Images of the Enemy in the Koroglu Saga

Yıl 2021, , 273 - 279, 20.12.2021

Naile Asker

https://doi.org/10.30563/turklad.999961

Öz

Epics are the largest heroic themed works of Turkish folk literature. These works have
brought historical events and heroism to our time in an artistic and figurative language. From
this point of view, one of the epics that has a deep place in the memory of the Turks and dozens
of neighboring peoples is the Koroglu Saga. The saga is divided into two major versions due to
the antiquity of the formation period and the breadth of its distribution area. There are about five
hundred versions of the saga in these versions, called the Eastern and Western versions. Since
the Azerbaijani and Turkmen versions of the Koroglu Saga cover almost both versions, the
study of the problems of these variants is important in terms of studying the whole epos.
This article compares the heroes of the Azerbaijani and Turkmen versions of the
Koroglu Saga with their pros and cons, and provides information about the images of the
enemy.

Anahtar Kelimeler

Koroglu Saga, hero, enemy orbaz, Turkmen, epos

“KOROĞLU” DASTANINDA DÜŞMƏN OBRAZLARI

Öz

Türk xalq ədəbiyyatının həcminə görə ən böyük epik əsəri dastanlardır. Dastanlar bədii-
obrazlı bir dillə tarixi hadisə və qəhrəmanlıqları dövrümüzə daşımışdır. Bu baxımdan türklərin
və onlarla qonşu xalqların yaddaşında dərin yer etmiş dastanlardan biri də “Koroğlu” dastanıdır.
Dastan təşəkkül dövrünün qədimliyinə və yayılma arealının genişliyinə görə iki böyük
versiyaya ayrılmışdır. Şərq və Qərb versiyaları adlanan bu versiyalar daxilində dastanın beş
yüzə yaxın variantı mövcuddur. “Koroğlu” dastanının Azərbaycan və türkmən variantları ,
demək olar ki, hər iki versiyanı əhatə etdiyi üçün bu variantların problemlərinin öyrənilməsi
bütün dastanı öyrənmək baxımından əhəmiyyət kəsb edir.
Bu məqalədə “Koroğlu” dastanının Azərbaycan və türkmən variantlarınında yer alan
qəhrəmanlar müsbət və mənfi cəhətləri ilə müqayisəli olaraq təhlil edilir, düşmən obrazları
haqqında bilgi verilir.

Anahtar Kelimeler

“Koroğlu” dastanı, qəhrəman, düşmən orbazı, türkmən, dastan

Kaynakça

• Abbaslı, İ. (2009). Folklorşünaslıq axtarışları. C. 2 Bakı: Elm nəşriyyatı.
• Aslan, M. (1997). Köroğlu Destanının Türkmen Versiyonu Üzerinde Mukayeseli Bir İnceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Garriyev, B. (2007). Türk Dünyasında Köroğlu Anlatmaları / Çev. F. Türkmen, M. Duranlı, F. Rahmankul. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Göroglı. Türkmen gahrımançılık eposı (1990) / Taỳỳarlan B. Məmmətyazov, A. Durdieva, K. Seyyutmiradov. Aşgabat: Türkmenistan Neşriyatı.
• Görogly. Türkmen Halk Dessany (1996) / II cilt. Taỳỳarlan Nurmemmet A. Ankara: Bilig Yayınları.
• Görogly. Türkmen Halk Dessany (1996) / III cilt. Taỳỳarlan Nurmemmet A. Ankara: Bilig Yayınları.
• Görogly. Türkmen Halk Dessany (1996) / V cilt. Taỳỳarlan Nurmemmet A. Ankara: Bilig Yayınları.
• Görogly. Türkmen Halk Dessany (1996) / IV cilt. Taỳỳarlan Nurmemmet A. Ankara: Bilig Yayınları.
• İnan, A. (2000). Şamanizm: Tarihte ve Bugün. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Nəbiyev, A. (2006). Azərbaycan xalq ədəbiyyatı. II hissə (Orta əsr və yeni dövr folklor yaradıcılığı). Bakı: Elm nəşriyyatı.
• Özdemir, A. (2006). Köruğlı Men Bezergen Destanındaki Özel Adlara Dair. Bilig. Bahar. S. 37, 91-114.
• Roemer, H.R. (1990). The Qizilbash Turcomans: Founders and Victims of the Safavid Theocracy. Intellectual Studies in Islam / ed. M. M. Mazzaoui, V. B. Moreen. Utah, 27-39.
• Şahin, H.İ. (2012). Kadı Abdısetdar Cenknâmesi Üzerine Bir İnceleme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Güz, S. 17, 219-238.
• Yıldırım, D. (1998). Koroğlu Destanının Orta Asya Rivayetleri. Milli Folklor. Aralık; S. 4,10-11, 26.
• Jirmunskiy, V. (1974). Tyurkiskiy qeroiçeskiy epos: izbrannıe trudı. Leninqrad: Nauka Leninqradskoe otd-nie. - Жирмунский, В. (1974). Тюркский героический эпос: избранные труды. Ленинград: Наука Ленинградское отд-ние.
• http://www.turkmenkultur.com/menu/ml/t7/girish.html