STİLOMETRİ METODUYLA “ŞÜPHELİ” METİNLERDE YAZARI BELİRLEME: REŞAT ENİS ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 199 - 211, 20.12.2022

Sema Çetin Baycanlar , B. Tahir Tahiroğlu

https://doi.org/10.54566/turas.1202237

Öz

Edebî metinlerle ilgili çalışmalarda metnin kime ait olduğu bilgisi okur, araştırmacı ve edebiyat tarihi için önemli bir bilgi kaynağıdır ancak tarihi süreçlerde, bu bilginin farklı çekincelerle gizlendiği görülür. Sanatçının kendisini gizlemek için takma (müstear) ad veya adlar kullandığı bazı metinler bir süre sonra açığa çıkmakla birlikte bazı metinlerin kime ait olduğu şüphelidir.
Şüpheli metinlerde okur sezgisel olarak ya da sözlü-yazılı birtakım kaynaklardan yola çıkarak bir tahminde bulunabilir fakat sadece bu verilerle şüpheli metnin kime ait olduğunu bilimsel olarak ispat etmek ya da olasılıklar üzerinden bir değerlendirme yapmak zordur. Bununla birlikte günümüzde dilbilimsel çalışmalarda ve adlî dilbilim çalışmalarında kullanılan stilometri yönteminin yazarı bilinmeyen ya da şüpheli olan metinler için uygun bir belirleme yöntemi olarak kullanılması mümkündür.
Reşat Enis’in 1940’lı yıllarda bir süre çalıştığı Bugün gazetesinde, Ayşe Enis imzasıyla yayımlanan hikâyeler, şüpheli metin olarak yorumlanmış ve bu hikâyelerin Reşat Enis’e ait olabileceği düşünülmüştür. Reşat Enis’in daha önce kullandığı, kaynaklarda yer alan ve bilinen tek müstearı Süheyla Şefik olmasına rağmen yazarın Bugün gazetesinde çalıştığı yıllarda gazeteci-yazar kimliğiyle Reşat Enis ve Süheyla Şefik imzasıyla metinler yayımladığı belki de bu sebeple üçüncü bir imzaya ihtiyaç duyduğu söylenebilir.
Reşat Enis’in ilk ve tek hikâye kitabı olan Kılıcımı Sürüyorum’daki (1930) hikâyelerinin dışında, süreli yayınlarda kalmış ve Reşat Enis imzasıyla yayımlanmış elliden fazla hikâyesi bulunmakla birlikte bu hikâyeler kitaplaşmamıştır. Bu çalışmada ise karşılaştırılacak metinlerin hacmi gözetilerek Ayşe Enis imzasıyla yayımlanan yirmi iki hikâye, Kılıcımı Sürüyorum eserinde yer alan on üç hikâyeyle birlikte ele alınmış, bu metinler stilometri yöntemiyle karşılaştırılmış ve yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reşat Enis, hikâye, Ayşe Enis, şüpheli metin, stilometri, yazarlık belirleme

Kaynakça

• Baker, Paul, Hardie, Aandrew & McEnery, Tony (2006), A Glossary of Corpus Linguistics, Edinburgh Univ. Press, Edinburgh. Enis, Reşat (1930), Kılıcımı Sürüyorum, Ahmet Halit Kitaphanesi, İstanbul. Karaman, Burcu İlkay (2019), “Dilbilimsel Otopsi: Yazar Tanımlama Ölçütleri ve Yöntemleri”, Adli Tıp Bülteni, 24 (3), s. 214-225. Love, Harold (2002), Attributing Authorship, Cambridge University Press, Cambridge. Oakes, Micheal Philip (2014), Literary Detective Work on the Computer, John Benjamins Publishing, Amsterdam. Rudman, Joseph (2006), “Authorship Attribution: Statistical and Computational Methods”, K. Brown içinde, Encyclopedia of Language and Linguistics, Elsevier, Amsterdam; London, s. 611-617. Sarıçiçek, Mümtaz (2009), Romantik Gerçekçi Bir Öncü Reşat Enis Aygen Hayatı ve Eserleri, MEB Yayınları, Ankara.