Türkiye ve İngiltere’de Sosyal Bilgiler Eğitiminde Kanıt Temelli Öğrenme Üzerine Yapılan Araştırmaların Karşılaştırılması

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 161 - 194, 09.05.2021

Fitnat Tavacı , İlhami Sarıçam

https://doi.org/10.33907/turkjes.832893

Öz

Bu araştırma, Türkiye ve İngiltere’de Kanıt Temelli Öğrenme uygulamaları üzerine yapılan araştırmaları sosyo-kültürel açılardan tarihsel düşünme becerileri, sınıfta kullanılan söylem türü, çalışma süreçleri ve tarihsel sorgulama süreci bağlamında karşılaştırmalı olarak analiz etmeyi ve bu yolla her iki ülkedeki tarih öğretimi anlayışının benzeşen ve farklılaşan yönlerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın evrenini Türkiye ve İngiltere’de 1980’li yıllardan günümüze kadar yapılan “Kanıt Temelli Öğrenme” konulu araştırmaların sonuçları oluşturmaktadır. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi/analizine uygun olarak yapılandırılmıştır. Türkiye ve İngiltere’de 1980’li yıllardan sonra yapılan “Kanıt Temelli Öğrenme” araştırmalarından makale, yüksek lisans tezi, doktora tezi, kitap bölümü ve kitap olarak yayınlanmış çalışmalar incelenerek veriler toplanmıştır. Türkiye ve İngiltere’de 1980’li yıllardan sonra yapılan “Kanıt Temelli Öğrenme” araştırmalarının ortak ve farklı yönleri temel alınarak veriler analiz edilmiştir. Bu araştırmada Hermeneutik Paradigma (Yorumcu Yaklaşım) yöntemi ile değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kanıt, Sosyal Bilgiler, Kanıt Temelli Öğrenme, İngiltere, Türkiye

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Akbaba, B. (2005). Tarih Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 185-197.
• Alabaş, R. (2007). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kanıt Temelli Öğrenme Modeli: Bir Eylem Araştırması. İstanbul: Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• Alexander, R. J. (2000). Culture and Pedagogy: International Comparisons in Primary Education. Oxford: Blackwell.
• Ashby, R. (2004). Developing a Concept of Historical Evidence: Students' Ideas About Testing Singular Factual Claims. International Journal of Historical Learning, Teaching and Research, 4(2), 01-20.
• Balkaya, A. (2002). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Tarih Konularının Öğretiminde Tarihsel Kanıtların Etkililiği. İstanbul: Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• Bekret, D. (2018). Kanıt Temelli Güncel Olayların Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanımına Yönelik Bir Eylem Araştırması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Bilgiç, S. (2018). İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Derslerinde Kanıt Temelli Öğrenmeye İlişkin Bir Eylem Araştırması. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Brown, C., Burns, H., Coldwell, M., Higgins, S., Greany, T., Maxwell, B., Stiell, B., Stoll, L. ve Willis, B. (2017). Evidence-Informed Teaching: An Evaluation of Progress in England Research Report.
• Cain, T. (2015). Teachers’ Engagement With Published Research: Addressing The Knowledge Problem. The Curriculum Journal, 26(3), 488-509.
• Canbolat, Y. (2016). Eğitimde Kanıt Temelli Uygulama ve Politika Geliştirme. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Carr, E. H. (1961). What Is History? New York: Vintage.
• Cooper, H. (1996). “History 5-11”, Teaching History, (Ed. H. Bourdillon), London: Routledge. s.76-86
• Couse, G. (1990). Collingwood's Detective Image of the Historian and the Study of Hadrian's Wall. History and Theory, 29(4), 57-77. doi:10.2307/2505164.
• Çıdaçı, T. (2015). Sosyal Bilgiler Dersi Tarih Konularının Öğretiminde Birinci Elden Kaynakların Kullanımı (7. Sınıf Örneği). Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Davies, P. (1999). What Is Evidence-Based Education?. British Journal of Educational Studies, 47(2), 108-121.
• Dean, J. ve Nichol, J. (1997). History 7-11: Developing Primary Teaching Skills. London: Routledge.
• Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dilek, D. (2000). Öğrencilerde Tarih Düşüncesinin Gelişimi: Tarih Derslerinde Öğrenme ve Anlama, Milli Eğitim Dergisi, 145, s. 50-54.
• Dilek, D. (2001). Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Dilek, D. (2002). Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, Y. (2007). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Tarihsel Yazılı Kanıtların Kullanımı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Doğan, Y. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Tarihsel Yazılı Kanıt Kullanmanın Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 12(2), 171-186. http://www.tsadergisi.org/arsiv/agustos2008/10.pdf
• Drake, F., & Brown, S. (2003). A Systematic Approach to Improve Students' Historical Thinking. The History Teacher, 36(4), 465-489. doi:10.2307/1555575.
• Fines, J. (1983). Evidence: the Basis of the Discipline in Teaching History. Edinburgh: Holmes McDougall.
• Gabella, M. S. (1994). Beyond the Looking Glass Bringing Students into the Conversation of Historical Inquiry. Theory and Research in Social Education, 22(3), 340-363.
• Gilderhus, M. T. (2011). Tarih ve Tarihçiler Tarih Yazıcılığına Giriş. (Çev. Emine Sonnur Özcan). Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi.
• Husbands, C. (2000). What Is History Teaching?: Language, Ideas And Meaning In Learning About The Past. Buckinghanm and Philadelphia: Open University Press.
• Husbands, C., Kitson, A. ve Pendry, A. (2003). Understanding History Teaching. England: Biddles Limited.
• Hynd, C. R. (1999). Teaching Students to Think Critically Using Multiple Texts in History. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 42(6), 428-436.
• Iggers, G. (2011). Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme Yirminci Yüzyılda Tarih Yazımı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Işık, H. (2008). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Tarih Konularının Öğretiminde Kanıt Temelli Öğrenme Modeli: Bir Aksiyon Araştırma. İstanbul: Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• Işık, H. (2011). Ortaöğretim Tarih Derslerinde Birinci ve İkinci El Kaynaklar İle Etkinlik Temelli Ders İşlemenin Öğrencilerin Tarihsel Düşünme Becerilerine Etkisi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, 6(1), 1323-1337.
• Kaya, M. (2013). İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Görsel Kanıt Kullanımının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Kıcır, K. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinde 7.Sınıf Öğrencilerinin Tarih Öğrenme Beceri Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim 71 Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kibar, H. (2019). Ortaöğretim Tarih Ders Kitapları Kanıt Temelli Öğrenme Yaklaşımının Neresindedir?: Bir Saptama Çalışması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Köstüklü, N. (2011). Tarih Öğretiminde Kavramların Yeri ve Önemi: Problemler ve Öneriler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 35(100), 309-324. DOI: 10.33419/aamd.642309
• Levstik, L. S. ve Barton, K. C. (2001). Doing History: Investigating with Children in Elementary and Middle Schools. Mahwah, N.J: Lawrence Erlbaum Associates.
• Masters Geoff, N. A. O. (2018). The Role of Evidence in Teaching and Learning 2009 - 2019 ACER Research Conferences 2.
• Özbaş, B. (2010). 12-14 Yaş Grubu Öğrencilerinin Tarihsel Düşünme Gelişimi ve Tarihsel Kanıt Kullanımı. Yayınlanmış Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Özbay, M. (2005). Bilim ve Kültür Aktarıcısı Olarak Yazı. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (2), 67-74.
• Özcan, A. (2013). Osmanlı Tarihçiliğine ve Tarih Kaynaklarına Genel Bir Bakış, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2013(1), 271 -293.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özmen, H. (2004). Fen öğretiminde öğrenme teorileri ve teknoloji destekli yapılandırmacı (constructivist) öğrenme [Learning theories in science teaching and technology supported constructivist learning]. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(1), Article 14.
• Paykoç, F. (1991). Tarih Öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Rogers, P. J. (1978). The New History Theory Into Practice. London: The Historical Association.
• Safran, M. ve Şimşek, A. (2006). İlköğretim Öğrencilerinde Tarihsel Zaman Kavramının Gelişimi. İlköğretim Online, 5(2), 87-109.
• Schweisfurth, M. (1996). Researching National Systems of Primary Education: Sources, Approaches and Cautions. Other. Centre for Research in Elementary and Primary Education, University of Warwick, Warwick, UK.
• Sheard, M. K., ve Sharples, J. (2016). School leaders’ engagement with the concept of evidence-based practice as a management tool for school improvement. Educational Management Administration & Leadership, 44(4), 668–687. https://doi.org/10.1177/1741143215580138
• Somersan, S. (1998). Sözlü Tarih, Araştırmacılık ve Tarih Yazımına Katılım. Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları Sempozyumu. S. Özbaran (Haz.). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Stradling, R. (2003). Multi-perspectivity in History Teaching: A Guide for Teachers. Strasbourg: Council of Europe.
• Şimşek, H. ve Yıdırım, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şulul, C. (2002). İslam Düşüncesinde Zaman Tasavvuru. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (9), 73-88.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2013). Yazım Kılavuzu. Ankara: TDK Yayınları.
• Tosh, J. (1997). Tarihin Peşinde. (Çev. Özden Arıkan). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tosh, J. (2005). Masculinities in an Industrializing Society: Britain, 1800–1914. Journal of British Studies, 44(2), 330-342. doi:10.1086/427129
• Wineburg, S. S. (1991). Historical Problem Solving: A Study of the Cognitive Process Used in the Evaluation of Documentary and Pictorial Evidence, Journal of Educational Psychology, 83(1), s.73-87.
• Ulusoy, K. (2007). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarih ve Ahlak Eğitimi İlişkisi Üzerine Görüşleri (Sakarya İli Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 155-177.
• Vanfossen, P. J. ve Shiveley, J. M. (2000). Using the Internet to Create Primary Source Teaching Packets. The Social Studies, 91(6), 244-252.
• Yapıcı, G. (2006). Dört Kültürde Tarih Öğretimi Yaklaşımı: İngiltere, Fransa, İsviçre ve Türkiye Örnekleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yetiş, A. (2018). Öğretmen ve Öğrencilerin ‘Kanıt Temelli Tarih Öğretimi’ne İlişkin Görüşleri: Bir Durum Saptaması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Kitabevi.