Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Seyfettin Özege Koleksiyonu Agâh Sırrı Levent 544 Numarada Kayıtlı Mecmuanın Tanıtılması

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 17, 27.06.2022

Hasan Ali Esir , Muhittin Karali

Öz

Eski Türk edebiyatı tarihsel süreç içerisinde her zaman manzum eserlerle ön plana çıkmıştır. Manzum eserlerin gölgesinde kalan mensur eserler, yazıldıkları dönemler ve sonrasında gereken ilgiyi görmemiş ve fazla muhatap bulamamışlardır. Hâlbuki bu eserlerin Eski Türk edebiyatı ve Türk tarihi açısından önemi büyüktür. İnsanlar, geçmiş dönemlerde önemli buldukları bilgileri, belgeleri ve eserleri günümüzdeki imkânlar olmadığı için bir not defteri gibi düşünebileceğimiz mecmualarda biriktirmişlerdir. Genel olarak bu türün içerisinde bir konu sınırlandırılması bulunmadığından mecmualar yazıldığı dönem hakkında tarihî, edebî, dinî ve siyasi konular ile birlikte daha birçok konu hakkında bizlere önemli bilgiler sunmaktadır. Çalışmamızda Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Agâh Sırrı Levent Koleksiyonu’nda bulunan 544 MC. 1 numaralı yazma incelenmiştir. Giriş bölümünde mecmuanın tanımı, mecmuaların tarihsel gelişimi ve edebiyatımızdaki öneminden bahsedilmiştir. Ardından mecmuanın içeriğinde tespit edilen manzum ve mensur eserler ve bu eserler üzerine yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Yapılan inceleme sonrası mecmuayı derleyen kişinin, XVII. yüzyılın ikinci yarısından sonra Kahire’de yaşamış olan Halvetiyye tarikatine bağlı bir mutasavvıf olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Seyfettin Özege, Agâh Sırrı Levent, Mecmua, Edebiyat tarihi

Kaynakça

• Avcı, İsmail (2018), “Aristo’nun İskender’e Nasihatleri ve İskendernamelere Yansımaları”, Ahmedî Sempozyumu Bildirileri, Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Matbaası, 173-194.
• Baş, Münire Kevser (2020), “Rûşenî, Dede Ömer”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ruseni-dede-omer. (Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2021)
• Çelebioğlu, Âmil (1990) “Akşemseddinzâde Hamdullah Çelebi ve Pend-Name’si”, Akşemseddin Sempozyumu Bildileri, Akşemseddin Hazretleri Vakfı Yayınları, 193.
• Durmuş, İsmail ve Elmalı Hüseyin (2000), “İbnü’n-Nahvî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 21, 163-164.
• Esir, Hasan Ali (2006), Münşeât-ı Lâmiî (Lâmiî Çelebinin Mektupları): İnceleme - Metin - İndeks– Sözlük, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası.
• Gürbüz, Mehmet (2022), “Hasîbî, Güzelce Rüstem Paşa-zâde Hüseyin Efendi”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasibi-guzelce-rustem-pasazade. (Erişim Tarihi: 3 Nisan 2022)
• İçli, Ahmet (2021), “Ubûdî, Abdurrahmân, Dervîş Ubûdî (?), Ubûdî el-Gülşenî (?)”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ubudi-abdurrahman-dervis-ubudi. (Erişim Tarihi: 10 Ekim 2021)
• Kaya, Zeliha (2021), Hüseyin bin Rüstem’in Kasîde-i Münferice Şerhi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Koyuncu, Fatih (2019), Enisü’l-Arîfîn: Ahlâk-ı Muhsini Tercümesi, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Öngören, Reşat (2008), “Rûşeniyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 35, 271-272.
• Saraç, M. A. Yekta (2016), Osmanlı Müellifleri, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Soytürk, Hünkâr (2009), Ubûdî’nin Menâkıb-ı Evliyâ-yı Mısr’ı, İstanbul: Fatih Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Şanlı, İsmet (2020), “Altıparmak, Muhammed b. Muhammed (Altıparmak Mehmed Efendi)”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/altiparmak-muhammed-muhammed- altiparmak. (Erişim Tarihi: 02 Haziran 2021)
• Tavukçu, Orhan Kemâl (2020) Dede Ömer Rûşenî; Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânının Tenkidli Metni, Kültür ve Turizm Bakanlığı. e kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-265524/dede-omer-ruseni- divani.html (Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2021)
• Türker, Ömer (2007), “Nûh b. Mustafa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 33, 230-231.
• Uzun, Mustafa (2003), “Mecmua”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 28, 265–268.
• Uzun, Mustafa İsmet (1994), “Dede Ömer Rûşenî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 9, 81-83.
• Uzun, Mustafa İsmet (1997), “Hâkānî Mehmed Bey”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 15, 167-168.
• Yılmaz, Hasan Kâmil (2020), Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar, İstanbul: Ensar Neşriyat.