KAZAK TÜRKLERİNİN MÜZİKAL SAHNE ÖRNEKLERİ VE BU BAĞLAMDA İCRA EDİLEN KARA JORGA DANSI

Yıl 2018, , 373 - 381, 20.06.2018

Halil Çetin

https://doi.org/10.30563/turklad.393347

Öz

Bu makalede, Kazak Türklerinin müzikal çalgı
aletleri ve bunların icra edildiği yerler ile gerçekleştirilen ritüeller
incelenmiştir. Kazak atışma geleneğinde, âşıkların atışma yerleri, eserlerini
icra edişindeki farklılıklar ve dile getirdikleri ezgisel sözler de
incelenmiştir. Kazak küyleri de müzikal icra ortamlarında sık kullanılan bir
ezgi biçimidir.  Kazak Türklerinde, kara
jorga dansının nasıl yapıldığı ve hangi sahnesel özellikleri barındırdığı
açıklanmıştır. Müzik bir toplumun ruhudur. Bu ezgisel ruh, her halkın duygu,
düşünce, kültürel yaşam gibi daha birçok özelliğini sözlerinde ve ezgilerinde
barındırmaktadır. Kazakların müzikal sahne örneklerinde de bu yansımalar
görülmektedir. Âşık atışmalarında kültürel, siyasi, ekonomik, halkın güncel
duygu ve düşünceleri kendilerine has bir ezgi ile dile getirilmektedir.
Sahnesel gösterimlerde ulusal dans figürleri sergilenmekte ve müzikler de icra
edilmektedir. Bu gösterimler, halkın ortak kültür değerlerini müzikal ezgiler
ve dans gösterimleri aracılığıyla sunmaktadır. Böylece toplumun inşasında ve
gelişmesinde müziğin önemli basamaklardan birisi olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Dans, Ritüel, Kazak Türkleri, Kara Jorga

Kaynakça

• ÄBİROV, D. (2006). Kazak Biyleriniñ Tarihi. Almatı: İzdat Market.
• BALEBEKOV, E. (2006). Kazaktıñ Muzıkalık Folklorı. Almatı: İzdat Market.
• BEKONOV, V. (2002). Küy Kerveni. Almatı: Öner Baspası.
• BİRAY, N. (2003). Aytıs; Aytıs –Tartıs. Milli Folklor, Yıl 15, Sayı 57, Bahar, s.58–76
• KALIBEKOV, A. (2011). Kazak Halık Tärbiyesiniñ Asıl Murası. Almatı: Bavr Baspası.
• KENCEAHMETULI, S. (1994). Kazaktın Salt Destürleri Men Ädet-Ğrurıptarı. Almatı: Ana Tili.
• MİRZAOĞLU, F. G. (2015). Halk Türküleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• MUHAMBETOVA, A I. (1995). The Traditional Musical Culture of Kazakhs in the Social Context of the 20th Century, Jstor Dergisi, S. 37, s, 68.
• MUHAMEDJAN, Ä. (2009). Kazak Muzıka Tarihı. Almatı: Orhon Baspa Üyi.
• NUSİPOKASULI, A, JAPARULI, Ä. (2011). Ağaş Besikten Jer Besikke Deyin. Almatı: Öner Baspası.
• SOLAKOĞLU, S. (2001). Türklerde Küy Sanatı ve Kazak Türklerinin Küy Geleneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Folklor ve Müzikoloji Anabilim dalı.
• ŞİŞMAN, B. (2002). Türkiye’de ve Kazakistan’da yaşayan Âşıklık Geleneğinin Değişmeyen Unsurlar Açısından Karşılaştırılması, Milli Folklor, Yıl 14, Sayı 54, Yaz, s, 71.
• İnternet Kaynağı Kara Jorga. (2017, 23 Aralık). Erişim adresi: http://lyricstranslate.com/tr/qara-jor%C4%9F-kara-zhorga D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0-%D0%B6%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0-kara-rahvan.html#ixzz4zkZaU0ZU.