Examination of Lesson Plans Prepared By Social Studies Teachers According to The 5 Model

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 528 - 561, 29.12.2022

Bilal Gezer Şahin Oruç

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1206039

Öz

Various models or techniques can be used in Social Studies teaching, which is one of the courses given at primary and secondary school levels. One of these models is the 5E Model. Model 5E; It consists of Introduction, Exploration, Explanation, Deepening and Evaluation stages. If the Social Studies course is to be prepared according to this model, the course should be taught in five basic stages. The fact that teachers enter their classes prepared and follow a model in the lesson and pass the lesson process greatly contributes to student success and teacher competence. Therefore, in this study, it will be important to examine the lesson plans prepared by the teachers with the 5E Model and to determine their lesson plan preparation skills. In the study, lesson plans prepared by teachers from 20 different schools working in 10 private and 10 public schools were examined. For the evaluations made by the document review method, the "5E Model Lesson Plan Evaluation Form" was prepared by taking the opinions of 10 different experts. As a result of the examinations made according to the 5E Model Lesson Plan Evaluation Form, the lesson plans prepared in accordance with the 5E Model by the social studies teachers working in private and public schools; It has been determined that the proficiency level of the lesson plans prepared by private school teachers is higher than the lesson plans of public school teachers.

Anahtar Kelimeler

The 5E Model, Social Studies Lesson, Social Studies Teacher, Lesson Plan, Document Review

Sosyal Bilgiler Öğretmenleri Tarafından 5E Modeline Göre Hazırlanan Ders Planlarının İncelenmesi

Öz

İlkokul ve ortaokul ders kademesinde verilen derslerden biri olan Sosyal Bilgiler öğretiminde çeşitli modeller veya teknikler kullanılabilir. Bu modellerden biri de 5E Modelidir. 5E Modeli; Giriş, Keşfetme, Açıklama, Derinleştirme ve Değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Sosyal Bilgiler dersi bu modele göre hazırlanacak olsa dersin beş temel aşamada işlenmesi gerekir. Öğretmenlerin derslerine hazırlıklı girmesi ve derste bir model takip ederek ders işleme sürecini geçirmesi öğrenci başarısına ve öğretmen yeterliliğine büyük katkı sağlar. Dolayısıyla bu çalışmada öğretmenlerin 5E Modeliyle hazırladıkları ders planlarını incelemek ve ders planı hazırlama becerilerini tespit etmek önemli olacaktır. Yapılan çalışmada 10 özel, 10 devlet okulunda görev yapan 20 farklı okuldan öğretmenlerin hazırlamış oldukları ders planları incelenmiştir. Doküman inceleme yöntemiyle yapılan değerlendirmeler için 10 farklı uzman görüşü alınarak, “5E Modeli Ders Planı Değerlendirme Formu” hazırlanmıştır. Özel okul ve devlet okulunda görev yapan sosyal bilgiler öğretmenleri tarafından 5E Modeline uygun olarak hazırlanan ders planları 5E Modeli Ders Planı Değerlendirme Formu’ na göre yapılan incelemeler sonucunda; özel okul öğretmenlerinin hazırladığı ders planlarının yeterlilik düzeyinin, devlet okulu öğretmenlerinin ders planlarına göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

5E Modeli, Sosyal Bilgiler Dersi, Sosyal Bilgiler Öğretmeni, Ders Planı, Doküman İnceleme, Document Review

Kaynakça

• Ağgül Yalçın, F. ve Bayrakçeken, S. (2010). 5E öğrenme modelinin fen bilgisi öğretmen adaylarının asit-baz konusu başarılarına etkisi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2). 508-531.
• Akbulut, M. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde 5e modeli kullanımının ders başarısına ve derse karşı tutumuna etkisi [Yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Anıl, Ö. (2010). Öğrenme sarmalına göre tasarımlanan 5E öğretim modeli uygulamaları ile 9. sınıf öğrencilerinin aynalar konusundaki kavramsal değişimlerinin incelenmesi [Doktora tezi]. Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Avinç Akpınar, İ. (2010). Kimyada çözeltiler konusunun öğretimi için yapılandırmacı yaklaşıma uygun aktif öğrenme etkinliklerinin geliştirilerek uygulanması ve değerlendirilmesi. [Doktora tezi]. Atatürk üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Aydın, G. (2011). Öğrencilerin "Hücre bölünmesi ve kalıtım" konularındaki kavram yanılgılarının giderilmesinde ve zihinsel modelleri üzerinde yapılandırmacı yaklaşımın etkisi. [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aykaç, M. (2005). Öğretme ve öğrenme sürecinde aktif öğretim yöntemleri. Naturel Yayıncılık.
• Barth, J. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilimler öğretimi. YÖK Yayınları.
• Bıyıklı, C. ve Yağcı, E. (2015). 5E öğrenme modeline göre düzenlenmiş eğitim durumlarının akademik başarı ve tutuma etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1). 302-325.
• Bilgili, A. S. (2008). Geçmişten günümüze sosyal bilimler ve sosyal bilgiler (Ed. A.S. Bilgili), Sosyal bilgilerin temelleri. PegemA Yayıncılık.
• Boddy, N., Watson, K. ve Aubusson, P., (2003). A trial of the five es: A referent model for constructivist teaching and learning, Research in Science Education, Kluwer Academic Publishers, Printed in the Netherlands, 33. 27-42.
• Bozdoğan, E. A. ve Altunçekiç, A. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 5E öğretim modelinin kullanılabilirliği hakkındaki görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (2). 579-590.
• Bransford, J.D., Brown, A.L. & Cocking, R.R. (2000). How people learn, National Academy Press, Washington.
• Bybee R.W. (2009). The BSCS 5E instructional model and 21st century skills. Submitted to The National Model Academies Board on Science Education.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• Değirmençay, Ş. A. (2010). Zenginleştirilmiş 5E öğretim modeline dayalı rehber materyallerin kavramsal değişim üzerine etkileri. ‘‘Isının yayılması ve genleşme’’. [Doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Doğanay, A., Tekindal, S., Cin, M., Demircioğlu, İ. H., Kabapınar, Y., Yanpar, T., ve Akınoğlu, O. (2003). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (Ed. C. Öztürk; D. Dilek). PegemA Yayıncılık.
• Duman, B. (2002). Süreç temelli öğretimin ilköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde öğrencilerin akademik başarısı ve kalıcılığı üzerindeki etkileri [Yayınlanmamış doktora tezi]. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eisenkraft, A. (2003). Expanding the 5E model. Science Teacher, 70 (6), 56-59.
• Ekici, F. (2007). Yapılandırmacı yaklaşıma uygun 5e öğrenme döngüsüne göre hazırlanan ders materyalinin lise 3. sınıf öğrencilerinin yükseltgenme– indirgenme tepkimeleri ve elektrokimya konularını anlamalarına etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Elikesik, M. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde empati ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin empatik becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi [Doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ercan, S. (2009). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı 5E öğretim modelinin madde döngüleri konusunun öğretilmesine etkisi. [Yüksek lisans tezi], Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gök, M. (2012). Müzik eğitiminde 5E modelinin akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gül, Ş. (2011). 5E Modeline Dayalı Olarak Hazırlanan Ders Yazılımının Öğrencilerin Başarılarına, Tutumlarına ve Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Etkisi [Doktora tezi], Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Işık Mercan, S. (2012). Yapılandırmacı Yaklaşım 5E Modelinin 10. Sınıf Coğrafya Dersinde (çevre ve toplum öğrenme alanı) Akademik Başarı ve Tutuma Etkisi. [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İlter İ. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretiminde 5E Öğrenme Döngüsü Modelinin Öğrenci Başarısına, Bilimsel Sorgulayıcı- Araştırma Becerilerine, Akademik Motivasyona ve Öğrenme Sürecine Etkileri [Doktora tezi], Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İlter, İ. ve Ünal, Ç. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde 5e Öğrenme Döngüsü Modeline Dayalı Etkinliklerin Öğrenme Sürecine Etkisi: Bir Eylem Araştırması. TSA / 18(1).
• Kabapınar, F.M., Sapmaz, N.A. ve Bıkmaz, F.H. (2003). Aktif ögrenme ve ögretmen yöntemleri, fen bilgisi öğretimi. Ankara Üniversitesi Egitim Bilimleri Fakültesi Egitim Arastırma ve Uygulama Merkezi (EAUM) Yayınları.
• Kamis, A. & Kahn, K. B. (2009). Synthesizing Huber’s problem solving and Kolb’s learning cycle: a balanced approach to technical problem solving. Journal of Information Systems Education, 20 (1). 99-112.
• Kanlı, U. (2007). 7E modeli merkezli laboratuvar yaklaşımı ile doğrulama laboratuvar yaklaşımlarının öğrencilerin bilişsel süreç becerilerinin gelişimine ve kavramsal başarılarına etkisi, [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karslı, F. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini geliştirmesinde ve kavramsal değişim sağlanmasında zenginleştirilmiş laboratuar rehber materyallerinin etkisi, [Doktora Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Keser, Ö., F. (2003). Fizik eğitimine yönelik bütünleştirici öğrenme ortamı ve tasarımı, [Yayınlanmamış doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Koç, G. (2002). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının duyuşsal ve bilişsel öğrenme ürünlerine etkisi, [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Martin, D. J. (2000). Elementary Science Methods: A Constructivist Approach. Belmont, CA: Wadsworth/Thomason Learning.
• Metin, M. ve Özmen H. (2009) “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yapılandırmacı Kuramın 5E Modeline Uygun Etkinlikler Tasarlarken ve Uygularken Karşılaştıkları Sorunlar”. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 3(2), 94-123.
• Meyerson, P. and Secules, T. (2001). Inquiry Cycles Can Make Social Studies Meaningful Learning About The Controversy in Kosovo. The Social Studies, 92(6), s.267-271
• Nas S.E., Çoruhlu T.Ş. ve Çepni S. (2010) 5E Modelinin Derinleşme Aşamasına Yönelik Geliştirilen Materyalin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29(1), 17-36.
• Newby, D.E. (2004). Using Inquiry to Connect Young Learners to Science, National Charter Schools Institute, (http://www. nationalcharterschools. org / uploads/pdf / resource_ 20040617125804_Using%20Inquiry.pdf).
• Öğünç, A. (2012). Kimya Dersi “Reaksiyon Hızları ve Kimyasal Denge” Ünitesiyle İlgili Yapılandırmacı Yaklaşıma Dayalı Bir Aktif Öğrenme Materyalinin Geliştirilmesi, Uygulanması ve Değerlendirilmesi. [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Önder, E. (2011). Fen ve teknoloji dersi ‘Canlılarda Üreme, Büyüme Ve Gelişme’ Ünitesinde Kullanılan Yapılandırmacı 5e Öğrenme Modelinin 6. Sınıf Öğrencilerinin Başarılarına Etkisi [Yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Saka, A. (2006). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Genetik Konusundaki Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde 5E modelinin etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Sökmen, N., (1999). “Aktif Fen Eğitiminde Ögrenme Halkası Modeli”, Çagdas Egitim, 250, 25-28
• Şahin, Ç., Çavuş, S., & Güngören, S. (2014). Examining usage trends of computer support of the prospective primary school teachers in the science education based on the 5E Model. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116(2014).1913–1918. Doi:10.1016/j.sbspro.2014.01.494
• Şaşan, H.,H. (2002). Yapılandırmacı Öğrenme, Yaşadıkça Eğitim 74-75, 49-52. Topçu, E. (2013). Sosyal bilgiler dersinde coğrafya kazanımlarının gerçekleştirilmesinde öğretmenlerin tercih ettiği yöntemler. Marmara Coğrafya Dergisi, 28.331-369.
• Trowbridge, L.W., Bybee, R.W. & Powell, J.C. (2000). Models for Effective Science Teaching, Teaching Secondary School Science Strategies for Developing Scientific Literacy, An Imprint of Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
• Tural, A. (2015). Yapılandırmacı yaklaşımı benimseyen sosyal bilgiler dersi öğretim sürecine ilişkin öğrenci görüşleri, TSA. 19(2).
• Türker, H., H. (2009). Kuvvet kavramına yönelik 5e öğrenme döngüsü modelinin anlamlı öğrenmeye etkisinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkmen, H. ve Usta, E. (2007). The role of learning cycle approach overcoming misconceptions in science. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (2). 491–500.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis.
• Wilder, M. & Shuttleworth, P. (2004). Cell inquiry cycle lesson, Science Activities, 41 (5). 25-31.
• Yürüdür, E. ve Coşkun Cımbız, T. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşıma dayalı sınıf içi uygulamarına yönelik görüşleri, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Dergisi. 19 (3).
• Ziyafet E. (2008). Fen ve Teknoloji dersinde periyodik çizelgenin öğretiminde 5e modelinin öğrenci tutum ve başarısına etkisi [Yüksek lisans tezi], Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.