Çeltik Üretiminde Üreticilerin Bazı Sosyo-Ekonomik Özelliklerinin Verim Üzerine Etkisi: Çanakkale İli Örneği

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 410 - 419, 25.04.2023

Arif Semerci

https://doi.org/10.30910/turkjans.1192143

Cited By: 1

Öz

Çanakkale ili ekim alanlarındaki %9.35, üretim miktarındaki %9.81’lik pay ile çeltik üretiminde Türkiye genelinde 4.sırada yer almaktadır. Çeltik ürünü, yıllık yaklaşık 500 milyon TL’lik getirisi ve tarımsal üretim değerindeki %5.59’luk pay ile il ekonomisine katkısı bakımından 5.sırada yer almaktadır. Bu çalışmada araştırma alanı olarak belirlenen Çanakkale ilinde örnekleme yöntemiyle belirlenen işletmelerdeki çeltik üreticilerin yaşları, aldıkları eğitim düzeyleri ve çeltik üretimindeki tecrübeleri incelenmiştir. Çalışmada yer alan veriler 2018 yılı üretim döneminde 74 çeltik üretim işletmesinden elde edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; işletme sahiplerinin yaş ortalaması 52.78 yıl, aldıkları eğitim süresi 8.27 yıl ve çeltikteki üretim tecrübesi de 19.6 yıldır. Araştırma sonuçları; düşük yaş grubundaki işletmelerden elde edilen verim değerinin yüksek yaş grubundaki işletmelerden %6.33 daha yüksek olduğunu göstermiştir. Eğitim seviyesi yüksek işletmelerdeki verim değeri ise diğer gruba göre %16.78 daha fazla bulunmuştur. Yapılan araştırma çeltik üretiminde tecrübe ile birim alandan elde edilen verim değeri arasında negatif bir korelasyon olduğunu göstermiştir. Yürütülen araştırma; çeltik üretim tecrübesi daha düşük olan işletmelerde birim alandan elde edilen verim değerinin iş tecrübesi daha yüksek olan işletmelere göre %14.98 oranında daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Çalışma kapsamında yapılan fonksiyonel analiz sonuçlarına göre; çeltik üretiminde üreticinin tecrübesi verim değeri üzerine olumsuz etki yaparken, üreticinin eğitim düzeyinin artması birim alandan elde edilen üretim miktarını artırmaktadır. Bu durum çeltik üretiminde geleneksel üretim yöntemlerinden ziyade daha modern yöntemlerle üretim yapılmasını işaret etmektedir. Bu bağlamda araştırma alanında birim alandan elde edilen çeltik üretiminin artırılabilmesi için projelerde önceliğin yeniliklere açık üreticilere verilmesi ve üretim tekniğine yönelik eğitim faaliyetlerinin artarak devam etmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çeltik, üretici yaşı, üretici tecrübesi, üretici eğitim düzeyi, verim, Cobb-Douglas

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

FBA-2018-2605

Kaynakça

• Alamyar, R., Boz, İ. 2019. Afganistan’ın Tahar İlinde Çeltik Üretimi Yapan Çiftçilerin Sorunları ve Çözüm Önerileri. TEAD, 5(1): 44-54
• Avkıran, B., Yılmaz, H. 2021. Çeltik Üreticilerinin Katıldıkları Tarımsal Yayım Yöntemlerinin Sürdürülebilir Tarım Algılama Düzeylerine Göre Değerlendirilmesi. Çukurova Tarım Gıda Bil. Derg. 36 (2): 405-416
• Aydoğan, M. 2018. Tarımsal Yenilik Sistemleri ve İş Birliği Ağları. Samsun İli Çeltik Üreticileri Örneği. Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Samsun.162 s.
• Bal, M. 2018. Çorum İlinin Ayçiçeği Ve Çeltik Tarımı Yapan İşletmelerinin Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyosistem Mühendisliği Anabilim Dalı. Tokat.96 s.
• Bal, M., Altuntaş, E. 2019. Çorum İlinde Çeltik Üretimi Yapan İşletmelerin Tarımsal Mekanizasyon Durumu. Akademik Ziraat Dergisi, 8 (1): 63-76
• Çiçek, G. Özpınar, S. 2007. Gönen İlçesindeki (Balıkesir) Çeltik İşletmelerinin Tarımsal Yapısı ve Mekanizasyon Durumu. Tarımsal Mekanizasyon 24. Ulusal Kongresi, 5-6 Eylül 2007, Kahramanmaraş. s.74-81.
• Çiçek, A., Erkan, O. 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. GOP Ün. Ziraat Fak. Yay. No:6, Tokat. 118 s.
• Dawson, P. J., Lingard, J. 1982. Management bias and returns to scale in a Cobb-Douglas production function for agriculture. European Review of Agricultural Economics, 9 (1): 7-24.
• Erdem, B. 2012. Trakya Bölgesinde Buğday, Ayçiçeği ve Çeltiğin Üretim Ve Pazarlama Sorunlarının Analizi. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Tekirdağ. 127 s.
• Green, S. B., Salkind, N. J., Akey, T. M. 2000. Using SPSS For Windows, Analyzing and Understanding Data. Second Edition. Prentice Hall Inc., Upper Saddle River. New Jersey, USA. 430 s.
• Gujarati, D. N. 2009. Temel Ekonometri. Literatür Yayınları No:33,İstanbul. 107 s.
• Güngör, G., Konyalı, S., Turan, D. Ç. 2015. Trakya’da Tarla Ürünlerini (Buğday, Ayçiçeği, Kanola, Çeltik) Üreten İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Durumu Ve Başlıca Gelişmişlik Göstergeleri İtibariyle Analizi. Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi. Bilimsel Araştırma Projesi Sonuç Raporu (NKUBAP.00.24.Ar.13.09 Nolu Proje). Tekirdağ. 135 s.
• Hayami, Y. 1970. On the use of the Cobb-Douglas production function on the cross-country analysis of agricultural production. American Journal of Agricultural Economics, 52 (2): 327-329.
• Heady, O. E., Dillon, J. L. 1966. Agricultural Production Functions. Iown State University Press: USA.
• Kamanga, B. C. G., Kanyama-Phiri, G., Minae, S. 2000. Maize production under tree-based cropping systems in southern Malawi: A Cobb-Douglas approach. African Crop Science Journal, 8 (4): 429-440.
• Kudal, G. Ç. 2019. Edirne İlinde Çeltik Destekleme Politikalarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Çanakkale. 56 s.
• Neill, R. J. 2002. Production and production functions: some ımplications of a refinement to process analysis. Journal of Economic Behaviour & Organization, 51(4): 507-521.
• Öz, H. 1992. Samsun İlinde Çeltik Üretim Teknolojik Beklentisi ve Ekonomik Analizi. Ülkesel Proje Kod:11-074-3-220.KTAE. Samsun.
• Semerci, A. 1998. Trakya’da Tarımsal Yapı ve Başlıca Tarım Ürünlerinde Verimlilik Analizleri. Trakya Ün. Fen Bil. Enst. Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Edirne. 249 s.
• Şentürk, C. O. 2013. Çeltik Üretimi Yapan Tarım İşletmelerinde Tarımsal İlaç Kullanımında Yayım Yaklaşımları: Edirne İli Örneği. Namık Kemal Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ. 64 s.
• Tozlu, G., Uzundumlu, A. S., Gedikli, O. 2014. Çeltik Üretiminde İlaçlama Başarısızlığını Etkileyen Faktörlerin Analizi: Samsun İli Örneği. Alınteri, 25 (B) – 2014- 13-22.
• Türer, H. 2019. Samsun İli Bafra İlçesinde Çeltik Üretiminde Toplam Masraf, İşgücü Gereksinimi ve İş Başarılarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Samsun. 37 s.
• Ulveling, E. F., Fletcher, L. B. 1970. A Cobb-Douglas production function with variable returns to scale. American Journal of Agricultural Economics, 52 (2): 322-326.
• Yamane, T. 1967. Elementary Sampling Theory, Taro Yamane. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-. Hall, Inc., pp.405.