ORMAN ALANLARI İÇİNDEKİ SU KAYNAKLARINDA AQUAFORESTRY UYGULAMALARI

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 99 - 112, 30.04.2020

Onur Özden , Ahmet Tolunay

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.664947

Öz

Aquaforestry,
tarımsal ormancılık sistemi altında uygulanan, orman ve su ürünlerini aynı
arazi üzerinde ve ayni zamanda elde edilmesini sağlayan üretim biçimlerinden
biridir. Tarımsal ormancılık sistemi içinde agrosilvopastoral, silvopastoral,
agrosilvikültür ve hortipastoral gibi birçok model uygulanmaktadır. Bu
modellerde gelir elde etme periyodu uzun iken, aquaforestry modelinde oldukça
kısadır. Bu çalışmada ormanlık alanlardaki su kaynaklarını balık avlamak
suretiyle kullananların sosyoekonomik ve demografik özellikleri, avlanma
deneyimleri-olanakları, su kaynaklarından elde ettikleri faydalar ve orman-su
ürünleri üretimi algısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma materyali,
2019 Antalya, Burdur, Denizli, Isparta, Muğla ilerinde ikamet eden 57
avcıya/deneğe, 23 sorudan oluşan anket formu yüz yüze görüşme tekniği
uygulanarak elde edilmiştir. Yöntem olarak betimleyici istatistikler,
güvenirlik analizi, nonparametrik Kruskal Wallis-H analizi kullanılmıştır.
İstatistiki analizler SPSS paket programı ile 0,05 anlamlılık düzeyi kabul
edilerek yapılmıştır. Sonuç olarak deneklerin çoğunluğunun Burdur (%44) ve
Muğla (%39) illerinde ikamet ettikleri, %80’nin eğitim düzeyinin lise üzeri
olduğu, %67’sinin ortalama aylık gelir düzeyinin 1600-4500 TL arasında olduğu
belirlenmiştir. Orman içi sulardaki avlanma etkinliğinde deneklerin %55’nin
şamandıralı olta kullandığı, %60’nın avcılık sertifikası olmadığı, %23’nde bu
etkinliğin aile geçimine katkı sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca “Orman içindeki
göl veya akarsularda tür çeşitliliğinin ve miktarının azalmasında göle veya
akarsuya bırakılan atıkların önemli bir etkisi vardır” önermesini deneklerin
%61’i kesinlikle katılmak suretiyle desteklemişlerdir.  Bu sonuç avcılık yapan kişilerin bilinçli
olduğunu, eğitim ve teknik bilgi verilerek bu bilinç düzeyinin daha yukarılara
taşınabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal ormancılık, Agrosilvopastoral sistemler, Orman-su ürünleri üretimi, Orman içi su kaynakları, Türkiye

AQUAFORESTRY APPLICATIONS IN WATER RESOURCES IN FOREST AREAS IN TURKEY

Öz

Aquaforestry is one of the forms of production
implemented under the agricultural forestry system, which ensures that forest
and aquaculture products are obtained on the same land and at the same time.
Many models such as agrosilvopastoral, silvopastoral, agrosilviculture and
hortipastoral are applied in the agricultural forestry system. While the period
of earning income in these models is long, it is quite short in aquaforestry
model. In this study, the socioeconomic and demographic characteristics,
hunting experiences-possibilities, benefits of water resources and perception
of the production of forest-fisheries were tried to be revealed. The research
material was obtained by applying face-to-face interview technique to 57 hunters
/ subjects residing in 2019 Antalya, Burdur, Denizli, Isparta and Muğla.
Descriptive statistics, reliability analysis, nonparametric Kruskal Wallis-H
analysis were used as methods. Statistical analyzes were made by accepting 0.05
significance level with SPSS package program. As a result, it was determined
that the majority of the participants resided in the provinces of Burdur (44%)
and Muğla (39%), 80% of the education level is above high school, and 67% of
the average monthly income is between 1600-4500 TL. In the hunting activity in
forest waters, it was determined that 55% of the subjects used float fishing
rod, 60% had no hunting certificate and 23% contributed to the family
livelihood. In addition, 61% of the participants strongly supported the proposition
that “wastes left in the lake or stream have a significant effect in the
reduction of species diversity and amount in lakes or streams within the
forest”. This result shows that the hunters are conscious, this level of
awareness can be increased by giving training and technical information.

Anahtar Kelimeler

Aquaforestry, Agrosilvopastoral systems, Forest-fishery production, Water resources in the forests, Turkey

Kaynakça

• Ayberk, S. (1992). Tarımsal Ormancılık Tanımı, Önemi, Uygulama ve Araştırmalardan Örnekler. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Dergisi, 18(1), 7-16.
• Çepel, N. (1988). Toprak İlmi. İ.Ü. Orman Fakültesi, Yayın No: 3416/389, İstanbul.
• Dartay, M., Duman, E., Duman, M., & Ateşşahin, T. (2009). Keban Baraj Gölü Pertek Bölgesi Balıkçılarının Sosyo-Ekonomik Analizi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 26-2:135-138.
• Doğan, K. (2010). İstanbul Su Ürünleri Kooperatifleri ve Ortaklarının Sosyo- Ekonomik Analizi. Journal of Fisheries Sciences, 4(4), 318.
• Fidan, C., Duran, C., & Kırış, R. (2008). Bitki Formasyonlarının Su Kaynakları Üzerindeki Etkisi, TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, Ankara.
• Göl, C. (2008). Kentsel Su İhtiyacının Karşılanmasında Sürdürülebilir Havza Yönetimi, TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, 175-185, Ankara.
• Görcelioğlu, E., 1976. Su ve Ormanlarımız (B. Frank-C.A. Betts). İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, 26(2), 280-306.
• Gülcü, S., Çelik, S., & Serin, N. (2008). Su Kaynakları Çevresinde Uygulanan Ormancılık Faaliyetlerinin Su Üretimi ve Kalitesine Etkileri, TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, 61-69, Ankara.
• Güler, Ç., & Çobanoğlu Z. (1997). Su Kalitesi. Birinci Baskı, Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi, No:43, Ankara, 95.
• Koçak, S., Tolunay, A., & Türkoğlu, T. (2017). Türkiye’de orman sertifikasyonu uygulamalarının orman kaynakları yönetimine etkileri. Turkish Journal of Forestry, 18-1: 49-56.
• Özdamar, K., (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. (9. baskı). Nisan Kitapevi, Eskişehir.
• Sheriff, F.R. (2012). Aqua Forestry and Duck Integration in Tamil Nadu, India, Journal of Life Sciences, 6, 817-825.
• Tolunay, A., & Türkoğlu T. (2014). Perspectives and attitudes of forest products industry companies on the chain of custody certification: a case study from Turkey. Sustainability, 6(2), 857-871.
• Türkoğlu, T. (2011). Türkiye’deki Orman Endüstrisi İşletmelerine Sürdürülebilir Orman Yönetimi Çerçevesinde Odun Hammaddesi Tedariki ve Orman Ürünlerinin Sertifikasyonu. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Uzmanoğlu, S., & Soylu, M. (2006). Karasu (Sakarya) Bölgesi Deniz Balıkçılığının Sosyo-Ekonomik Yapısı. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23(1), 515-518.
• Uzmanoğlu, S., Morkoyunlu Yüce, A., Bilgin, F., & Soylu, M. (2013). Eğridir Gölü Balıkçı Profili. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 9(2), 8-13.
• Yücel, Ş. (2006). Orta Karadeniz Bölgesi Balıkçılığı Ve Balıkçıların Sosyo-Ekonomik Durumu. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23(1), 529-532.