KULLANICI AİDİYETİNİN KORUMA ÇALIŞMALARINDAKİ ÖNEMİ: TRABZON-ORTAHİSAR ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 17, 30.04.2024

Saliha Taşçıoğlu

Öz

Aidiyet ve mekân, birbiri ile yakından ilişkili iki kavram olarak ifade edilmektedir. İnsanların bilgi, birikim ve deneyimleri sonucunda geliştirdikleri duygu bilinci, mekânla ilgili değerlendirme yapabilmelerine olanak sağlamaktadır. Bu anlamda çalışma aidiyet ve mekâna ilişkin önemli bir örneklem alanı olan Ortahisar Mahallesi içerisinde yürütülmüştür. Son yıllarda değişen yaşam koşulları veya kamulaştırma çalışmaları ile, asıl kullanıcılarından kopan yapılara farklı işlevler yüklenerek kullanılmaya devam edilmektedir. Çalışmanın amacı eski kullanıcılardan kamulaştırma kapsamında alınan bu yapılara karşı hissedilen, kullanıcı aidiyetini ve bağlılığını belirlemektir. Çalışma tescilli sivil yapılarda yaşamış olan 8 kişi ile yapılan görüşme verilerinden oluşmaktadır. Bulgulara göre katılımcıların tamamı kamulaştırma yapılmasa konutlarından ayrılmayacaklarını, halen duygusal bağlılık ve aidiyet hissi ile konutları ziyaret ettiklerini belirtmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aidiyet, kentsel koruma, kullanıcı tercihleri, Trabzon

THE IMPORTANCE OF USER BELONGING IN CONSERVATION STUDIES: THE CASE OF TRABZON-ORTAHISAR

Öz

Sense of belonging and space are expressed as two closely related concepts. The emotional awareness that people develop as a result of their knowledge, and experience allows them to make evaluations about the place. In this sense, the field study was carried out in Ortahisar District, which is an important sampling area related to belonging and space. The structures that have been separated from their original users due to changing living conditions or expropriation in recent years continue to be used by assigning different functions to the building. The aim of the study is to determine the user's belonging and loyalty to these structures taken from former users within the scope of expropriation. The study consists of interview data with 8 people who lived in registered civil buildings. According to the findings, all of the participants stated that they would not leave their houses if expropriation was not done, and they still visit the houses with a sense of emotional attachment and belonging.

Anahtar Kelimeler

Sense of belonging, urban conservation, user preferences, Trabzon

Kaynakça

• Akyol, Ö. (2019). Yere aidiyetin çevreyi algılama ve anlamlandırmaya etkisi üzerine Hasköy bölgesinde bir inceleme. International Journal of Social And Humanities Sciences, 3(1), 69-82.
• Albayrak, H.(1998).Trabzon orta hisar ve çevresi. Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları:72, Kozan Ofset Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Ankara.
• Alpak, E. M., Düzenli, T., & Tarakci Eren, E. (2018). Kent kimliği ve kullanıcıların bağlılık duygusu üzerindeki etkisi: Trabzon kenti örneği. The Journal of Academic Social Science, 6, 519-528.
• Akın, E.S., Ercan, A. K., Mumcuoğlu, S. S., & Başaran, E. Y. (2018). Yeniden İşlevlendirilen Bir Geleneksel Konut; Tokat Vasfi Süsoy Evi. Kültür Envanteri, 17(17).
• Arısoy, A. (2015). Yerel örgütlenmeye dayalı kentsel yenileme çalışmaları: yel değirmeni ve Merzifon örnekleri. 3. Koruma ve peyzaj mimarlığı sempozyumu, İzmir (125-133)
• Birlik, S.(2006). Tarihi Çevrelerde Kentsel Kimlik-Değişiminin Eşik Analizi: Trabzon’da Bir Deneme. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497–529.
• Bryer A, & Winfield, D (1985). The byzantine monuments and topography of the pontos. Dumbarton Oaks Research Library and Collection:1, Washington, D.C.
• Candaş, N. (2002). Tarihi Çevre Korumada Yaklaşımlar ve Teknikler Örnekleme: Doğu Karadeniz Bölgesi Kentsel Sitleri. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Dematteis, G. (1994) Urban identity, city image and urban marketing. In Braun, G. O. (ed.) Managing and Marketing of Urban Development and Urban Life, Dietrich Reimer Verlag, Berlin, Germany.
• Eastmond, A.(2016). Byzantium’s Other Empire: Trebizond. Eastmond, A (ed). Koç University Research Center for Anatolian Civilizations, 260 s, Istanbul.
• Fallmerayer, J.P. (1877). Fragmente aus dem Orient: Erster Band und Zweiter Band, J. G. Cotta‘scher Verlag, Stuttgart, 597 s, Tübingen.
• Gazi, A. & Boduroğlu, E.(2015).İşlev değişikliğinin tarihi yapılar üzerine etkileri “Alsancak levanten evleri örneği. Megaron 10(1),57-69.
• Gerçek, B.(2011). Başkentin baş mahallesi Ortahisar. Heyamola Yayınları, 150s, İstanbul.
• Göksoy, S. K. ve Hacıhasanoğlu, O. (2023). Sosyal Sürdürülebilirlik İlkelerinin Yere Aidiyet Parametresi ile Değerlendirmesi: İstanbul Bahçelievler Merkez Mahallesi. Sanat ve Tasarım Araştırmaları Dergisi, 4(6), 33-56.
• Gülbaharhatun Camii (Tarih yok). Türkiye Kültür Portalı. Gezilecek Yerler. Gülbaharhatun Camii - Trabzon. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/trabzon/gezilecekyer/gulbaharhatun-camii. Erişim Tarihi:02.04.2024
• Gültekin, R.E., & Danacı Mutlu,H.(2011). Ecological problems restorated traditional settlements: A case study in Kaleiçi (Antalya), Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks.
• Gür, Ş. Ö. (1996). Mekân Örgütlenmesi. Gür Matbaacılık, 260 s, Trabzon.
• Hamilton, W. J.(1842). Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia: With some account of their antiquities and geology: 1, 339 s, Cambridge University Press.
• Hidalgo, M. C., and Hernandez, B. (2001). Place attachment: Conceptual and empirical questions. Journal of Environmental Psychology, 21(3), 273-281
• İller Bankası, (1968).Trabzon Analitik Etüdleri, Ankara.
• Kültür Varlıkları (Tarih yok). Kültür varlıkları ve müzeler genel müdürlüğü afişi. https://kvmgm.ktb.gov.tr/Eklenti/91155,trabzon-kucuk-ayvasil-st-anna-kilisesipdf.pdf?0. Erişim Tarihi:02.04.2024
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2019. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=TRABZON. Erişim Tarihi:08.07.2019.
• Ocakçı, M. (1995). Şehir kimliği ve çevre ilişkileri, kent ve çevre planlamaya ekolojik yaklaşım, 17. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, 163-170, İstanbul.
• Önem, B., & Kılınçaslan, İ. (2005). “Haliç bölgesinde çevre algılama ve kentsel kimlik”, İTÜ Dergisi/ Mimarlık, Planlama ve Tasarım, Cilt:4 Sayı:1, 115-125.
• Özbilen, A. (1991). Kent içi açık alanlar ve dağılımı, tarihi eserler ve gelişen yeni yapılaşma: Trabzon kentinde bir uygulama örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Genel Yayın no: 155. Fakülte Yayın no. 17, 44s.
• Özdoğan, H. (2019). Kentsel Aidiyette Meydanlar, Trabzon Belediye Meydanı Örneği. Planlama Dergisi, 29(3), 229-246.
• Perker, Z. S. ve Akıncıtürk, N. (2011).Geleneksel konutlarda fiziksel değişim: Bursa’da üç örnek yap, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(1), 29-40.
• Steele, F. (1981). The sense of place. Boston: CBI Publishing.
• Tanrıvermiş, Y., & Güneş, P. (2023). Mekan Algısı İle Kentsel Kimlik: Pazar İlçesi Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3).
• Taşçıoğlu, S., & Altunkasa, M. F. (2018). Kilis kentsel sit alanında kullanıcı odaklı mekânsal algı belirlemeleri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 8(18), 1-16.
• Tırıl,A. (2015). Neden koruyalım. 3. Koruma ve peyzaj mimarlığı sempozyumu, İzmir (268-277). Trabzon Müzesi (Tarih yok). Türkiye Kültür Portalı. Gezilecek Yerler. Trabzon Müzesi. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/trabzon/gezilecekyer/trabzon-muzesi. Erişim Tarihi:02.04.2024.
• Trabzon Valiliği (2022). Trabzon Vilayeti Binası Tarihçesi. Trabzon Valiliği http://www.trabzon.gov.tr/trabzon-vilayeti-binasi-tarihcesi. Erişim Tarihi:02.04.2024.
• TÜİK (2023). Trabzon İli ADNKS verileri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684 Erişim Tarihi:12.03.2024
• Ujang, N. (2012). Place attachment and continuity of urban place identity. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 49, 156-167.
• Violich, F. (1995). Identity: Key to meaningful place-making the case for berkeley. Prostor, 2(10), 201-216.
• Wang, J. (2011).Problems and solutions in the protection of historical urban areas. Frontiers of Architectural Research (Elsevier).1, 40-43.
• Zoppi, C., & Mereu, A. (2015). Perceived urban quality of the historic centers: A study concerning the city of Cagliari (Italy). Land Use Policy, 48, 495-504.