Kısa Süreli Saklanan Ördek Spermasına İlave Edilen Lonicera iberica M. Bieb ve Berberis vulgaris L. Bitki Ekstraktı Farklı Dozlarının Sperma Motilite ve Vitalite Değerleri Üzerine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 4, 982 - 989, 18.10.2022

Demirel Ergün , Atilla Taskin , Fatma Ergün

https://doi.org/10.30910/turkjans.1165255

Öz

Bu çalışmada; ördek semen sulandırıcısına ilave edilen, doğal antioksidan potansiyeline sahip bazı bitki ekstraktlarının, semeninin +5 °C'de kısa süreli muhafaza edilmesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla dadaş hanımelisi (Lonicera iberica M. Bieb) (Li) ve kızamık (Berberis vulgaris L.) (Bv) bitki ekstraktları kullanılmıştır. Dört hafta süresince haftada iki kez olmak üzere, abdominal masaj yöntemi ile 6 adet ördekten ejekülat toplanmıştır. Miks semen beş tüpe eşit şekilde bölünerek üzerlerine 1 kısım semen 3 kısım sulandırıcı eklenmiştir. Çalışmada ördek semenlerinin kısa süreli saklanması işleminde %0.1 L. iberica ektraktı içeren semen sulandırıcısı (LI), %0.2 L. iberica ektraktı içeren semen sulandırıcısı (LII), %0.1 B. vulgaris ektraktı içeren semen sulandırıcısı (BI) ve %0.2 B. vulgaris ektraktı içeren semen sulandırıcısı (BII) ve kontrol grubunda (K) ise bitki ekstrakt içermeyen sulandırıcı kullanılmıştır. Sulandırılan semen örnekleri sırasıyla 37.5 °C'de 30 dakika ve 32-34 °C'de 30 dakika ekilibrasyona tabi tutulduktan sonra, +5 °C'de saklanmıştır. +5 °C'de 72 saat saklanan ördek semenlerinin vitalite değeri Kontrol grubunda %13.00±1.41, BII grubunda %17.50±2.12, LI grubunda %32.50±0.70, LII grubunda %34.50±0.70, BI grubunda ise %39.90±2.96 olarak tespit edilmiştir. Motilite değeri ise en düşük değer %9.62±0.53 olarak K grubunda, en yüksek değer ise %38.26±1.78 olarak BI grubunda tespit edilmiştir. Sonuç olarak ördek semeninin kısa süreli saklaması işlemimde semen sulandırıcısına %0.1 oranında B. vulgaris bitki ekstraktının karıştırılmasının semen vitalite ve motilite değerlerini olumlu yönde etkileyerek ördek semenin kısa süreli saklanması işleminde avantaj sağladığı ve yeni çalışmalara ihtiyaç olduğu kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ördek, Semen, Kısa Süreli Saklama, Berberis vulgaris L., Lonicera iberica M. Bieb.

Kaynakça

• Akpınar, G.Ç., Alaşahan, S.S., Canoğulları, D. 2017. Halk elinde yetiştirilen Pekin ördeklerinde matematiksel formüller ile yumurta kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi. 5(12): 1470-1475.
• Amini, M.R., Kohram, H., Zare-Shahaneh, A., Zhandi, M., Sharideh, H., Nabi, M.M. 2015. The effects of different levels of catalase and superoxide dismutase in modified Beltsville extender on rooster post-thawed sperm quality. Cryobiology, 70: 226-232.
• Ancuelo, A.E., Landicho, M.M., Dichoso, G.A., Sangel. P.P. .2021. Superoxide Dismutase (SOD) Activity in Cryopreserved Semen of Itik Pinas-Khaki (Anas platyrhynchos L.). Tropical Animal Science Journal, 44(2): 138-145.
• Blesbois, E. 2003. Semen storage in turkeys: current status and future practice. In Fifth international symposium on turkey reproduction. Raleigh, USA. 96–100.
• Blesbois, E., Grasseau, I., Blum, J.C. 1993. Effects of vitamin E on fowl semen storage at 4 °C. Theriogenology, 39: 771-779. Burrows, W.H., Ouinn, J.P. 1937. The collection of spermatozoa from the domestic fowl and the turkey. Poultry Science, 16: 19-24.
• Cheng, M.C., Chiang, H.I., Liao, J.W., Hung, C.M., Tsai, M.Y., Chen, Y.H., … Fan, Y.K. 2016. Nonylphenol reduces sperm viability and fertility of mature male breeders in Brown Tsaiya ducks (Anas platyrhynchos). Animal Reproduction Science, 174: 114-122.
• Cyrıac, S., Joseph, L., Peethambaran, P.A., Narayanankutty, K., Karthıayını K. 2013. Semen quality characteristics of White Pekin, Kuttanad (Anas platyrhynchos domesticus) and Muscovy (Cairina moschata momelanotus) drakes. Indian J. Anim. Sci, 83: 595-599.
• Donoghue, A.M., Wishart, G.J. 2000. Storage of poultry semen. Anim. Reprod. Sci. 62: 213-232.
• Eminağaoğlu, Ö., Yüksel, E. Aksu, G. 2014. Türkiye’nin Doğal Egzotik Ağaç ve Çalıları I, Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, 422-431.
• Ergün F. 2021. Lonicera iberica M. Bieb.: Investigation antioxidant activity and bioactive chemicals. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology. 9(6): 1124-1128.
• Etches, R.J. 1996. Artificial insemination. In:Reprod poult. Cambridge. Wallingford: CAB International.234-262.
• Fattah, A., Sharafi, M., Masoudi, R., Shahverdi, A., Esmaeili, V. 2017. L-carnitine is a survival factor for chilled storage of rooster semen for a long time. Cryobiology, 74: 13-18.
• Fouda, S.F., Khattab, A.A., El Basuini, M.F., El‐Ratel. I.T. 2021. Impacts of different antioxidants sources on semen quality and sperm fertilizing ability of Muscovy ducks under high ambient temperature. J. Anim. Physiol. Anim. Nutr. (Berl), 00: 1-12.
• Fujihara N., Mishiyama H. 1976. Studies on the accessory reproductive organs in the drake. 5. Effects of the fluid from the ejaculatory groove on the spermatozoa of the drake. Poult Sci, 55: 2415-2417.
• Ghonim, A.I.A., Awad, A.L., El-Sawy, M.A., Fatouh, M.H., Zenat, A.I. 2009. Effect of frequency of semen collection, dilution rate and insemination dose on semen characteristics and fertility of Domyati ducks. Egypt. Poult. Sci. J, 29: 1023-1045.
• Gundogdu, M. 2013.Determination of antioxidant capacities and biochemical compounds of Berberis vulgaris L. Fruits. Advances in Environmental Biology, 7: 344-348.
• Kasaı, K., Izumo, A. 2001. Efficiency of artificial vagina method in semen collection from Osaka Drakes. J. App. Poult. Res. 10: 206-210. Khan, M.A., Ali, S., Yang, H., Kamboh, A.A., Ahmad, Z., Tume, R.K. et al. 2019. Improvement of color, texture and food safety of ready-to-eat high pressure-heat treated duck breast. Food Chemistry., 277: 646-654.
• Kowalczyk, A.M., Klećkowska-Nawrot, J., Łukaszewicz, E.T. 2017. Effect of selenium and vitamin E addition to the extender on liquid stored capercaillie (Tetrao urogallus) semen quality. Reprod. Dom. Anim., 52: 603-609.
• Lake, P. E. 1983. The male in reproduction. In: Physiology and Biochemistry of the domestic fowl. Ed: B. K. Freeman. 5, 1-61.
• Lambio, A.L., Avante, D.C., Capuno, M.G., Frio, J.L. 1993. Semen characteristics of mallard (Anas platyrhynchos) and muscovy (Cairina moschata) ducks. Philippine Journal of Veterinary and Animal Sciences. 19(2): 81-86.
• Long, J.A., Kramer, M. 2003. Effect of vitamin E on lipid peroxidation and fertility after artificial insemination with liquid-stored turkey semen. Poult. Sci, 82: 1802-1807.
• Masoudi, R., Sharafi, M., Shahneh, A.Z., Khodaei-Motlagh, M. 2019. Effects of reduced glutathione on the quality of rooster sperm during cryopreservation. Theriogenology. 128: 149-155.
• Mossa, R.K. 2006. Characterization of Iraqi local drake ejacu-late and effect of frequency of collectionin sperm quality. Bas. J. Vet. Re.s, 5: 146-152.
• Nahak, A.K., Giri, S.C., Mohanty, D.N., Mishra, P.C., Dash, S,K. 2015. Effect of frequency of collection on seminal characteristics of White Pekin duck. Asian Pacific Journal of Reproduction, 4(1): 70-73.
• Partyka, A., Niżański, W., Bratkowska, M., Maślikowski, P. 2015. Effects of N-acetyl-L-cysteine and catalase on the viability and motility of chicken sperm during liquid storage. Reprod. Biol., 15: 126-129.
• Rosato, M.P, Centoducati, G., Santacroce, M.P., Iaffaldano, N. 2012. Effects of lycopene on in vitro quality and lipid peroxidation in refrigerated and cryopreserved turkey spermatozoa. Br. Poult. Sci. 53: 545-552.
• Safaa, A.M., Elsyed I.E., Hassan, A., Hassan, A.M. 2019. Effect of vitamin e-selenium supplementation on some semen quality traits of muscovy drake. Arab Univ. J. Agric. Sci., 27(2): 1627-1636.
• Sarkar, P.K. 2020. Motility, viability and fertilizing ability of avian sperm stored under in vitro condition. Reviews in Agricultural Science., 8: 15-27, 2020.
• Souza, J.M., Montalvão, M.F., Silva, A.R., Lima Rodrigues, A.S., Malafaia, G. 2017. A pioneering study on cytotoxicity in Australian parakeets (Melopsittacus undulates) exposed to tannery effluent. Chemosphere, 175: 521-533.
• Suraı, P.F., Wıshart, G.J. 1996. Poultry artificial insemination technology in the countries of the former USSR. World Poult. Sci. J., 52(1): 27-43.
• Surai, P.F., Brillard, J.P., Speake, B.K., Blesbois, E., Seigneurin, F., Sparks, N.H. 2000. Phospholipid fatty acid composition, vitamin E content and susceptibility to lipid peroxidation of duck spermatozoa. Theriogenology., 53: 1025–1039.
• Tan, N.S., 1980. The frequency of collection and semen production in Muscovy drakes. Br. Poult. Sci. 21: 265-272
• Taskin, A., Ergun, F., Karadavut, U., Ergun, D. 2022. Effect of different extenders on sperm motility and vitality in goose semen cryopreservation. Brazilian Journal of Poultry Science, 24.
• Taskin, A., Ergün, F., Karadavut, U., Ergün, D. 2020. Effects of extenders and cryoprotectants on cryopreservation of duck semen. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology. 8(9): 1965-1970.
• Watson, P. 1998. Techniques for semen evaluation, semen storage, and fertility determination. M.R. Baskt, H.C. Cecil (Eds.). Cryobiology, 36(1): 73-74.
• Yata, V.K. 2022. Semen Extenders for Preservation of Sorted Semen. Sperm Sexing and its Role in Livestock Production, 83-99.
• Zaniboni, L., Cerolini, S. 2009. Liquid storage of turkey semen: Changes in quality parameters, lipid composition and susceptibility to induced in vitro peroxidation in control, n-3 fatty acids and alpha tocopherol rich spermatozoa. Anim. Reprod. Sci., 112: 51-65.
• Zawadzka, J., Łukaszewicz, E., Kowalczyk, A. 2015. Comparative semen analysis of two Polish duck strains from a conservation programme. Europ.Poult.Sci, 79: 1-9.