Anaokullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik Düzeyleri

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 151 - 171, 31.05.2023

Zülfü Demirtaş , Nejla Bayer Demirhan

https://doi.org/10.33907/turkjes.1096497

Öz

Bu araştırmanın amacı kamuya bağlı anaokullarında çalışan okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel sessizlik düzeylerini ortaya koymaktır. Araştırma betimsel tarama türünde bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu Malatya il merkezi ve ilçelerinde 2019-2020 eğitim-öğretim yılında faaliyetlerine devam etmekte olan anaokullarının tamamında çalışan öğretmenler oluşturmaktadır. Evren çok büyük olmadığından örneklem alma yoluna gidilmemiş ve evrenin tamamında yer alan öğretmenlerden veri toplanmıştır. Çalışma, Malatya il merkezi ve ilçelerindeki toplam 42 anaokulunda görev yapan 184 öğretmenle yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak beş boyut ve 18 maddeden oluşan “Örgütsel Sessizlik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre ölçeğin beş boyutunda da anaokulu öğretmenlerinin örgütsel sessizlik algıları orta düzeyde çıkmıştır. En yüksek ortalama “Yönetici” boyutunda, en düşük ortalama “Sessizliğin Kaynağı” boyutunda ortaya çıkmıştır. Demografik değişkenlerden cinsiyet, yaş, meslek kıdemi ve okuldaki hizmet süreleri açısından grup ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Herhangi bir eğitim sendikasına üye olma değişkeni ise sadece “Okul Ortamı” boyutunda sendika üyesi olanların örgütsel sessizlik algıları üye olmayanlara göre daha yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sessizlik, Anaokulu, Öğretmen

Destekleyen Kurum

---

Proje Numarası

---

Teşekkür

---

Organizational Silence Levels of Kindergarten Teachers

Öz

Proje Numarası

---

Kaynakça

• Aktaş, E. (2019). İlkokul öğretmenlerinin okul kültürü algı düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Algın, I. ve Başkan, G. A. (2015). Üniversitelerde örgütsel sessizliğin olası sonuçları. Yükseköğretim Dergisi, 5 (2), 81-90.
• Atar, A. (2018). Etkileşimci ve Dönüşümcü Liderliğin Örgütsel Sessizlik, Örgütsel Sinizm ve Psikolojik İyi Oluş Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, F. (2016). Ortaokul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Beer, M. ve Eisenstat, R. (2000). The silent killers of strategy ımplementation and learning. Sloan Management Review, 41 (4), 29-40.
• Bildik, B. (2009). Liderlik tarzları örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Bowen, F. ve Blackmon, K. (2003). Spirals of silence: The dynamic effects of diversity on organizational voice. Journal of Management Studies, 40 (6), 1393-1417.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (3. Baskı). Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Çakıcı, A. (2008). Örgütlerde sessiz kalınan konular, sessizliğin nedenleri ve algılanan sonuçları üzerine bir araştırma. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 117-134.
• Çakıcı, A. ve Çakıcı, A. C. (2007). İşgören sessizliği: Konuşmak mı zor, sessiz kalmak mı zor?,15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, s. 389- 400, Sakarya Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sakarya.
• Çavuşoğlu, S., & Köse, S. (2016). Örgüt kültürünün örgütsel sessizlik davranışına etkisi. Dokuz Eylül University Journal of Graduate School of Social Sciences, 18(1). Retrieved from: https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=84df1ed6-4524-4d35-9605-8fe2583bd3c0%40redis
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Çeviri Editörü: Halil Ekşi. İstanbul: EDAM Yayın No: 367.
• Demirtaş, Z. ve Kahveci G. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim, 167 (38), 50-64.
• Demirtaş, Z., Özdemir, T. Y., ve Küçük, Ö. (2016). Okulların bürokratik yapısı, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki.Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 22 (2), 193-216.
• Dönmez, E. (2016). Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Denizli.
• Durak, İ. (2018). Korku kültürü ve örgütsel sessizlik (2. Baskı). Bursa, Ekin Yayınevi.
• Gliner, J. A., Morgan, G. A. ve Leech, N. L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: desen analizi ve bütünleştiren yaklaşım. Çeviri Editörü: Selahattin Turan. Ankara: Nobel.
• Güngör, B. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları ile okul kültürü algıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, On dokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Kahveci, G. (2010). İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013a). Öğretmenler için örgütsel sessizlik ölçeği geliştirme çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43), 167-182.
• Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013b). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(167), 50-64.
• Karabağ Köse, E. (2013). İlköğretim kurumu öğretmenlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile örgütsel öğrenme arasındaki ilişkide örgütsel sessizlik ve karara katılımın aracı etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kayaalp, E., & Özdemir, T. Y. (2020). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik, örgütsel yalnızlık ve örgütsel yabancılaşma algılarının örgütsel sinizm düzeyleriyle ilişkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(38), 101-113.
• Konakcı Göven, E. (2018). İlkokullarda örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki (Eskişehir il merkezindeki ilkokullarda bir çalışma). Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Köse, E. K. (2014). Dezavantajlı okullarda öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(2), 28-36.
• Köylüoğlu, A. S., Bedük, A., Duman, L., & Büyükbayraktar, H. H. (2015). Analyzing the relation between teachers’ organizational silence perception and whistle blowing perception. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 536-545.
• Kuşoğlu, F. M. (2018). Psikolojik sözleşme ihlal algısının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde psikolojik sermayenin rolü. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Moçoşoğlu, B., & Kaya, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 52-70.
• Morrison, E. F. ve Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic academy of management. The Academy of Management Review, 25(4), 706–725.
• Özdemir, L. ve Sarıoğlu Uğur, S. (2013). Çalışanların “örgütsel ses ve sessizlik” algılamalarının demografik nitelikler açısından değerlendirilmesi: Kamu ve özel sektörde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27 (1), 257-281.
• Öztürk Çiftçi, D., Meriç, E., & Meriç, A. (2015). Örgütsel sessizlik, tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: ordu ili özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde bir uygulama. Journal of International Social Research, 8(41), 996-1007.
• Sezgin Nartgün, Ş. & Kartal, V. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik hakkındaki görüşleri. Bartın University Journal of Faculty of Education,2(2) , 47-67. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/buefad/issue/3813/51114
• Taşkıran, E. (2010). Liderlik tarzının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde örgütsel adaletin rolü ve bir araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uçar, R. (2017). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2), 209-232.
• Ünlü, Y., Hamedoğlu, M. A., & Yaman, E. (2015). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 140-157.
• Yaman, E., & Ruçlar, K. (2014). Örgüt kültürünün yordayıcısı olarak üniversitelerde örgütsel Sessizlik. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 36-50.
• Yeşilaydın, G. & Bayın, G. (2015). Türkiye’de örgütsel sessizlik ile ilgili yapılan araştırmalara yönelik literatür incelemesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 103-120.
• Yüksel, R. F. (2015). Okul çalışanlarının örgütsel bağlılık ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.