenmesi ve bu inceleme sırasında hiçbir türün diğerinden daha değerli ve daha üstün görülmemesidir. Bu yönüyle bilgi edinmek amacıyla edebi bir eserle tarihi bir metin ya da bir reklam broşürü arasında bir fark yoktur. Bundaki maksat şimdiye kadar görülemeyen, görülmek istenmeyen ne varsa ortaya çıkarmaktır. Yeni tarihselci edebiyat teorisi de benzer ilkeler üzerinden hareket eder. Bunlardan biri de karşı-metin ilkesidir. Karşı-metin kavramına göre her metin farkında olsun veya olmasın savunduğu görüşlerin tam tersini de içerir. Böyle bir inceleme yapabilmek için belli bir ideolojisi olan bir eser olması gerekir. Yeşil Gece tam da buna uygun bir eserdir. Dönemin egemen ideolojisine ve iktidara yakınlığıyla bilinen Reşat Nuri Güntekin, bu romanında idealist bir öğretmenin softa ve yobazlarla mücadelesini anlatır. Bunun yanında geleneksel eğitim anlayışının yerini yeni eğitim tarzının alması gerektiğini savunur. Diğer taraftan da ideolojik olarak yeni bir toplum inşa edilmek istenmektedir. Roman, yeni tarihselci edebiyat eleştirisi bağlamında romanı bir karşı-metin olarak okunarak yazarın amacına ulaşıp ulaşmadığı tespit edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Tarihselcilik, Reşat Nuri, Yeşil Gece, Yeni Türk Edebiyatı

Kaynakça

• Balkaya, Mehmet Akif (2020), “Yeni Tarihselcilik ve Shakespeare’in Venedik Taciri”, Yeni Tarihselcilikten Posthümanist Eleştiriye Edebiyat Kuramları, Mehmet Akif Balkaya, Çizgi Kitabevi, İstanbul, s. 59-82. Çavuş, Rumeysa (2002). Edebiyat İncelemelerinde Tarihe Yeni Bir Dönüş. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 42 (1-2), 121-13. Erkol, Çimen Günay (2011). “Bir Yoğun Betimleme Örneği Olarak Edebiyat: Yeni Tarihselciliğin Edebiyat Eleştirisine Katkıları” II. Uluslararası Edebiyat ve Bilim-I Sempozyum Bildirileri. 117-130, A.Ü. DTCF Yayınları, Ankara. Emil, Birol (1984). Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Şahıslar Dünyası, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.