Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyümenin Tarım Sektörü Üzerine Etkisi: MIST Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 283 - 291, 25.04.2023

Gülferah Ertürkmen

https://doi.org/10.30910/turkjans.1219267

Öz

Bu çalışmanın amacı doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik büyümenin tarım sektörü üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Çalışmanın ampirik analizleri MIST ülkeleri olarak nitelendirilen Meksika, Endonezya, Güney Kore ve Türkiye için gerçekleştirilmiştir. Ampirik analizlerde kullanılan veri seti yıllık frekanslı olup 1984-2021 dönemini kapsamaktadır. Değiskenler arasındaki ilişkilerin tahmin edilmesinde; yatay kesit bağımlılığı, heterojen-homojenlik, cadf birim kök, uzun dönem katsayı tahmincisi testleri yapılmıştır.
Elde edilen sonuçlara göre panelin geneli için hem doğrudan yabancı yatırımları temsil eden FDI, hem de ekonomik büyümeyi ifade eden GDP tarımsal katma değeri gösteren AGRI üzerinde sırasıyla %1 ve %5 istatistiksel önem düzeyinde anlamlı etkiye sahip olmasının yanında katsayının negatif olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme, Tarım

Kaynakça

• Adewumi, S. 2006. The Impact of Foreign Direct Investment on Growth in Developing Countries: An African Experience. Jönköping International Business School, Jönköping University, Jönköping.
• Alfaro, L. 2003. Foreign Direct Investment and Growth: Does the Sector Matter? Working Paper, Harvard Business School, Harvard.http://www.grips.ac.jp/teacher/oono/hp/docu01/paper14.pdf
• Blomstrom, M. and Kokko, A. 2003. The Economics of Foreign Direct InvestmentIncentives. NBER Working Papers 9489, National Bureau of Economic Research, Cambridge. econpapers.repec.org/RePEc:hhs:eijswp:0168 https://doi.org/10.3386/w9489
• Borensztein, E., De Gregorio, J. and Lee, J. 1998. How Does Foreign Direct Investment Affect Economic Growth? Journal of International Economics, 45, 115-135. https://doi.org/10.1016/S0022-1996(97)00033-0
• Breusch, T.S. ve Pagan, A.R. 1980. “The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Modelspecification Tests in Econometrics” Review of Economic Studies, 47(1):239-53.
• Chen, Y. and Demurger, S. 2002. Foreign Direct Investment and Manufacturing Productivity in China. CEPII Research Project on the Competitiveness of China’s Economy.
• Enders, W. 1995. AppliedEconometric Time Series, John Wiley&Sons, Inc., New York.
• FAO 2001. Agricultural Investment and Productivity in Developing Countries.Economic and Social Development Paper 148. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy. ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/003/x9447e/x9447e.pdf
• Göçer, İ. 2013. Ar-Ge harcamalarının yüksek teknolojili ürün ihracatı, dış ticaret dengesi ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri, Maliye Dergisi, (165), 215-240.
• İstikbal, D. 2022. “Küresel Trendler Çerçevesinde Türkiye Tarımının Gelişimi Ve Gelecek Vizyonu” https://setav.org/assets/uploads/2022/05/A374.pdf
• Kar, M., & F. Tatlısöz. 2008. “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerini Belirleye N Faktörlerin Ekonometrik Analizi”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İ.B.B.F. Dergisi, 14, 1-23.
• Msuya, E. 2007. The Impact of Foreign Direct Investment on Agricultural Productivity and Poverty Reduction in Tanzania. Kyoto University, Kyoto. http://mpra.ub.uni-muenchen.de/3671/
• Oleyede, B.B. 2014. Impact of Foreign Direct Investment on Agricultural Development in Nigeria, (1981-2012). Kuwait Chapter of Arabian Journal of Business and Management Review, 3, 14-24. http://www.arabianjbmr.com/pdfs/KD_VOL_3_12/2.pdf
• Olgun, F. A., Işın, Ş. ve Işın, F. 2018. “Türkiye'de Tarımsal GSYH İle Tarımsal Yatırımlar Arasında Nedensellik İlişkisi” Tarım Ekonomisi Dergisi,Cilt:24, Sayı:1, ss.1-10
• Pesaran, M. H. 2007. A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence, Journal of Applied Econometrics, 22, 365-312.
• Pesaran, M.H. 2004. “General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels” Cambridge Working Papers in Economics, No:435.
• Selim, S. O., Koçtürk, M., & Eryiğit, P. 2014. “Türkiye’de Yatırım Teşvikleri Ve Sabit Yatırımların İstihdam Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi.” Ege Akademik Bakış, 14(4), 661-673.
• Şahbaz, A. 2009. Gelişmekte Olan Ülkelerde Kur Değişimlerinin Toplam Çıktı Üzerine Etkileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana.
• Şaşmaz, M. Ü. Ve Özel, Ö. 2019 “Tarım Sektörüne Sağlanan Mali Teşviklerin Tarım Sektörü Gelişimi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 61, ss. 50-65
• Terin, M., Aksoy, A., & Güler, İ. O. 2013. “Tarımsal Büyümeye Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma”. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(3), 41-50.
• Westerlund, J. 2008. “Panel Cointegration Tests of the Fisher Effect”. Journal of Applied
• Yiyong, C., Gunasekera, D. and Newth, D. 2015. Effects of Foreign Direct Investment Econometrics 23(2), 193-223