A bibliography essay on iranian turk dialects

Yıl 2021, , 204 - 228, 20.06.2021

Mina Dolati Darabadi

https://doi.org/10.30563/turklad.899333

Öz

Iran is among the countries with the highest Turkic population. The fact that the country was ruled by the Turkic states for centuries and its location have enabled many important works in the Turkic world to emerge from these lands. The dense Turkic population living in the Iran and the importance of the Iranian geography in the Turkic history have attracted the attention of many researchers. Consisting of different groups of Turks, the Iranian Turks have been the subject of many studies. Especially, studies on the Iranian Turks have increased recently.
In this study, the works written about the Turks of Iran and their languages are included. The examined studies were divided into two groups; sources that generally take all the Turkic groups in Iran, regardless of any dialect, were placed in the first group and in the second group, the sources examining the Turkic dialects in the Iran were discussed under the titles Azerbaijan Turks, Turkmen Turks, Qashqai Turks, Khalaj Turks and Khorasan Turks. Each title was classified under three separate subtitles as books, articles and theses. The literature of Iranian Turkic dialects were excluded from the subject of this article. In this paper, a general bibliography of books, papers, and thesis in Iran and Turkey was tried to be formed in a historical order.

Anahtar Kelimeler

Turks of Iran, Azerbaijan Turks of Iran, Turkmen Turks of Iran, Kashkay Turks, Khalaj Turks, Khorasan Turks

İRAN TÜRK LEHÇELERİ ÜZERİNE BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ

Öz

İran, Türk nüfusunun en fazla yer aldığı ülkeler arasında yer almaktadır. Ülkenin asırlarca Türk devletleri tarafından yönetilmesi ve yer aldığı konum, Türk dünyasına ait birçok önemli eserin bu topraklardan çıkmasını sağlamıştır. İran’da yaşayan yoğun Türk nüfusu ve İran coğrafyasının Türk tarihindeki önemi birçok araştırmacının dikkatini çekmiş. Türklerin farklı boylarından oluşan İran Türkleri pek çok çalışmaya konu olmuştur. Özellikle son dönemlerde İran Türkleriyle ilgili yapılan çalışmalar artış göstermiştir.
Bu çalışmada İran Türkleri ve dilleri hakkında yazılan eserlere yer verilmiştir. İncelenen çalışmalar iki gruba ayrılmıştır; birinci grupta herhangi bir lehçeye bağlı olmaksızın İran’daki Türk gruplarının tamamını genel olarak alan kaynaklar, ikinci grupta ise İran’daki Türk lehçelerini inceleyen kaynaklar Azerbaycan Türkleri, Türkmen Türkleri, Kaşkay Türkleri, Halaç Türkleri, Horasan Türkleri ve Sungur Türkleri başlıklarında ele alınmıştır. Her bir başlık kendi içerisinde kitaplar, makaleler ve tezler olarak üç ayrı alt başlıkta sınıflandırılmıştır. İran Türk ağızlarının edebiyatı alanlarında yayınlanan yazılar bu makale konusunun dışında tutulmuştur. Bu makalede hem Türkiye’de hem İran’da yapılan kitap, makale ve tezlerin genel bir kaynakçası tarihi bir sıralamayla oluşturulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İran Türkleri, İran Azerbaycan Türkleri, İran Türkmen Türkleri, Kaşkay Türkleri, Halaç Türkleri, Horasan Türkleri

Kaynakça

• Atıcı, A. (2013a). Sungur türkleri ve dilleri. Tehlikedeki Diller Dergisi. 214-233.
• Atıcı, A. (2013b). İran’da yaşayan bir türk topluluğu sungurlar. Yeni Türkiye Yayınları. 2228- 2235.
• Başar, U. (2020). Kaşkaylar üzerine bir bibliyografya denemesi. Türkiyat Mecmuası. 30/1:51-79.
• Bicbabaei, B. (2012a). İran türkolojisi üzerine bir bibliyografya denemesi: tezler. Modern Türklük Araştırmalar Dergisi, 9/2:119-143.
• Bicbabaei, B. (2012b). İran türkolojisi üzerine bir bibliyografya denemesi: tezler. Modern Türklük Araştırmalar Dergisi, 9/4:185-197.
• Doerfer, G. (1988). Grammatik des chaladsch. Otto Harrassowitz Verlag.
• Doerfer, G.; Hesche W.; Ravankar, J. (1990). Oghusica aus iran. Wiesbaden.
• Doerfer, G.; Hesche, W. (1998). Türkische folklore-texte aus chorasan. Otto Harrassowitz Verlag.
• Heyet, C. (1998). Türklerin tarih ve ferhengine bir bakış. Tahran: Varlık Yay.