Türkçe ve Türk Kültürü 5-8. Seviye Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Yönünden İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 189 - 203, 29.06.2022

Seda Acar , Neslihan Karakuş

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1112789

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmada, MEB tarafından hazırlanan Türkçe ve Türk Kültürü 5-8. seviye ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada dört ders kitabındaki bilgilendirici ve öyküleyici türde 185 metin Ateşman (1997), Çetinkaya-Uzun (2010) ve Bezirci-Yılmaz (2010) okunabilirlik formüllerine kullanılarak incelenmiştir. Şiir ve dinleme/izleme metinleri kapsam dışındadır. Veriler metin türleri ve seviyeler dikkate alınarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda tüm seviyelerde bilgilendirici metinlerin okunabilirliklerinin öyküleyici metinlere göre daha zor olduğuna ulaşılmıştır. Üç okunabilirlik formülüne göre de en kolay ders kitabı 5. seviyeye aitken en zor ders kitabı 8.seviyeye aittir. Ateşman ve Çetinkaya-Uzun formülleri ile yapılan hesaplamalarda 7.seviye ders kitabının okunabilirliğinin 6.seviye ders kitabından daha kolay olduğuna ulaşılmıştır. Bezirci-Yılmaz formülüne göre ise ders kitaplarının okunabilirlik düzeyleri sınıf düzeyine paralel olarak zorlaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe ve Türk Kültürü ders kitapları, Metin, Okunabilirlik

Kaynakça

• Adıgüzel, F. B., & Şen, Ü. (2018). Türkçe ve Türk kültürü dersi öğretmenlerinin yurt dışı görevlerine ilişkin kaygı ve hazırbulunuşluk durumları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(4), 822-839.
• Aktürkoğlu, B. & Özaydınlık, K. (2017). Almanya’da yaşayan Türk çocuklarının Türkçeye, Türkçeyi öğrenmelerine ve kullanmalarına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6). 2345-2356.
• Akyol, H. (2020). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem.
• Arı, T.G. (2015). İki dilli Türk çocuklarının ve velilerin ana dili Türkçeyi öğrenme tutumları (Aisne Bölgesi-Fransa Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Arıcı, B., & Kırkkılıç H. A. (2017). Yurt dışında görev yapan Türkçe ve Türk kültürü öğretmenlerinin Türkçe ve Türk kültürü derslerine ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science, 5(41), 480-500
• Ateşal, Z. (2014). 8-10th class Turkish language and Turkish culture textbook’s suitability to the target age level. Turkophone, 1(1), 62-73. Ateşman, Ender. (1997). Türkçe’de okunabilirliğin ölçülmesi. A.Ü. Tömer Dil Dergisi, 58, 171-174.
• Aytaş, G. (2005). Okuma Eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (4), 461-470. Bağcı, H. ve Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28.
• Belet Boyacı, Ş.D. & Genç Ersoy, B. (2015). Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına sözcük öğretimi sürecine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies, 10(15), 159-180.
• Belet, Ş. D. (2009). İki dilli Türk öğrencilerin ana dili Türkçeyi öğrenme durumlarına ilişkin öğrenci, veli ve öğretmen görüşleri (Fjell ilköğretim okulu örneği, Norveç). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 71-85. https://doi.org/10.18069/fusbed.82121
• Bezirci, B. & Yılmaz, E.A, (2010) Metinlerin Okunabilirliğinin Ölçülmesi Üzerine Bir Yazılım Kütüphanesi ve Türkçe İçin Yeni Bir Okunabilirlik Ölçütü. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi. 12, 49-62.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi http://doi.org/10.14527/9789944919289
• Cemiloğlu, İ., & Şen, Ü. (2012). Belçika'da yaşayan Türk çocuklarının demografik özelliklerine göre Türkçeye yönelik tutumları. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 4(2), 7-26.
• Çakır, F. (1997). İlkokul Türkçe Ders Kitaplarının Eğitim Öğretime Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çakır, M. & Yıldız, C (2016). Turkish teachers’ perceptions on turkish and turkishculture courses in Germany. International Journal of Languages’ Education and Teaching. 4(3), 217-257.
• Çakıroğlu, O (2015). İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrenciler Açısından Değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14(2), 671-681, 2015. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr http://dx.doi.org/10.17051/io.2015.31984
• Çelik, N. (2018). Türk kökenli öğrencilere yönelik İsveç'te verilen ana dili eğitimine dair öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çelik, Y., & Gülcü, İ. (2016). Yurt dışında kullanılan Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarının öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 287-296.
• Çetinkaya, G. (2010). Türkçe Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tanımlanması ve Sınıflandırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Çetinkaya, G. ve Uzun, L. (2010). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Özellikleri, Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (Ed. Hakan ÜLPER). Ankara: Pegem A. Yayınları.
• Çınar, İ., & İnce, B. (2015). Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarındaki söz varlığına derlem temelli bir bakış. International Journal of Languages’ Education and Teaching. 3(1), 198- 209.
• Deniz, K. (2019). Türkçe ve Türk Kültürü 5 ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Doğan, Y. (2019). Türkçe ve Türk Kültürü 6 ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Erol, İ. & Güner, F. (2017). Türkçe ve Türk kültürü dersine yönelik öğretmen görüşleri: bir durum çalışması (Güney Fransa örneği). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(49), 497-510.
• Güneş, F., (21-21 Ocak 2000). Çocuk Kitaplarının Okunabilirlik Açısından İncelenmesi. 1.Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• İnce, B. (2011). Yurt dışındaki Türk çocuklarının anadilleri Türkçede yaşadıkları anlatım sorunları- Fransa örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Karaağaç, G. (2011). Bireysel İkidillilik ve Toplumsal İkidillilik. Türk Dili Dergisi, 101(717), 222-228.
• Karadağ, Ö. & Baş B. (2019). Türkçe ve Türk Kültürü Öğretimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Karadağ, Ö. (2019). Kelime Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi, 21. baskı
• Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe Öğretmen Adaylarının Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Alan Araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karatay, H. (2019). Türkçe ve Türk Kültürü 8 ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Kayır, G. (2018). Türkçe ve Türk kültürü dersi'nde görev temelli etkinliklerin İsviçre'de yaşayan Türk çocuklarının akademik başarı ve motivasyonlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Korkmaz, B. (2010). Türkçe ve Türk Kültürü Dersleri İçin Uzaktaki Yakınlarımız Projesi Kapsamında Hazırlanan Öğretim Materyallerinin (6-7. Sınıflar) Türkçe Öğretimi ve Kültür Aktarımı Çerçevesinde Değerlendirilmesi. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (16-18 Aralık) İzmir, 635-644.
• Kurudayıoğlu, M. (2019). Türkçe ve Türk Kültürü 7 ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı) (2018). Türkçe ve Türk Kültürü Dersi Öğretim Programı, Ankara.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (2009). Yurt Dışında Yaşayan Türk Çocukları İçin Türkçe ve Türk Kültürü Öğretimi Programı (1-10. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Basımevi.
• Oksal, Aynur & Güner, Fatih (2017). “Fransa’daki Türkçe ve Türk Kültürü Dersine Yönelik Veli ve Öğrenci Görüşleri: Aveyron Bölgesi Örneği”. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (4): 73-84.
• Özbay, M. (2002). Öğretmen görüşlerine göre Ankara merkez ilköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Ankara. (Özbay, 2002, 37’den aktaran Bağcı, Ünal, 2013, 13)
• Özcan, E. (2011). 6.-7. sınıf Türkçe ve Türk Kültürü ders kitabının okunabilirliği ve hedef yaş düzeyine uygunluğu: Fransa örneği. Sakarya University Journal of Education (SUJE), 1(2), 16-24.
• Özcan, E., İnce, B. & Boztilki, G. (2010). 4.-5., 6.-7. ve 8.-10. sınıf Türkçe ve Türk kültürü ders kitabında yer alan metinlerin tür açısından incelenmesi. III.Uluslararası Türkçenin Eğitimi Öğretimi Kurultayı, 1-3 Temmuz 2010. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özçetin, K. & Karakuş, N. (2020). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Yönünden İncelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi. Cilt 5, Sayı 1, s. 175-190.
• Özerol, G. (2016). Türkçe ve Türk kültürü dersleri ile ilgili veli görüş ve beklentileri (Fransa/Nancy örneği). Yabancılara Türkçe Öğretimi Üzerine Araştırmalar, 55-67.
• Rengi, Ö. & Polat, S. (2019). Çokkültürlü eğitim ortamlarında anadil ve kültür öğretmenlerinden beklentilerin veli görüşlerine göre incelenmesi: Türkçe ve Türk Kültürü dersi öğretmenleri Almanya Badenwürttemberg Eyaleti Stuttgart örneği. Contemporary Educational Researches Theory And Practice In Education. Ed. Akpinar Dellal, Nevide, Koch, Susanne. Frankfurt, Germany.
• Şen, Ü. (2011). Belçika’da yaşayan Türk çocuklarının Türkçeye yönelik tutumları ve yazma becerileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Temur, T. (2003). Okunabilirlik (Readability) kavramı. Türklük Bilimi Araştırmaları Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, (3), 169-180.
• Tosunoğlu, M., & Özlük, Y.Ö. (2011). Okunabilirlik ve İlköğretim 1. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Düz Yazı Metinlerinin Okunabilirlik Açısından Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi. Sayı 189. S.219-230.
• Türkben, T. (2018). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8), 2153-2166.
• Uçgun, D. (2015). Türkçe ve Türk Kültürü Ders ve Çalışma Kitaplarının Kalıp Sözler Açısından İncelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching (UDES), 514-533.
• Yağımlı, A. (2015.) İki dilli öğrencilerin Türkçe eğitimi ve öğretmenlerinin nitelikleri. II. Avrupalı Türkler Anadili Eğitimi Çalıştayı.
• Yalçın, C. (2002). Çokkültürcülük Bağlamında Türkiye’den Batı Avrupa Ülkelerine Göç. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 45-60.
• Yıldız, C. (2013). Almanya’da Ana Dili Olarak Türkçe Öğretimine İlişkin Öğrenci Görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2013(11), 1083-1113.
• Yıldız, C., Arslan, K. & Thomas, R. (2021). İki Dillilik ve Dil Edinimi. Pegem Akademi.
• Yıldız, M., & Öztürk, S. (2013). Almanya’da İlkokulda (Grundschule) Öğrenim Gören Türk Çocuklarının Yazma Becerileri Üzerine Bir İnceleme: Stuttgart Örneği. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 5(2), 139-155.
• Yılmaz, M. Y. (2014). İki Dillilik Olgusu ve Almanya’daki Türklerin İki Dilli Eğitim Sorunu. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 9(3), 1641-1651.
• Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime- cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Journal of Theory and Practice in Education, 3(1), 87-101.