Türkçe Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 121 - 131, 29.06.2022

Erkan Aydın

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1059829

Cited By: 2

Öz

Üstbiliş, bireyin bilişsel süreçlerini, önceki ve sonraki öğrenmelerini, deneyimlerini temel alıp planlama, izleme ve değerlendirme aşamalarını kullanarak öğrenme sürecini yönetebilmesidir. Bu nedenle Türkçe öğretmenlerinin lisans döneminde bu beceriye yönelik farkındalık kazanmaları önem taşımaktadır. Bu doğrultuda araştırmada, Türkçe öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeylerinin sınıf seviyesi, cinsiyet ve akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın örneklemini 156 Türkçe öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak daha önce Schraw ve Dennison (1994) tarafından geliştirilen ve Akın ve diğerleri (2007) tarafından Türkçeye uyarlanan “Bilişötesi Farkındalık Envanteri” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, bağımsız örneklemler t-testi ve tek yönlü varyans (ANOVA) analizi kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgulara göre Türkçe Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim gören öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalıklarının sınıf seviyesi değişkeni açısından farklılık gösterdiği fakat cinsiyet ve akademik başarı değişkeni açısından farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üstbilişsel Farkındalık, Türkçe Eğitimi, Öğretmen Adayı

Kaynakça

• Akın, A., Abacı, R., & Çetin, B. (2007). The validity and reliability of the turkish version of the metacognitive awareness inventory. EducationalSciences: Theory & Practice, 7(2), 671-678.
• Aktürk, A. & O., Şahin, İ. (2011). Üstbiliş ve bilgisayar öğretimi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31: 383- 407.
• Alkan, S. & Açıkyıldız, G. (2020). Öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıkları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(29), 43-63. https://doi.org/10.35675/befdergi.478133
• Baysal, Z. N., Ayvaz, A., Çekirdekçi, S., & Malbeleği, F. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 68-81.
• Breed, B., Mentz, E. & Westhuizen, G. (2014). A Metacognitive Approach to Pair Programming: Influence on Metacognitive Awareness. The Journal of Research in Educational Psychology, 12(1), 33-60. https://doi.org/10.14204/ejrep.32.13104
• Brezin, M. J. (1980). Cognitive monitoring: from learning theory to ınstructional applications. Educational Communications and Technology Journal, 28, 227-242. https://www.jstor.org/stable/30218049?seq=1#metadata_info_tab_content
• Bonds, C. W., Bonds, L.G. & Peach, W. (1992). Metacognition: developing indepence in learning. Clearing House, 66 (1), 56-59. https://doi.org/10.1080/00098655.1992.9955930
• Brown, A. L. (1980). Metacognitive development and reading. In R. J. Spiro, B. Bruce, W. Brewer (Eds.), Theoretical issues in reading comprehension. (Hillsdale, NJ: Erlbaum).
• Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L. & İşleyen, T. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305-320.
• Everson, H. T., & Tobias, S. (1998). The ability to estimate knowledge and performance in college: A metacognitive analysis. Instructional Science, 26, 65-79.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognitive & cognitive monitoring. American Psychologist, 34(10), 906-911. https://doi.org/10.1037/0003-066X.34.10.906
• Flavell, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving. In L.B. Resnick (Ed.) The Nature of Intelligence (pp. 231-236). Hillsdale. NJ: Erlbaum.
• Gül, Ş., Köse, E. Ö., & Yılmaz, S. S. (2014). Biyoloji öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-1(23), 83-91.
• Kalemkuş, J. (2021). Bilmeyi bilme: Üstbiliş. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 471-495. Doi: 10.33418/ataunikkefd.795640
• Karakelle, S. (2012). Üstbilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. Eğitim ve Bilim, 37(164), 237-248.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kuhn, D. (2000). Metacognitive development. Current Directions in Psychological Science, 9(5), 178-181. https://doi.org/10.1111/1467-8721.00088
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisine yönelik ölçme değerlendirme çalışmalarında üstbiliş stratejilerinin kullanımı. Turkish Studies, 7(1), 1583-1595.
• O'Malley, J. M. & Chamot, A. U. (1990). Learning strategies in second language acquisition. Cambridge: Cambridge University Press.
• Özturan-Sağırlı, M., Baş, F. & Bekdemir, M. (2020). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin akademik başarıları, bölümleri, sınıf düzeyleri ve üstbilişsel farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkiler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(29), 1-22. https://doi.org/10.35675/befdergi.464806
• Özsoy, G., ve Çakıroğlu, A., ve Kuruyer, H. G., ve Özsoy, S. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeylerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi, 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Özsoy, G., & Günindi, Y. (2011). Prospective preschool teachers’ metacognitive awareness. Elementary Education Online, 10(2), 430-440.
• Özsoy, G. (2007). İlköğretim beşinci sınıfta üst biliş stratejileri öğretiminin problem çözme başarısına etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez No. 207154).
• Schraw, G., & Sperling-Dennison, R. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19, 460-470.
• Schraw, G. & Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, Vol. 7, No. 4.
• Schraw, G. (2002). Promoting general metacognitive awareness. In H. J. Hartman, (Ed.), Metacognition in learning and instruction (pp. 3-16). Springer.
• Toit, S.& Kotze, G. (2009). Metacognitive strategies ın the teaching and learning of mathematics. Pythagoras, 70, 57-67. Doı: 10.16916/aded.436344
• McMillan, J. H. ve Schumacher, S. (2010). Research in education: Evidence-based inquiry. Boston: Pearson