Süt ve Süt Ürünleri Talebinin Kısıtlı GİR Modeli ile Tahmin Edilmesi: TRA1 Bölgesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 173 - 187, 22.01.2022

Ahmed Hammada , Avni Birinci , Abdulbaki Bilgiç , Ömer Cevdet Bilgin

https://doi.org/10.30910/turkjans.1028672

Öz

Bu araştırma TRA1 bölgesindeki hane halklarının sütü ve süt ürünleri talebinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Örnek hacminin hesaplanmasında oransal örnekleme yöntemi, verilerin analizinde ise Yaklaşık İdeal Talep Sistemi (AIDS) modeli kullanılmıştır. Ayrıca, sistem eşitliklerinin çözümünde Görünüşte İlişkisiz Regresyon (GİR) yöntemine yer verilmiştir.
Araştırmada ortalama aile fert sayısı 3 kişi olarak belirlenmiştir. Aile başına haftada ortalama 5.1 litre süt, 2.4 kg peynir, 4.4 kg yoğurt ve 1 kg tereyağı tüketildiği tespit edilmiştir. Süt, peynir, yoğurt ve tereyağı ortalama fiyatları sırasıyla, 3.5, 20.1, 5.7 ve 35.7 TL olarak ortaya konmuştur. Ayrıca süt, peynir, yoğurt ve tereyağına ait ortalama harcama ise haftalık olarak 114.1 TL olarak belirlenmiştir.
Elde edilen tahmin sonuçları, Marshalcı fiyat esnekliklerinin homojenlik ve simetri kısıtlı olan modelde yer alan ve incelenen süt ve süt ürünleri için esnek olmadıklarını göstermiştir. Hicksçi fiyat esnekliği bakımından da homojenlik ve simetri kısıtları uygulandığında süt, peynir, yoğurt ve tereyağının esnek olmadığı belirlenmiştir. İncelenen malların Marshalcı fiyat esnekliklerine sırasıyla bakıldığında süt, peynir, yoğurt ve tereyağı fiyatında % 10’luk bir artış olduğunda ilgili ürünlerin talep miktarlarında sırasıyla % 5.4, % 8.8, % 7.4 ve % 6.7’lik bir azalışın meydana geldiği hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

TRA1 Bölgesi, Süt, Süt Ürünleri, Tüketim, AIDS Modeli

Kaynakça

• Avni BİRİNCİ: Prof.Dr. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, 25240/ERZURUM Abdulbaki BİLGİÇ: Prof. Dr. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, 25240/ERZURUM