A Proposal for the Preparation of an Electronic Dictionary for the Cankiri Posha Language

Yıl 2018, Sayı: 28, 173 - 189, 03.08.2018

Melike Üzüm , Bilge Gökter Gençer

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1433889

Öz

Within the conceptual framework of ethnic groups and language contact, in this study, we introduce a proposal for an electronic dictionary preparation, using the corpus of Cankiri Posha language as an example. Poshas are an ethnic group who live in isolation in the Alibey Disctrict of Cankiri city and are known to non-group members as Cingan, Elekci or Bohcaci. As a result of our fieldwork, it is established that Poshas speak a different language within their community, which is not a variant of Turkish. However, there are limited resources with regard to the vocabulary of this bilingual community. The current proposal to create an electronic dictionary for the Posha language will be the first initiative to address this issue.
For bilingual and language contact issues, it is important to save and analyze language resources that are collected as a result of fieldwork. These resources should also be shared electronically with other scholars in the field. Through the current Posha electronic dictionary preparation, we aim to contribute to fieldwork studies, especially in methodology, data storage and analysis. In addition, this study will establish a model for the vocabulary documentation of identified endangered languages spoken in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Ethnic groups, Poshas, endangered languages, fieldwork, dictionary

ÇANKIRI POŞA DİLİ ÖRNEĞİNDE ELEKTRONİK SÖZLÜK HAZIRLAMA ÖNERİSİ

Öz

Bu çalışmada, etnik gruplar ve diller arası ilişkiler bağlamında, Çankırı Poşa dili örneğinden hareketle bir elektronik sözlük hazırlama önerisi sunulacaktır. Çalışmamıza konu olan Poşalar; Çankırı Alibey Mahallesi’nde izole yaşam süren ve grup dışı kişiler tarafından “cingan, elekçi, bohçacı” gibi adlarla bilinen etnik bir topluluktur. Poşaların kendi aralarında Türkçe dışında farklı bir dil konuştukları alan çalışmalarımız sonucunda ortaya konmuştur. Ancak iki dilli kabul edebileceğimiz topluluğun söz varlığına dair kaynaklarda yeterli veri yoktur. Sunulan sözlük örneği bu konuda atılacak ilk adım olacaktır.
Alan çalışması sonucunda elde edilen dil malzemesinin saklanması, dil bilgisel özelliklerinin incelenmesi, Genel Ağ (İnternet) ortamında paylaşılması iki dillilik ve dil ilişkileri bakımından önem taşımaktadır. Bu çalışmada önerilen Poşaca elektronik sözlüğüyle; alan araştırmalarında yöntem seçimi, verilerin saklanması ve incelenmesi alanlarına katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Ayrıca çalışmanın, Türkiye’de konuşulan ve tehlikedeki diller kategorisinde değerlendirilen diğer dillerin söz varlığının belgelenmesi konusunda bir model oluşturacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etnik gruplar, Poşalar, tehlikedeki diller, alan çalışması, sözlük

Kaynakça

• Andrews, P. A. (1989). Ethnic Groups in the Republic of Turkey. Wiesbaden: Reichert.
• Bejoint, H. (1983). On the Field-Work in Lexicography: Field Dictionaries. Lexicography: Principles and Practice, (R.R.K. Hartmann, Ed.) içinde (ss. 67-76). London: Academic Press.
• Bläsing, U. (1992). Armenisches Lehngut im Türkeitürkischen: am Beispiel von Hemşin (Dutch Studies in Armenian Language and Literature 2). Amsterdam: Rodopi.
• Bläsing, U. (1995). Armenisch-Türkisch Etymologische Betrachtungen ausgehend von Materialien aus dem Hemşingebiet: nebst einigen Anmerkungen zum Armenischen, insbesondere dem Hemşindialekt (Dutch Studies in Armenian Language and Literature 4). Amsterdam: Rodopi.
• Bowern, C. (2008). Linguistic Fieldwork: A Practical Guide. New York: Palgrave Macmillan.
• Brenzinger, M. vd. (2003). Language Vitality and Endangerment. Paris: UNESCO Ad Hoc Expert Group Meeting on Endangered Languages. 01.06.2017 tarihinde http://www.unesco.org/culture/ich/doc/src/00120-EN.pdf. adresinden erişildi.
• Demir, N. (2015). Ankara Örneğinde Ağızların Belgelenmesi (İnceleme-Metinler-Sözlük). Ankara: TDK Yay.
• Demir, N. ve Üzüm, M. (2014). Çankırı Poşaları. Mehmet Özmen Armağanı, (N. Demir ve F. Yıldırım, Ed.) içinde (ss. 137-152). Adana: Çukurova Üniversitesi Yay.
• Dum-Tragut, J. (2009). Armenian: Modern Eastern Armenian, Volume 14. Amsterdam: John Benjamins Publishing.
• Finck, F. N. (1907). Die Sprache der Armenischen Ziegeuner. Petersburg: Wissenschaften.
• Himmelmann, N. P. (2006). Language Documentation: What is it and What is it Good for?. Essentials of Language Documentation (Trends in Linguistics. Studies and Monographs, 178), (J. Gippert, N. P. Himmelmann ve U. Mosel, Eds.) içinde (ss. 1-30). Berlin: Mouton de Gruyter.
• Johanson, L. (2002). Do Languages Die of “Structuritis”? On the Role of Code Copying in Language Endangerment. Rivista di Linguistica, 249-270.
• Johanson, L. (2003). Smaller Turkic languages. Minor Languages, (J.Sherzer, T. Stolz, Ed.) içinde (ss.15-40). Bochum: Universitätverlag Dr. N. Brockmeyer.
• Kenrick, D. (2007). Historical Dictionary of the Gypsies. Maryland: The Scarecrow Press.
• Kolukırık, S. (2009). Dünden Bugüne Çingeneler. İstanbul: Ozan Yay.
• Marsh, A. (2008). Etnisite ve Kimlik: Çingenelerin Kökeni. Biz Buradayız Türkiye’de Romanlar Ayrımcı Uygulamalar ve Hak Mücadelesi, (E. Uzpeder, S. Danova, S. Özçelik, S. Gökçen, Ed.) içinde (ss.19-27). İstanbul: Mart Matbaacılık.
• Melikian, G. (2002). On the Problem of Secret Languages and Slangs in Iran. Iran and Caucasus, 6, (G. S. Asatrian, Ed.) içinde (ss. 181-188). Boston: Brill Publishers.
• Önder, E. (1999). Bir Alt Kimlik Örneği Olarak Poşalar. Türk Yurdu, 145, 38-49.
• Patkanoff, K. P. (1908). Some Words on the Dialects of Transcaucasian Gypsies- Boša and Karači. JGLS New Series, I, 229-257.
• Riggs, E. (1856). A Grammar of the Modern Armenian Languages as Spoken in Constantinople and Asia Minor. Constantinople: A.B. Churchill.
• Seropyan, S. (2000). Vatansız Tek Ulus Çingeneler ve Çingenelerin Ermenileşmişleri Hay-Poşalar. Tarih ve Toplum, 34(202), 21-25.
• Tietze, A. (2002). Tarihî ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lügati, C. 1. İstanbul: Simurg Yay.
• Üzüm, M. (2012). Çankırı Poşaları: Dil ve Kültür Araştırması. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Voskanian, V. (2007). The Iranian Loan-Words in Lomavren- The Secret Language of the Armenian Gypsies. Iran and Caucasus, 6, (G. S. Asatrian, Ed.) içinde (ss. 169-179). Boston: Brill Publishers.
• Wolfart, H. C. (1979). Diversified Access in Lexicography. Dictionaries and Their Users, (R.R.K. Hartmann, Ed.) içinde (ss.143-153). Exeter University.
• Yıldırım, F. (2011). Abdal Gizli Dili: İnceleme-Sözlük. Adana: Karahan Yay.
• Elektronik Kaynakça
• Gezer, H. (2009). Poşa Nedir? 10.07.2017 tarihinde https://www.antoloji.com/nedir/posa-4262/ adresinden erişildi.
• Lexique Pro. 15.04.2017 tarihinde http://www.lexiquepro.com/ adresinden erişildi.
• TBMM (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. 20.01.2018 tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm adresinden erişildi.