5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Yönünden İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 175 - 190, 01.06.2020

Kübra Özçetin Neslihan Karakuş

Öz

Bu araştırmada, MEB tarafından hazırlanan 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin belirlenmesi ve metinlerin sınıf düzeyine uygunluğunun incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada okuma parçaları ve serbest okuma parçaları olan toplam 26 metin incelenmiş, şiirler incelemeye dâhil edilmemiştir. Bu çalışmada araştırma modeli olarak doküman incelemesini temel alan betimsel niteliklere dayanan tarama modeli kullanılmıştır. Veriler analiz edildikten sonra metinlerin okunabilirlik düzeylerine ilişkin elde edilen bulgular metin türlerine göre sınıflandırılarak sunulmuştur. Metinlerin incelenmesinde Ateşman’ın (1997) Türkçeye uyarladığı okunabilirlik formülü, Çetinkaya-Uzun’un (2010) ve Bezirci-Yılmaz’ın (2010) geliştirdikleri okunabilirlik formülleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda bilgilendirici metinlerin öyküleyici metinlere göre daha zor olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Türkçe’nin üç farklı okunabilirlik formülüne (Ateşman, Çetinkaya-Uzun, Bezirci-Yılmaz) göre incelenen 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki öyküleyici ve bilgilendirici metinlerin 5. sınıf öğrenci seviyesinin üzerinde metinler oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe ders kitabı, , metin, , Okuma, Okunabilirlik

Kaynakça

• Referans 1 Acarlar, F.; Ege, P. ve Turan, F. (2002). Türk Çocuklarında Üstdil Becerilerinin Gelişimi ve Okuma ile İlişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 17 (50): 63-73.
• Referans2 Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Ankara Üniversitesi Tömer Dil Dergisi. 58, 171-174.
• Referans3 Bağcı, H. & Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (3), 12-28.
• Referanz 4 Baki, Y. (2019). Türkçe Dersi 8. Sınıf Kitabındaki Metinlerin Okunabilirliği. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 30-46.
• Referans 5. Baş, B. & İnan-Yıldız, F. (2015). 2. Sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 52-61.
• Referans 6. Bezirci, B.; Yılmaz, E.A, (2010) Metinlerin Okunabilirliğinin Ölçülmesi Üzerine Bir Yazılım Kütüphanesi ve Türkçe İçin Yeni Bir Okunabilirlik Ölçütü. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi. 12, 49-62.
• Referans 7. Bora, A. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik yönünden incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Referans 8. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360.
• Referans 9. Çakıroğlu, O. (2015). İlkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin öğrenme güçlüğü olan öğrenciler açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14 (2), 671-681.
• Referans 10. Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans 11. Çetinkaya, G. ve Uzun, L. (2010). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Özellikleri, Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (Edt. Hakan ÜLPER). Ankara: Pegem A. Yayınları.
• Referans 12. Çetişli, İ. (2006). Edebiyat Eğitiminde Edebi Metinin Yeri ve Anlamı. Milli Eğitim Dergisi , 34 (169), 1-10.
• Referans 13. Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. & Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 206-219.
• Referans 14. Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Referans 15. Günay, D. (2003). Metindilbilgisi, Multilingual Yayınları, İstanbul.
• Referans 16. Güneş, F. (2003). Okuma-Yazma Öğretiminde Cümlenin Önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı (13), 39-48.
• Referans 17. H. Bağcı ve Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28.
• Referans 18. Karatay, H.; Bolat, K. K. ve Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (6), 603-623.
• Referans 18. Okur, A.; Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Tükçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği İlköğetim Online, 12 (1), 202‐226.
• Referans 19 .Özdemir, S. (2016). Beşinci Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Öyküleyici ve Bilgilendirici Metinlerin Okunabilirlik Durumu. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi. 1 (1), 33-46.
• Referans 20 .Rıfat, M. (2007). Metnin Sesi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Referans 21.Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük. (2005). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Referans 22. Temur, T. (2002). İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan metinler ile öğrenci kompozisyonlarının okunabilirlik düzeyleri açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ZReferans 23. Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime- cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.