Öz
This study was conducted to analyze the current situation of the wheat-growing enterprises and to identify the problems they encounter and to propose solutions in Muş province. The material of the research consists of questionnaires filled in face-to-face interviews with 200 farmers determined by the "Proportional Sampling Method" in August-September and October 2020 in Muş province. It was determined that the average area allocated for wheat production in the examined enterprises was 95.6 decares. The cultivation rate of wheat in the cultivation area was calculated as 89.6% in the average of the enterprises. It has been determined that the wheat yield obtained depending on the size of the land in the examined enterprises varies between 100 and 600 kg per decare, and the average of the enterprises is 261.45 kg/ha. In the results of working; although almost all of the wheat (88%) is in winter in the examined enterprises, it has been seen that very low percentage of summer planting is done, wheat cultivation is dependent on ecological conditions, has limited marketing opportunities and production is generally done by traditional methods. It has been concluded that it is possible to increase producer profitability and productivity to higher levels thanks to an effective coordination and training to be established between researchers, publishers and breeders in Muş province.
Anahtar Kelimeler
wheat yield ecological conditions sustainable agricultural production methods
Kaynakça
- Alemu D, Bishaw Z 2016. Barley yield gaps, varietal adoption, and seed commercial behavior of smallholder farmers in Ethiopia, CRP DC and CRP GL Review Meeting poster.
- Altuner, F. Oral, E. Ülker, M. 2019. Van İli Buğday Tarımının Türkiye ve Bölgedeki Yeri, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi Cilt 29, Sayı 2, 339-351.
- Anonim, 2022. Tahılın Ukrayna’dan çıkarılması dünya için neden önemli? (https://www.bbc.com). (Erişim tarihi: 20.08.2022)
- Bayramoğlu Z, Çelik Y, Gündüz O, Karakayacı Z 2014. Tarımsal işletme tipolojilerine göre risk faktörlerinin algılanması ve risk yönetim stratejilerinin belirlenmesi, 113K429 nolu TUBİTAK Projesi sonuç raporu 2014, Konya
- Birinci A, Küçük N 2004. Erzurum ili Tarım işletmelerinde buğday üretim maliyetinin hesaplanması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35(3-4), 177 - 181.
- Bulut S 2017. Kayseri’de tahıl tarımı, verimlilik sorunları ve çözüm önerileri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 33(3): 83-94
- Bulut S, Uçan S, Öztürk A 2013. Kayseri ilinde buğday tarımı, verimlilik sorunları ve çözüm önerileri. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 9-13 Eylül 2013, Konya, 184-189
- Çelik Y, Bayramoğlu Z, Gündüz O, Karakayacı Z 2016. Konya ilinde farklı işletme tiplerinin yıllık faaliyet sonuçları ve karlı işletme tipinin tespiti. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 3 (2): 161–171
- Erdem Yılmaz R (2010) Kırşehir ili merkez ilçede buğday yetiştiriciliği yapan tarım işletmelerinin ekonomik analizi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir, Türkiye, s.98
- FAO 2014. Food and Agriculture Organization of the United Nations. FAOSTAT statistical database. http://faostat.fao.org/ (Erişim Tarihi 05.06.2020)
- Gül H, Gül M, Acun S, Türk Aslan S, Öztürk A, Kara B, Akman Z (2015). Tarım İşletmelerinde Buğday Tohumu Kullanımı ve Sorunları: Burdur ve Isparta İlleri Örneği. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 3(9), 732 - 741.
- Güldal HT, Özçelik A 2017. Buğday yetiştiriciliğinde toprak analizi sonucuna göre kullanılan gübrenin maliyete etkilerinin belirlenmesi: Konya ili Cihanbeyli ilçesi örneği. Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty, 14 (1): 9-15
- Halter AN, Mason R 1978. Utility measurement for those who need to know, Western Journal of Agricultural Economics, 99-109.
- Kara A, Kadıoğlu S, Küçük N, Günay G. 2002. Erzurum, Kars, Ardahan ve Ağrı illerinde çayır, mera ve yem bitkilerine dayalı tarımsal üretim sistemlerinde üretimi sınırlayan faktörler ve çiftçi problemlerinin tespiti projesi sonuç raporu (basılmamış), Proje No: TAGEM, TA/98/11/01/002, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Erzurum
- Kara, A Kadıoğlu, S Küçüközdemir, Ü Yıldırım, T Olgun, M Küçük, N. 2008. Kuzeydoğu Anadolu’da Buğday Tarımı ve Sorunları. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 2-5 Haziran 2008, Konya, Türkiye, s. 802-815
- Karadaş, K. 2016. Ağrı ili tarım işletmelerinde buğday üretim maliyetinin hesaplanması. Alınteri 31(B): 33-41
- Karakayacı, Z., Oğuz, C. 2006. Konya ili Ereğli ilçesi tarım arazileri için kapitalizasyon oranının tespiti, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(40):21-26.
- Karakuş, S. 2017. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin üretici kararları üzerindeki etkisi; Konya ili Çumra ilçesi örneği, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Konya, Türkiye s.121
- Kaya, B., Nadaroğlu, Y., Şimşek, O. 2015. "Türkiye’de toprak sıcaklığı yönünden serin iklim tahıllarının ekim zamanının belirlenmesi."
- Kızılaslan, N., Kızılaslan, H. 2005. Türkiye’de Kimyasal Gübre Kullanımı ve Tokat İli Artova İlçesinde Kimyasal Gübredeki Uygulamalar Gübreleme–Çevre İlişkileri. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü (TEAE) Yayınları ISBN:975-407
- Konyalı, S., Gaytancıoğlu, O. 2007. Türkiye’de buğdayda uygulanan tarım politikaları ve Trakya bölgesi buğday üreticilerinin sorunları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007 4(3): 249-259
- Köksal Ö, Cevher, C. 2015. Buğday tarımında sertifikalı tohumluk tercihini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(1): 29-39
- Küçükçongar M, Cevher C, Kan M, Kan A, Taner S, Hekimhan H, Arısoy Z, Taner A, Kaya Y, Karabak, S. 2006. Orta Anadolu bölgesinde buğday üretiminde kullanılan teknolojilerin belirlenmesi. TAGEM Proje No TA/04/03/01/007 Ankara, TA/04/03/01/007, Konya
- Küçükçongar M, Kan M, Özdemir, F. 2014. Doğrudan ekim yönteminin buğday tarımında kullanımı ve çiftçi görüşlerinin belirlenmesi: Konya ili örneği. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi/Journal of Bahri Dagdas Crop Research, 1(2):26-35
- Kün E, Avcı M, Uzunlu V, Zencirci N. 1995. Serin iklim tahılları tüketim projeksiyonları ve üretim hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi. 9–13 Ocak, Ankara, 417–428
- Mala Mala, SN. 2016. An economıc analysıs of wheat productıon ın erbıl provınce-Iraq. T.R Kahramanmaraş Sütçü İmam Unıversıty Graduate School Of Natural And Applıed Scıence, Master Thesıs 2016 Kahramanmaraş, Türkiye, s.80
- Newbold, P. 1995. Statistics for Business and Economics, Prentice Hall Inc., USA. Pages 1016.
- Özcan, H., Bayramoğlu, H.O., Aydın, N. 2022. Buğday Tarımı. (https://arastirma.tarimorman.gov.tr) (Erişim tarihi: 07.09.2022)
- Öztekin M. 2017. Adana ili Karataş ilçesi köylerindeki çiftçilerin sosyo-ekonomik yapısı ve buğday yetiştiriciliğinde karşılaştıkları sorunların tespiti. T.C. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Hatay, Türkiye, s.69
- Taşcı R, Karabak S, Bolat M, Pehlivan A, Şanal T, Acar O, Külen S, Güneş E, Albayrak M. 2016 Ankara ilinde buğday çeşitlerinin un sanayisinde kullanım durumu, ekmek fırınlarının un tercihi ve ekmekte tüketici istekleri Proje Sonuç Raporu, GTHB TAGEM Ankara
- Taşçı R. 2018. Arpa üretim, pazarlama ve işleme yapısının analizi: Konya ili örneği. T.C. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Konya, Türkiye, s.252
- TEPGE 2021. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. Hazırlayan Dr. Kübra POLAT. (https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge) (Erişim tarihi: 18.08.2022)
- TÜİK 2019. Türkiye İstatistik Kurumu, Tarım İstatistikleri, Ankara. www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi 05.06.2020)
- TÜİK 2021. Türkiye İstatistik Kurumu, Tarım İstatistikleri, Ankara. www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi 05.06.2022)
- USDA 2021. U.S. Department Of Agrıculture (https://www.usda.gov/) (Erişm Tarihi: 05.06.2020)
- Üçpınar F. 2016. Konya ili Derbent ilçesi taze fasulye üretimi yapılan tarım işletmelerinin ekonomik analizi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya s.130
- Ünalan A, Serbester U, Çınar M, Ceyhan A, Akyol E, Şekeroğlu A, Erdem T, Yılmaz S. 2013. Niğde İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Mevcut Durumu, Başlıca Sorunları ve Çözüm Önerileri, Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(2): 67-72
Öz
Bu çalışma; Muş ili ve ilçelerin deki buğday yetiştiriciliği yapan işletmelerin mevcut durumunu analiz etmek ve karşılaştıkları sorunları belirleyerek çözüm önerileri getirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın materyali, Muş ili ve ilçelerinde ‘’Oransal Örnekleme Yöntemi’’ ile belirlenen 200 çiftçiyle 2020 yılı Ağustos-Eylül ve Ekim aylarında yüz yüze görüşmelerle doldurulmuş anket formlarından oluşmaktadır. İncelenen işletmelerde buğday üretimi için ayrılan ortalama alanın 95,6 da olduğu belirlenmiştir. İşletmeler ortalamasında ekim alanı içinde buğdayın ekiliş oranı %89,6 olarak hesaplanmıştır. İncelenen işletmelerde arazi büyüklüğüne bağlı olarak elde edilen buğday veriminin dekara 100 ile 600 kg arasında değiştiği ve işletmeler ortalamasında 261,45 kg/da olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; incelenen işletmelerde buğdayın tamamına yakını (%88) kışlık olmakla birlikte çok düşük oranda yazlık ekim yapıldığı, buğday yetiştiriciliğinin ekolojik şartlara bağımlı, sınırlı pazarlama imkanı olan ve üretimin genellikle geleneksel yöntemlerle yapıldığı bir yapıda olduğu görülmüştür. Muş ilinde araştırmacı, yayımcı ve yetiştirici arasında kurulacak etkin bir koordinasyon ve eğitim sayesinde, üretici karlılığı ve verimin daha yüksek seviyelere çıkarılmasının mümkün olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Muş buğday verimi ekolojik şartlar sürdürülebilir tarımsal üretim metotları
Kaynakça
- Alemu D, Bishaw Z 2016. Barley yield gaps, varietal adoption, and seed commercial behavior of smallholder farmers in Ethiopia, CRP DC and CRP GL Review Meeting poster.
- Altuner, F. Oral, E. Ülker, M. 2019. Van İli Buğday Tarımının Türkiye ve Bölgedeki Yeri, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi Cilt 29, Sayı 2, 339-351.
- Anonim, 2022. Tahılın Ukrayna’dan çıkarılması dünya için neden önemli? (https://www.bbc.com). (Erişim tarihi: 20.08.2022)
- Bayramoğlu Z, Çelik Y, Gündüz O, Karakayacı Z 2014. Tarımsal işletme tipolojilerine göre risk faktörlerinin algılanması ve risk yönetim stratejilerinin belirlenmesi, 113K429 nolu TUBİTAK Projesi sonuç raporu 2014, Konya
- Birinci A, Küçük N 2004. Erzurum ili Tarım işletmelerinde buğday üretim maliyetinin hesaplanması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35(3-4), 177 - 181.
- Bulut S 2017. Kayseri’de tahıl tarımı, verimlilik sorunları ve çözüm önerileri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 33(3): 83-94
- Bulut S, Uçan S, Öztürk A 2013. Kayseri ilinde buğday tarımı, verimlilik sorunları ve çözüm önerileri. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 9-13 Eylül 2013, Konya, 184-189
- Çelik Y, Bayramoğlu Z, Gündüz O, Karakayacı Z 2016. Konya ilinde farklı işletme tiplerinin yıllık faaliyet sonuçları ve karlı işletme tipinin tespiti. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 3 (2): 161–171
- Erdem Yılmaz R (2010) Kırşehir ili merkez ilçede buğday yetiştiriciliği yapan tarım işletmelerinin ekonomik analizi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir, Türkiye, s.98
- FAO 2014. Food and Agriculture Organization of the United Nations. FAOSTAT statistical database. http://faostat.fao.org/ (Erişim Tarihi 05.06.2020)
- Gül H, Gül M, Acun S, Türk Aslan S, Öztürk A, Kara B, Akman Z (2015). Tarım İşletmelerinde Buğday Tohumu Kullanımı ve Sorunları: Burdur ve Isparta İlleri Örneği. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 3(9), 732 - 741.
- Güldal HT, Özçelik A 2017. Buğday yetiştiriciliğinde toprak analizi sonucuna göre kullanılan gübrenin maliyete etkilerinin belirlenmesi: Konya ili Cihanbeyli ilçesi örneği. Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty, 14 (1): 9-15
- Halter AN, Mason R 1978. Utility measurement for those who need to know, Western Journal of Agricultural Economics, 99-109.
- Kara A, Kadıoğlu S, Küçük N, Günay G. 2002. Erzurum, Kars, Ardahan ve Ağrı illerinde çayır, mera ve yem bitkilerine dayalı tarımsal üretim sistemlerinde üretimi sınırlayan faktörler ve çiftçi problemlerinin tespiti projesi sonuç raporu (basılmamış), Proje No: TAGEM, TA/98/11/01/002, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Erzurum
- Kara, A Kadıoğlu, S Küçüközdemir, Ü Yıldırım, T Olgun, M Küçük, N. 2008. Kuzeydoğu Anadolu’da Buğday Tarımı ve Sorunları. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 2-5 Haziran 2008, Konya, Türkiye, s. 802-815
- Karadaş, K. 2016. Ağrı ili tarım işletmelerinde buğday üretim maliyetinin hesaplanması. Alınteri 31(B): 33-41
- Karakayacı, Z., Oğuz, C. 2006. Konya ili Ereğli ilçesi tarım arazileri için kapitalizasyon oranının tespiti, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(40):21-26.
- Karakuş, S. 2017. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin üretici kararları üzerindeki etkisi; Konya ili Çumra ilçesi örneği, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Konya, Türkiye s.121
- Kaya, B., Nadaroğlu, Y., Şimşek, O. 2015. "Türkiye’de toprak sıcaklığı yönünden serin iklim tahıllarının ekim zamanının belirlenmesi."
- Kızılaslan, N., Kızılaslan, H. 2005. Türkiye’de Kimyasal Gübre Kullanımı ve Tokat İli Artova İlçesinde Kimyasal Gübredeki Uygulamalar Gübreleme–Çevre İlişkileri. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü (TEAE) Yayınları ISBN:975-407
- Konyalı, S., Gaytancıoğlu, O. 2007. Türkiye’de buğdayda uygulanan tarım politikaları ve Trakya bölgesi buğday üreticilerinin sorunları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007 4(3): 249-259
- Köksal Ö, Cevher, C. 2015. Buğday tarımında sertifikalı tohumluk tercihini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(1): 29-39
- Küçükçongar M, Cevher C, Kan M, Kan A, Taner S, Hekimhan H, Arısoy Z, Taner A, Kaya Y, Karabak, S. 2006. Orta Anadolu bölgesinde buğday üretiminde kullanılan teknolojilerin belirlenmesi. TAGEM Proje No TA/04/03/01/007 Ankara, TA/04/03/01/007, Konya
- Küçükçongar M, Kan M, Özdemir, F. 2014. Doğrudan ekim yönteminin buğday tarımında kullanımı ve çiftçi görüşlerinin belirlenmesi: Konya ili örneği. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi/Journal of Bahri Dagdas Crop Research, 1(2):26-35
- Kün E, Avcı M, Uzunlu V, Zencirci N. 1995. Serin iklim tahılları tüketim projeksiyonları ve üretim hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi. 9–13 Ocak, Ankara, 417–428
- Mala Mala, SN. 2016. An economıc analysıs of wheat productıon ın erbıl provınce-Iraq. T.R Kahramanmaraş Sütçü İmam Unıversıty Graduate School Of Natural And Applıed Scıence, Master Thesıs 2016 Kahramanmaraş, Türkiye, s.80
- Newbold, P. 1995. Statistics for Business and Economics, Prentice Hall Inc., USA. Pages 1016.
- Özcan, H., Bayramoğlu, H.O., Aydın, N. 2022. Buğday Tarımı. (https://arastirma.tarimorman.gov.tr) (Erişim tarihi: 07.09.2022)
- Öztekin M. 2017. Adana ili Karataş ilçesi köylerindeki çiftçilerin sosyo-ekonomik yapısı ve buğday yetiştiriciliğinde karşılaştıkları sorunların tespiti. T.C. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Hatay, Türkiye, s.69
- Taşcı R, Karabak S, Bolat M, Pehlivan A, Şanal T, Acar O, Külen S, Güneş E, Albayrak M. 2016 Ankara ilinde buğday çeşitlerinin un sanayisinde kullanım durumu, ekmek fırınlarının un tercihi ve ekmekte tüketici istekleri Proje Sonuç Raporu, GTHB TAGEM Ankara
- Taşçı R. 2018. Arpa üretim, pazarlama ve işleme yapısının analizi: Konya ili örneği. T.C. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Konya, Türkiye, s.252
- TEPGE 2021. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. Hazırlayan Dr. Kübra POLAT. (https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge) (Erişim tarihi: 18.08.2022)
- TÜİK 2019. Türkiye İstatistik Kurumu, Tarım İstatistikleri, Ankara. www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi 05.06.2020)
- TÜİK 2021. Türkiye İstatistik Kurumu, Tarım İstatistikleri, Ankara. www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi 05.06.2022)
- USDA 2021. U.S. Department Of Agrıculture (https://www.usda.gov/) (Erişm Tarihi: 05.06.2020)
- Üçpınar F. 2016. Konya ili Derbent ilçesi taze fasulye üretimi yapılan tarım işletmelerinin ekonomik analizi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya s.130
- Ünalan A, Serbester U, Çınar M, Ceyhan A, Akyol E, Şekeroğlu A, Erdem T, Yılmaz S. 2013. Niğde İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Mevcut Durumu, Başlıca Sorunları ve Çözüm Önerileri, Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(2): 67-72
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Ocak 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Eylül 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 10 Sayı: 1 |
