Social Capital and Association Experiences of Somali Immigrants in Ankara

Yıl 2024, Sayı: 41, 45 - 66, 09.11.2024

Rahime Mercan Sarı

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1456508

Öz

After 2010, the relations between Turkey and Somalia, gained speed and depth contributing to the growth of contacts between the two countries, the formation of migration and migration networks, and the start of intensive Somali migration to Turkey. The aim of this study is to identify the solidarity networks, social capital and association activities of Somali migrants in Turkey and to reveal their effects on the migration process and post-migration life. The research participants are 16 Somali migrants (9 women and 7 men) who have lived in Ankara for at least one year, are over 18 years old, and were identified through purposive and snowball sampling. The research data were collected by qualitative research method and structured interview method and analyzed by the description analysis method. The findings indicate that the clan/tribal system in the Somali social structure influences the associational activities of Somali migrants, that associational activities during and after the migration process were insufficient, and that informal solidarity was stronger among Somalis.

Anahtar Kelimeler

Migration, immigrant, social capital, association, Somalia, Somalis in Ankara

ANKARA’DAKİ SOMALİLİ GÖÇMENLERİN SOSYAL SERMAYELERİ VE DERNEKLEŞME DENEYİMLERİ

Öz

Türkiye’nin 2010 sonrasında Somali ile hız ve derinlik kazanan ilişkileri iki ülke arasında temasların artmasına, göç ve göçmen ağlarının oluşmasına ve Türkiye’ye yoğun Somalili göçünün başlamasına etki etmiştir. Bu çalışmanın amacı, Somalili göçmenlerin Türkiye’de oluşturduğu dayanışma ağlarını, sosyal sermayelerini ve dernekleşme faaliyetlerini belirlemek ve bunların göç süreci ve sonrası yaşama etkilerini ortaya koymaktır. Araştırmanın katılımcı grubu; en az 1 yıldır Ankara’da ikamet eden, 18 yaş üzeri, amaçlı ve kartopu örnekleme tekniği ile belirlenmiş 16 Somalili göçmenden (9’u kadın, 7’si erkek) oluşmaktadır. Araştırma verileri, nitel araştırma yöntemi ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmış ve betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; Somalili göçmenlerin dernekleşme faaliyetlerinde Somali toplum yapısındaki klan/kabile sisteminin etkisinin olduğu, göç süreci ve sonrasında dernekleşme faaliyetlerinin yetersiz kaldığı ve Somalililerde daha çok informel dayanışmanın öne çıktığı ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Göç, göçmen, sosyal sermaye, dernek, Somali, Ankara’daki Somalililer

Etik Beyan

Bu çalışmanın yapılabilmesi için Hacettepe Üniversitesinin 17.10.2022 tarih ve E-35853172-300-00002458324 sayılı karar yazısıyla gerekli izinler alınmıştır.

Kaynakça

• Abdi Hared, A. (2020). The Role of Civil Society in Peace Building in Somalia. International Journal of Research in Humanities and Social Studies, 7(6), 8-16. https://ijrhss.org/papers/v7-i6/2.pdf
• Adıgüzel, Y. (2004). Kimliğin Korunmasında ve Üretilmesinde Türk Derneklerinin Rolü Almanya/Köln Örneği (Basılmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Ager, A., Strang, A. ve Abebe B. (2005). Conceptualizing Community Development in War-Affected Populations: Illustrations from Tigray. Community Development Journal, 40(2), 158-68.
• Akalın, B. (2020). Türkiye’deki Somalili Gençlerin Gözünden Kadın Genital Mutilasyonu Bir İnsan Hakları İhlali Midir?. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(47), 183-197.
• Akbulut, A. (2020). Suriyelilerin Uyum Sürecinde Devlet Kurumları ve STK’ların Rolü. Turkish Studies-Social Sciences, 15(5), 2301-2322.
• Aksel, D. ve Boşnak, B. (2022). Sivil Toplum ve Göç Çalışmalarında Köprüler Kurmak: Türkiye Örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Türkiye’nin Göç Siyaseti Özel Sayısı), 159-182.
• Akyel, O. (2019). Fransa’da Yaşayan Türklerin Kurdukları Dernekler ve Fransız Yerel Yönetimiyle Olan İlişkileri: Corbeil-Essonnes Türk Kültür Derneği Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi. Kırıkkale.
• Ali, N. A. (2022). Türkiye'ye Medikal Turizm Amacıyla Gelen Somalili Hastaların Memnuniyetlerinin Değerlendirilmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Alin, L. D. ve Dil, E. (2022). Determinants of Somali Student’s Entrepreneurial Intentions: The Case Study of University Students in Mogadishu. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 130-142.
• Altan, R. (2007). Sosyal Sermaye ve Kalkınma. Türk İdare Dergisi, 79(455), 223-229.
• Amin, S. (2003). Modern Kapitalist Dünya-Sistemi Kavramına Karşı Eski Dünya-Sistemleri Kavramı. A. Frank ve B. K. Gills (Ed.), Dünya Sistemi Beş Yüzyıllık mı Beş Binyıllık mı? (E. Soğancılar, Çev.) içinde (ss. 457-505). Ankara: İmge Kitabevi.
• Arıcıoğlu, M. A. ve Afkari, R. (2023). Türkiye’deki Afgan Göçmenlerin Girişimcilik Sürecinde Sosyal Sermayenin Etkisi: İstanbul ve Konya Örneği Üzerine Nitel Bir Araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 5(1), 17-44.
• Atmaca, F. (2020). Cumhuriyet Dönemi'nden Günümüze Türkiye'ye Göçler ve Somalili Bireylerin Uyum Süreci Üzerine Bir İnceleme: Isparta Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
• Aweis, S. A. (2023). Türkiye'de Yaşayan 15-49 Yaş Arası Somalili Kadınların Aile Planlaması Yöntemlerini Kullanma ve Bu Yöntemlere İlişkin Plan ve Tutumları (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi. Karabük.
• Bakal Ali, Z. ve Özözen Kahraman, S. (2021). Bir Zorunlu Göçten Diğerine Suriye’den Türkiye’ye Göç Eden Somaliler (2011-2013): Balıkesir Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(Dokuz Eylül Üniversitesi Uluslararası Konferansı, Göç: Önümüzdeki Yirmi Yılın Projeksiyonu ve Ötesi” Özel Sayısı), 55-73.
• Bartram, D., Poros, M. V. ve Monforte, P. (2017). Göç Meselesinde Temel Kavramlar (I. Ağabeyoğlu Tuncay, Çev.). Ankara: Hece Yayınları.
• Besteman, C. (1993). Public History and Private Knowledge: On Disputed History in Southern Somalia. Ethnohistory, 40(4), 563-586.
• Borjas, J. G. (1989). Economic Theory and International Migration. The International Migration Review, 23(3), s.457-482.
• Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education içinde (ss. 241-258). New York: Greenwood Press.
• Boyd, M. (1989). Family and Personal Networks in International Migration. International Migration Review, 23(3), 638.
• Bulle, F. A. (2020). The Effect of Brand Name on Consumer Buying Behavior: Empirical Study on Somali Students in Istanbul (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Cederberg, M. (2012). Migrant Networks and Beyond: Exploring the Value of the Notion of Social Capital for Making Sense of Ethnic İnequalities. Acta Sociologica, 55(1), 59-72.
• Claridge, T. (2018). Functions of social capital - bonding, bridging, linking. Social Capital Research. 08.03.2024 tarihinde https://www.socialcapitalresearch.com/wp-content/uploads/2018/11/Functions-of- Social-Capital.pdf adresinden erişildi.
• Coleman, J. S. (1990). Equality and Achievement in Education. Boulder: Westviev Press.
• Çakar, M. (2008). Ankara’ya Yerleşen Kosova-Prizren Göçmenlerinin İçsel ve Dışsal Sosyal Sermaye Kullanımları: Örnek Olay Çalışması (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Çelik, F. ve Yücel Batmaz, N. (2023). Türkiye’de Göç Yönetiminde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(29), 218-230.
• Durkheim, E. (1984). The Division of Labour in Society (W. D. Halls, Çev.). London: The Macmillan Press.
• Faist, T. (2003). Uluslararası Göç ve Ulusaşırı Toplumsal Alanlar (Azat Zana Gündoğan, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Faist, T. (2010). Diaspora and transnationalism: What kind of dance partners?. T. Faist ve R. Bauböck (Ed.), Diaspora and Transnationalism: Concepts, Theories and Methods içinde (9-34). Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Farah, E. A. (2023). Ankara’da Yaşayan Somali Uyruklu Yabancıların Covid-19’a Yönelik Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Frank, A. G. ve Gills, B. (2003). 5000 Yıllık Dünya Sistemi Disiplinler Arası Bir Giriş. A. Frank ve B. K. Gills (Ed.), Dünya Sistemi Beş Yüzyıllık mı Beş Binyıllık mı? (E. Soğancılar, Çev.) içinde (ss. 41-136). Ankara: İmge Kitabevi.
• Fukuyama, F. (1998). Güven, Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması (Ahmet Buğdaycı, Çev.). İstanbul: Şefik Matbaası.
• Fukuyama, F. (2000). Social Capital and Civil Society. USA: IMF Working Paper, WP/00/74, Ss. 1-18.
• GAR (Göç Araştırmaları Derneği). (2022). Suriye’den Göçün 10. Yılında Sivil Toplum: Aktörler, Süreçler ve Öngörüler. Gar Rapor No:8. İstanbul: GAR.
• Gedik, M. (2009). Somalili Mültecilerin Sosyo- Kültürel ve Dinî Hayatları Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma (Konya Örneği). Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Güleç, M. M. (2019). Balkan Göçmenlerinin Sivil Toplum Kuruluşlarına İlgisi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(36), 59-78.
• Habermas, J. (2003). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (5. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hatipoğlu, B. (2020). Taşrada Mülteci Kadın Olmak: Kütahya'daki Somalili Kadınlar. Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• IHD (Integral Human Development). (2021). Country Profiles Somalia. https://migrants- refugees.va/country-profile/somalia/ adresinden 11.10.2023 tarihinde erişildi.
• İmre, S. (2020). Socio-cultural adaptation of Somali immigrants in Ankara and Istanbul. İstanbul: Lider Sancak (TESAM).
• Karakaya, O. (2022). Türkiye’de Dernekleşme ve Toplumsal Gelişmişlik Göstergeleri Arasındaki İlişki. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 315-340.
• Karpat, H. K. (2013). Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler (2.Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Lewis, I. M. (1999). A Pastoral Democracy: A Study of Pastoralism and Politics Among the Northern Somali of the Horn of Africa. Hamburg: LIT.
• Massey, S. D., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., Taylor, J. E. (1993). Theories Of İnternational Migration: A Review And Appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466.
• MFA (2022). Somali'nin Siyasi Görünümü. https://www.mfa.gov.tr/somali-siyasi-gorunumu.tr.mfa adresinden 11.10.2023 tarihinde erişildi.
• Odmalm, P. (2009). Turkish Organizations in Europe: How National Context Provide Different Avenues for Participation. Turkish Studies, 10 (2), 149-163.
• Piore, M. J. (1979). Birds of Passage: Migrant Labour in Industrial Societies. Cambridge: Cambridge University Press.
• Portes, A. (1998). Social capital: Its Origins and Applications in Modern Sociology. Annual Review of Sociology, 24, 1-24.
• Putnam, R. D. (1993). Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. Princeton: Princeton University Press.
• Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. Newyork: Simon and Schuster.
• Putnam, R. D. (2007). E Pluribus Unum: Diversity and Community in the Twenty-first Century The 2006 Johan Skytte Prize Lecture. Scandinavian Political Studies, 30(2), 137-174.
• Sem (Switzerland: State Secretariat for Migration). (2017). Focus Somalia: Clans und Minderheiten. https://www.refworld.org/docid/5a606d7e4.html adresinden 27.11.2023 tarihinde erişildi.
• Sjaastad, L. A. (1962). The Costs and Returns of Human Migration. Journal of Political Economy, 70(5), 80-93. http://www.jstor.org/stable/1829105
• Ssereo, F. (2003). Clanpolitics, Clan‐Democracy and Conflict Regulation in Africa: The Experience of Somalia. The Global Review of Ethnopolitics, 2(3-4), 25-40. https://doi.org/10.1080/14718800308405142
• Stanojlović, Z. (2023). Göçmenlerin Sosyal İhtiyaçlarının Karşılanması ve Geliştirilmesi Sürecinde STK'ların Rolü: Sırbistan Örneği. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Stark, O. ve Bloom, D. E. (1985). The New Economics of Labor Migration. The American Economic Review, 75 (2), 173-178. Papers and Proceedings of the Ninety-Seventh Annual Meeting of the American Economic Association http://www.jstor.org/stable/pdf/1805591.pdf
• Tilly, C. (1990). Transplanted Networks., Immigration Reconsidered: History, Sociology and Politics, (V. Yans- McLaughlin, Ed.) içinde (ss. 79-95). New York: Oxford University Press.
• Tocqueville, A. (1962). Amerikan Demokrasisi. (T. Timur, Çev.). İstanbul: Türk Siyasi İlimler Derneği Yayınları.
• Todaro, M. P. (1969). A Model of Labor Migration and Urban Unemployment in Less Developed Countries. American Economic Review, 59, 138-148.
• Uslu Ak, B. (2021). Türkiye'de Farklı Koruma Statüsündeki Göçmenlerin İstihdam Deneyimleri. Basılmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Wallerstein, I. (2004). World-Systems Analysis: An Introduction. USA: Duke University Press.
• Webersik, C., Hansen, S. J. ve Egal, A. (2018). Somalia: A Political Economy Analysis. Report Commissioned by the Norwegian Ministry of Foreign Affairs. Norwegian Institute of International Affairs.
• Woolcock, M. (1998). Social Capital and Economic Development: Towards a Theoretical Synthesis and Policy Framework’. Theory and Society, 27(2), 151-208.
• Woolcock, M. (2001). Microenterprise and Social Capital: A Framework for Theory, Research, and Policy. The Journal of Socio-Economics, 30, 193-98.
• YADA (Yaşama Dair Vakıf). (2015). Türkiye’de Sivil Toplumun Gelişimi ve Sivil Toplum Kamu İşbirliğinin Güçlendirilmesi Projesi, Verilerle Sivil Toplum Kuruluşları. Ankara: Odak Matbaacılık.
• Yaman, G. (2014). Göçmen İlişkiler Ağının Ulusötesi Göçe Etkisi Belçika’daki Emirdağlılar Örneği. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (21), 281-299.