Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf İçi Fen Uygulamalarına Yönelik Tutumu Ve Uygulama Analizi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 47 - 67, 01.03.2021

Sinan Polat , Raşit Zengin , Filiz Elmalı

https://doi.org/10.33907/turkjes.771896

Cited By: 1

Öz

Bireylerin dünyayı anlayabilmeleri ve uyum sağlayabilmeleri için okul öncesi dönem kritik bir öneme sahiptir.
Okul öncesi eğitimde çocuklar araştırarak, yaparak yaşayarak, bilginin farkına varmayı, bilgiyi kullanmayı ve
geliştirmeyi öğrenirler. Bu çalışmada okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine yönelik tutumları, sınıf içinde
kullandıkları yöntem-teknikler ve sınıf içi aktiviteleri kullanım oranları incelenmiştir. Araştırma yöntemi nitel ve
nicel veriler kullanılarak karma modelle oluşturulmuştur. Araştırmanın çalışma grubu 20 anaokulunda görev yapan
tesadüfi yöntemle seçilmiş olan 118 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verileri kişisel ve mesleki bilgiler formu
ile toplanmış. Verileri oluşturulurken formlara ek olarak, katılımcı öğretmenlerin yıllık planları incelenmiş olup
en çok fen etkinliği yapan okulun öğretmenlerinin sınıf içi etkinlikleri video kayıtları halinde analiz edilmiştir.
Sınıf içi etkinlik videoları, Llewellyn ’in yapılandırmacı araştırma döngüsüne göre irdelenmiştir. Elde edilen
bulgulardan çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin fen bilimlerine yönelik tutumlarının olumlu
düzeyde olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin gezi-gözlem aktivitesini %78.3, deneyi % 90.6, fen ve doğa köşesini
% 92.5, oyuncak kullanımını % 64.2 ve hayvan besleme aktivitesini % 41.5 oranlarında kullandıklarını
belirtmişlerdir. Video analizlerinde ise öğretmenlerin gezi ve gözlem aktivitesini aktif olarak kullanmadıkları
görülürken sınıf içi ders etkinlikleri analiz edildiğinde deney etkinliklerinin yapıldığı ancak deney yaparken
öğrencilerin aktif olmadığı saptanmıştır. Bu sonuçlara göre öğretmen ve eğitimcilere çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

fen, aktivite, okul öncesi

Kaynakça

• Acun, S. ve Erten, G. B. (1993). Kız Meslek Liseleri İçin Okul Öncesi Eğitimi. İstanbul: Esin Yayınevi: 9-94.
• Adak, A. (2006). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Fen Öğretimine Yönelik Tutumları İle Düşünme Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Akman, B., Üstün, E. ve Güler, T. (2003). 6 Yaş Çocuklarının Bilim Süreçlerini Kullanma Yetenekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 11-14.
• Akpınar, E., & Ergin, Ö. (2005). Yapılandırmacı kuramda fen öğretmeninin rolü. İlköğretim Online, 4(2), 55-64. Aktaş Arnas, Y., (2002), ‘Okulöncesi Dönemde Fen Eğitiminin Amaçları’, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 6, 7 Haziran-Aralık, 1-6.
• Alouf, J. L., & Bentley, M. L. (2003). Assessing the Impact of Inquiry-Based Science Teaching in Professional Development Activities, PK-12.
• Aşıcı, M. (1998). Türkçe Ders Kitaplarında, Soru Sorma Becerilerinin Metinleri Anlamada Kullanılması. III. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, 1.
• Aygören, D., (2000); Okul öncesi Yaratıcı Çocuk Etkinlikleri. Esin Yayınevi, İstanbul.
• Aykaç, N. (2011). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programında Kullanılan Yöntem Ve Tekniklerin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Sinop İli Örneği). Hayat, 19(1), 113-126.
• Ayvacı, H. Ş., Devecioğlu,Y., Yiğit, N. (2002), ‘Okulöncesi Öğretmenlerinin Fen ve Doğa Etkinliklerindeki Yeterliliklerinin Belirlenmesi’, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 16-18 Eylül 2002. ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara.
• Baysal, İ. (2015). Endüstri 4.0. PWC Türkiye. Web site: https://www. okul. pwc. com. tr/images/uploadfile/content/635863141496551266 adresinden 23 Şubat 2018 tarihinde erişilmiştir.
• Brooks 1. G. and M. G. Books. The Case for Constructivist Classrooms, Virginia, ASCD Alexandria, 1993.
• Büyükkarag.z, S.& Çivi, C. Genel Öğretim Metotları Öğretimde Planlama Uygulama. İstanbul: Beta Basım Yayın, 1999.
• Büyüközürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F., 2010. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi, 5. Baskı, Ankara.
• Campbell, C. ve Jobling, W. (2012). Science in Early Childhood. London: Cambridge University Pres. Cho, H. S., Kim, J., & Choi, D. H. (2003). Early childhood teachers' attitudes toward science teaching: A scale validation study. Educational Research Quarterly, 27(2), 33.
• Çakmak, Özlem Çamlıbel. (2006). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Fene ve Fen Öğretine Yönelik Tutumları İle Bazı Fen Kavramlarını Anlama Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi
• Çepni, S., & Ayvacı, H. Ş. (2006). Laboratuvar destekli fen ve teknoloji öğretimi. Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi, 5.
• Demirel, Ö. ve Kaya, Z. , (2002); Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Pegema Yayıncılık, Ankara.
• Dere, H. ve Ömeroğlu, E. (2001). Okul Öncesi Dönemde Fen Doğa ve Matematik Çalışmaları. Ankara: Anı Yayıncılık, 1-7.
• Dowdy, J. T. (2005).Relationship between teachers' college science preparation and their attitudes toward science.Unpublished doctoral dissertation, Texas A&M University-Commerce.
• Dowker, A. (2003). Book Review: Hoe Babies Think: The Science of Childhood. The Human Nature Review, 3, 41-43.
• Edwards, K.,& Loveridge, J. (2011). The inside story: Looking into early childhood teachers’ support of children’s scientific learning. Australasian Journal of Early Childhood, 36(2), 28-36.
• Ekiz, D., 2009. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı yayıncılık, Ankara Enochs, L. G., & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale.
• Ensar, F. (2003). Türkçe eğitiminde bir öğretim yönteminin geliştirilmesine kaynaklık etmesi bakımından soru. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13(1), 267-285.
• Erden, F. T. ve Sönmez, S. (2011). Study of Turkish Preschool Teachers‟ Attitudes toward Science Teaching. International Journal of Science Education, 33(8), 1149-1168.
• Ergün, M. & Özdaş, A. Öğretim İlkeleri ve Yöntemleri. İstanbul: Kaya Matbaacılık, 1997.
• French, L., Conezio, K. ve Boynton, M. (2000). Using Science as the Hub of an Early Childhood Curriculum: The ScienceStart!™ Curriculum. University of Illinois. http://ceep.crc.uiuc.edu/pubs/katzsym/french.html (EriĢim tarihi: 01.07.2012).
• Göllü, Ö. Ö., 2018. Anaokulunda Kullanılan Öğretim Yöntem Ve Teknikler. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi-Internatıonal Journal Of Leadershıp Traınıng, 3(3), 1-10.
• Gri, AJ (1997). Yapılandırmacı öğretme ve öğrenme (s. 97-07). Saskatchewan Okul Mütevelli Heyeti Derneği. Güler, D., & Bıkmaz, H. (2002). Anasınıflarında fen etkinliklerinin gerçekleştirilmesine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulamaları, 1(2), 249-267.
• Hamurcu, H. (2003). Okul Öncesi Eğitimde Fen Bilgisi Öğretimi ‘Proje Yaklaşımı ’, Eğitim Araştırmaları, 4, 13, 66-72.
• Karaer, H. ve Kösterelioğlu, M.(2005). Amasya ve Sinop illerinde çalışan okul öncesi öğretmenlerinin fen kavramlarının öğretilmesinde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 447-454.
• Karamustafaoğlu, S., & Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 65-81.
• Kemertaş, İ. Uygulamalı Genel Öğretim Yöntemleri, Öğretimdi Planlama Ve Değerlendirme. İstanbul: Birsen Yayınevi, 2001.
• Küçükahmet, L.( 1998). Öğretim İlke ve Yöntemleri, İstanbul: Alkım Yayıncılık.
• Llewellyn, D., (2002). Inquiry Within Implementing Inquiry-Based Science Standarts, USA. Corwin Press. Macaroğlu Akgül, E. (2004). Fen ve doğa etkinlikleri. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Mantzicopoulos, P., Patrick, H., & Samarapungavan, A. (2008). Young children's motivational beliefs about learning science. Early Childhood Research Quarterly, 23(3), 378-394.
• Marlowe, B. A. and Page, M. L. (1998). Creating and sustaining the constructivist classroom. Thousand Oaks, CA: Corwin.
• McMillan, J, H., (2000). Educational research: Fundamentals fort he consumer (3. Baskı). New York: Longman. MEB (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Oktay, A. (2015). Yirmi Birinci Yüzyıl ve Eğitimde Yeni Eğilimler. A. Oktay (Ed.), Eğitim bilimine giriş içinde (s. 66-93). Ankara: Pegem Akademi.
• Okutan, M. (1997). Genel Öğretim Metotları Öğretim İlke Ve Yöntemleri. Trabzon.
• Orkunoğlu, Y. M. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik tutumları ile öz yeterlilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul İli Ataşehir İlçesi Örneği) (Doctoral dissertation, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul).
• Özkan, Ö., Tekkaya, C. & Çakıroğlu, J. (2002). Fen bilgisi aday öğretmenlerin fen kavramlarını anlama düzeyleri, fen öğretimine yönelik tutum veözyeterlikinançları,V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
• Parlakyıldız, B.& Aydın, F. (2004). Okulöncesi dönem fen eğitiminde fen ve doğa köşesinin kullanımına yönelik bir inceleme. XIII.Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya.
• Pekdoğan, S. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik tutumlarının problem çözme becerilerini yordama gücü. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 567-582.
• Read, K., (1987). Early childhood programs. Holt Rinehart and Winston Inc., U.S.A.
• Sansar,S., B., 2010. Okul Öncesi Öğretmenlerin Fen Öğretimine Yönelik Tutumları ile Fen Etkinliklerinde Kullandıkları Yöntemler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
• Sarıkaya,H.(2004).Preservice elementary teachers’ science knowledge, attitude toward science teaching and their efficacy beliefs regarding science teaching. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Middle East Technical University, Ankara
• Sığırtmaç, A., & Özbek, S. (2011). Okulöncesi öğretmenlerinin fen eğitimine ilişkin görüşleri ve uygulamalarının incelenmesi. Education Sciences, 6(1), 1039-1056.
• Simpson, R. D., & Oliver, J. S. (1985). Attitude toward science and achievement motivation profiles of male and female science students in grades six through ten. Science Education, 69(4), 511-525.
• Şahin, E., (2005), Okulöncesi Eğitimi Öğretmen Adayları ve Öğretmenleri İçin Uygulama Kılavuzu, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Şahin, F.,(1998); Okulöncesinde Fen Bilgisi Öğretimi ve Aktivite Örnekleri, Beta Bas. Yay. Dağı. A.Ş., İstanbul. Trilling, B. ve Fadel, C. (2009). 21st century skills: learning for life in our times. U.S.A: Jossey-Bass Press.
• Tu, T. H., & Hsiao, W. Y. (2008). Preschool teacher-child verbal interactions in science teaching. The Electronic Journal for Research in Science & Mathematics Education.
• Türkmen, L. & Bonnstetter, R. (1999). A study of Turkish preservice science teachers’ attitudes toward science and science teaching. Paper presented at the annual convention of National Association of Research in Science Teaching. Boston, MA.
• Ünal, M., Akman, B., & AKMAN, B. (2006). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Fen Eğitimine Karşı Gösterdikleri Tutumlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30), 251-257.
• Van Aalderen-Smeets, S., van der Molen, J., & Asma, L. (2012). Primary teachers’ attitudes toward science: A new theoretical framework. Science Education, 96, 158- 182. doi:10.1002/sce.20467.
• Yaşar, Ş., (1993), ‘Okulöncesi Eğitim Öğrencilerinde Fene Yönelik Duyuşsal Özelliklerin Geliştirilmesi’, 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara: 140-142.
• Yazıcı, E. ve Düzkaya, H. (2016). Endüstri devriminde dördüncü dalga ve eğitim: Türkiye dördüncü dalga endüstri devrimine hazır mı? Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(13), 49-88.
• Yazlık, D. Ö., & Öngören, S., 2018. Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Etkinliklerine İlişkin Görüşlerinin ve Sınıf İçi Uygulamalarının İncelenmesi.
• Yeşilyurt, S.(2003). “Anasınıfı Öğrencileri ve İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Canlı ve Cansız Kavramlarını Anlama Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma,” Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2): 83-96.
• Zoldosova, K., & Prokop, P. (2006). Education in the field influences children’s ideas and interest toward science. Journal of Science Education and Technology, 15(3-4), 304-313.