KURAK VE YARIKURAK ALANLARDA TÜPLÜ VE ÇIPLAK KÖKLÜ DİKİLEN KARAÇAM (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana) FİDANLARININ 5 YILLIK DİKİM BAŞARISININ DEĞERLENDİRİLMESİ; KÜTAHYA-TAVŞANLI ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 139 - 149, 30.04.2021

Fatih Tonguç , Sena Uçar

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.869295

Öz

Anadolu karaçamı (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) stepe en çok sokulan ve çok farklı topraklar üzerinde yetişebilmesi nedeniyle doğal yayılış alanları içerisinde olduğu kadar, orman dışı alanların ağaçlandırılmasında da kullanılan türler arasında yer almaktadır. Yapay gençleştirme çalışmalarında çıplak köklü olarak dikilen fidanların dikim maliyetleri düşük olmasına rağmen arazideki performanslarının belirlenmesi de büyük önem arz etmektedir. Mevcut çalışma Kütahya Orman Bölge Müdürlüğü, Tavşanlı Orman İşletme Müdürlüğü, Yaylacık ve Tunçbilek İşletme Şeflikleri sınırları içerisinde toprak yapısı benzer alanlar üzerinde 2013 yılında dikilen 2+0 çıplak köklü ve 2+0 tüplü karaçam fidanlarının 5 yıllık arazi dikim başarılarının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. T-testi sonuçlarına göre araziye tüplü olarak dikilen fidanların boy, kök boğazı çapı, son yıl sürgün boyu ile çıplak köklü olarak dikilen fidanlarda tespit edilen değerler arasında istatistiksel olarak önemli (p<0.05) farklılıklar bulunmuştur. Fidanların dikimlerden beş yıl sonraki arazideki tutma oranları da çıplak köklü dikilen fidanlarda % 81, tüplü olarak dikilenlerde ise % 95 olarak belirlenmiştir. Tüplü olarak dikilen karaçam fidanlarında; ortalama fidan boyu 162.19 cm, kök boğazı çapı 4.21 cm ve son yıl sürgün boyu 41.81 cm olarak belirlenmiştir. Çıplak köklü olarak dikilen fidanlarda; ortalama fidan boyu 131.61 cm, kök boğazı çapı 3.68 cm ve son yıl sürgün boyu 34.88 cm olarak daha düşük tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

karaçam, Pinus nigra, tüplü fidan, çıplak köklü fidan, ağaçlandırma

EVALUATION OF 5-YEAR FIELD PLANTATION SUCCESS OF CONTAINERIZED AND BARE ROOTED ANATOLIAN BLACK PINE (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana) SEEDLINGS ON DRY AND SEMI DRY AREAS; KÜTAHYA-TAVŞANLI

Öz

Anatolian black pine (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) is the most commonly used species in the afforestation studies on the naturally distributed areas as well as non-forested areas due to its capability of growing near steppe areas and on various soil types. Although establishment costs of seedlings planted with bare roots are low in afforestation, it is also important to determine their performance in the field. The present research was carried out to examine the results of the 5-year planting success of 2+0 bare rooted and 2+0 containerized Anatolian black pine planted on similar soils at Yaylacık and Tunçbilek forestry chiefs of Tavşanlı Forest Service, Kütahya Forest Regional Directorate. T-test results showed significant (p<0.05) differences between the seedling heights, root collar diameters, latest shoot growth of the seedlings planted in the field within containers or planted as bare rooted seedlings. In the field, the mean values were found to be higher for seedlings growing in containers. The mean values were; 162.19 cm, 4.21 cm and 41.81 cm, for seedling height growth, root collar diameter, and the latest shoot growth, respectively. On the other hand, the mean values were lower for bare rooted seedlings as 131.61 cm, 3.68 cm, and 34.88 cm for seedling height growth, root collar diameter, and the latest shoot growth; respectively. Moreover, the survival rates after plantation in the field were determined lower for bare rooted seedlings as 81% and higher as 95% for the containerized seedlings.

Anahtar Kelimeler

black pine, Pinus nigra, containerized seedling, bare rooted seedling, afforestation

Kaynakça

• Aphalo, P., & Rikala, R. (2003) Field performance of silver-birch planting-stock grown at different spacing and in containers of different volume. New Forests, 25(2), 93-108.
• Ata, C.(1995) Silvikültür Tekniği. Z.K.Ü. Bartın Orman Fakültesi Yayınları, Üniversite Yayın No: 4, Fakülte Yayın No:3, Bartın.
• Atalay, I., & Efe, R. (2012) Ecological attributes and distribution of Anatolian black pine (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana Lamb. Holmboe) in Turkey. Journal of Environmental Biology, 33(2), 509.
• Aussenac, G., & El Nour, M. (1985) Utilisation des contraintes hydriques pour le préconditionnement des plants avant plantation; premières observations pour le cèdre et le pin noir. Revue Forestière Française.
• Aytaș, V., & Tilki, F. (2012) Effects of seedling type and planting time on field performance of Scots pine (Pinus sylvestris L.) seedlings in Tortum-Erzurum. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13(1), 13-24.
• Boydak, M., & Dirik, H. (1990) Lübnan sediri (Cedrus libani A. Rich.) fidanlarında su stresi ile koşullandırmanın dikim sonrasındaki su durumu ve kök rejenerasyonuna etkileri. Uluslararası Sedir Sempozyumu, 22-27 Ekim, Antalya.
• Boydak, M., & Çalıkoğlu, M. (2007) Yarı kurak alan ağaçlandırmalarında dikim aralıkları. Türkiye’de Yarı Kurak Bölgelerde Yapılan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Uygulamalarının Değerlendirilmesi Çalıştayı, 7-10, Ürgüp, Nevşehir.
• Boydak, M., & Çalışkan, S. (2014) Ağaçlandırma. Ormancılığı Geliştirme ve Orman Yangınları ile Mücadele Hizmetlerini Destekleme Vakfı (OGEM-VAK) Yayını, İstanbul.
• Dirik, H. (1990) Dikim şoku. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 40(3), 105-116.
• Dirik, H. (1991) Relations between some important seedling characteristic and success of planting in Calabrian pine (Pinus brutia Ten.), PhD Dissertation, İstanbul University Institute of Science, İstanbul.
• Dirik, H. (1993). Kızılçam (Pinus brutia Ten.) da bazı önemli fidan karakteristikleri ile dikim başarısı arasındaki ilişkiler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 43(2), 51-76.
• Dominguez-Lerena, S., Herrero Sierra, N., Carrasco, Manzano. I., Ocana Bueno, L., Penuelas Rubira. J.L., & Mexal, J.G. (2006) Container characteristics influence Pinus pine seedling development in the nursery and field. Forest Ecology and Management. 221, 63-71.
• Gezer, A., & Yücedağ, C. (2006) Ormancılıkta ekim ve dikim yoluyla ağaçlandırma tekniği. SDU Orman Fakültesi Yayınları, No: 63, Isparta.
• Gürth, P. (1970) Forstpflanzen und Kulturerfolg—eine Literaturübersicht. Allg. Forst-u. Jagdztg, 141(5), 97-104.
• Grossnickle, S.C. (2012) Why seedlings survive: influence of plant attributes. New Forests, 43(5-6), 711-738.
• Haase, D.L., Rose, R., & Trobaugh, J. (2006) Field performance of three stock sizes of Douglas-fir container seedlings grown with slow-release fertilizer in the nursery growing medium. New Forests, 31, 1-24.
• Kestek, D. (2012) Sapsız meşe türünde yapılan seyreltmenin fidanların bazı morfolojik kalite kriterleri üzerine etkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Artvin Çoruh Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Artvin.
• Landis, T. D. (1990) Containers and Growing Media. USDA Forest Service, Portland, Oregon.
• Lermioğlu, N. (2007) Sarıçam (Pinus sylvestris L.)’da tüplü fidan tekniği üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Michaud, D. (1983) Effets des conditions d’élevage et du tri des plants sur la croissance des douglas. In Annales de recherches sylvicoles, 56-189.
• Romero, A.E., Ryder, J., Fisher, J.T., & Mexal, J.G. (1986) Root system modification of container stock for arid land plantings. Forest Ecology and Management, 16(1-4), 281-290.
• South, D.B., Haris, S.W., Barnett, J.O.P., Hainds. M.J., & Gjerstad. D.H. (2005) Effect of container type and seedling size on survival and early height growth of Pinus palustris seedlings in Alabama, USA. Forest Ecology and Management, 204, 385- 398.
• Sutherland, D.C., & Day, R.J. (1988) Container volume affects survival and growth of white spruce, black spruce, and jack pine seedlings: a literatüre review. Northern Journal of Applied Forestry, 5(3), 185-189.
• Tinus, R.W. (1974) Characteristics of seedlings with high survival potential. In Proceedings of the North American Containerized Forest Tree Seedling Symposium. Edited by RW Tinus, WI Stein, and WE Balmer. Great Plains Agricultural Council Publication, USA.
• Toprak, B., Yıldız, O., Sargıncı, M., & Güner, Ş.T. (2016) Kök boğazı çapı ve fidan boyunun karaçam (Pinus nigra), Toros sediri (Cedrus libani) ve saçlı meşe (Quercus cerris) fidanlarının yarı-kurak sahalardaki tutma başarısına etkisi. Ormancılık Dergisi, 12(1), 105-111.
• Tsakaldimi, M., Zagas, T., Tsitsoni, T., & Ganatsas, P. (2005) Root morphology, stem growth and field performance of seedlings of two Mediterranean evergreen oak species raised in different container types. Plant and Soil, 278(1), 85-93.
• Tsakaldimi, M.N., & Ganatsas, P.P. (2006) Effects of chemical pruning on stem growth, root morphology and field performance on the Mediterranean pine Pinus halepensis Mill. Science Horticulture, 109, 183–189.
• Tsakaldimi, M., Ganatsas, P., & Jacobs, D.F. (2013) Prediction of planted seedling survival of five Mediterranean species based on initial seedling morphology. New forests, 44(3), 327-339.
• Turna, İ., Altun, L., Üçler, A.Ö., & Tazegün, T. (2007) Kurak ve yarı kurak bölge ağaçlandırmalarının genel değerlendirmesi. Türkiye’de Yarı Kurak Bölgelerde Yapılan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Uygulamalarının Değerlendirilmesi Çalıştayı. 7-10 Kasım, s. 33-42, Ürgüp-Türkiye.
• Uğurlu, S. (1989) Sedir fidanlarının dikimden önce agricol ile muamelesinin tutma başarısına etkisi ile ekonomisinin irdelenmesi. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Raporlar Serisi: 40, Ankara.
• Ürgenç, S. (1986) Ağaçlandırma Tekniği. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No: 3314/375, İstanbul.
• Zoralioğlu, T. (1990) Investigations on the Determination of Suitable Land Preparation Methods with Machinery in the Plantation of Arid and Semi-Arid Areas of Eskişehir Region. Poplar and Fast Growing Forest Trees Research Institute, Technical Bulltein, (149), 168.