ЫЙЫК КУРАНДЫ ОРУС ТИЛИНЕ КОТОРГОН ЭҢ АЛГАЧКЫ МУСУЛМАН АЯЛ: ИМАН ВАЛЕРИЯ ПОРОХОВА

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 120 - 127, 20.12.2017

Şohimardan Orunbekov

https://doi.org/10.30563/turklad.356611

Cited By: 1

Öz

Ыйык Кураны Карим түшкөн учурдан баштап эле, адам
баласынын көңүлүн өзүнө буруп, жан дүйнөлөрдү эргитип келет. Ыйык Куран араб
тилинде түшкөндүктөн анын маанисин түшүнүүдө араб улутундагы элге эч кандай
кыйынчылыктар болгон жок. Дүйнөдө эне тили арапча болбогон нечендеген мусулман
калкы жашап келет. Алар Ислам динин кабыл алгандан кийин ыйык Китепти түшүнүүдө
көптөгөн кыйынчылыктарга туш болушкан. Ошондуктан мусулман калкынын араб тилин
үйрөнүүгө кызыктар экендигинин негизги себеби, ыйык Курандын маанисин түп
нускасынан үйрөнүү болгон. Ал эми араб тилин үйрөнүүгө дарамети жетпеген
мусулмандар Курандын маанисин өз тилдеринде которуп берүүчүлөргө муктаж
болушкан.

            Мурунку аалымдар ыйык Курандын башка тилдерге
которулуусуна чечкиндүү кадам шилтешкен эмес. Албетте, мунун бир канча
себептери бар. Ал эми калкынын саны жагынан көпчүлүгү христиан динин тутунган
орус элинин мусулмандар менен болгон алакасы Х. кылымдарда башталган. Ыйык
Куран жана Ислам дини менен таанышуу XI. кылымдын башында башталганы айтылат.
Ыйык Курандын котормосу орус тилинде 1871-жылы алгачкы жолу жарык көргөн.
Ошондой эле, түздөн-түз арабчадан которулбастан, батыш тили аркылуу которулган.
Акыркы маалыматтарга таянып айта турган болсок ыйык Курандын орус тилиндеги
басылып чыккан котормосунун, жалпы саны отузга жакын. Мына ошолордун арасынан
ыйык Куранды орус тилине которгон эң алгачкы орус улутундагы мусулман аял; бул-
В. Порохова. Биз мына ошол котормочу аял жөнүндө изилдөө жүргүзүүнү максат
кылдык. Макалабызда Порохованын өмүр баяны жана анын ыйык Куранды которуу
методикасы тууралуу маалымат берүүгө аракеттенебиз.

Anahtar Kelimeler

Ыйык Куран, Котормо, Порохова, Орусча

Kaynakça

• ПОРОХОВА, В. (2009). Коран Перевод Смыслов и Коментарий, Рипол Классик басмаканасы, Москва
• ИСМАИЛОВ, А. (2006) ЫйыкКуран маанилеринин кыргызчакотормосу. Стамбул. Еркам Басмаканасы AYDAR, H. (2014). Kur’ân-I Kerîm’in Tercümesi Meselesi. İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları.
• ATAMOV, M. (2013). Rus Dilinde Yayımlanan Kur’an-I Kerim Çevirilerinin Çeviribilim Açısından İncelenmesi (Başarılı Bir Rusça Kur’an Çevirisinin Oluşturulmasına Katkı). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• SAYİPOVA, S. (2006.) İgnatiy Yulianoviç Kraçkovskiy ve Valeriya Porohova’nın Rusça Kur’ân Tercümeleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• ETHEM, M. (2016). Rusça Kur’an Çevirilerinin Tanıtımı ve Çeviribilim Açısından İncelenmesi -I (Arapçadan Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri). Akademik Bakış Dergisi, Y. S. 57, s. 264.
• ETHEM, M. (2016). Rusça Kur’an Çevirilerinin Tanıtımı ve Çeviribilim Açısından İncelenmesi -II (Arapçadan Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri), International Journal of Culturaland Social Studies (IntJCSS), S. 2, s. 198-217
• ETHEM, M. (2016). Rusça Kur’an Çevirilerinin Tanıtımı ve Çeviribilim Açısından İncelenmesi -III (Diğer Dillerden Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 47, s. 1071-1085.
• JUSUPOV, M. – ETHEM, M. (2017). “Ыйык Куран: Маанилеринин Кыргызча Котормосу Менен Аттуу Котормону Таанытуу Жана Илимий Деңгээлде Изилдеп Чыгуу”. Tefsir Araştırmaları Dergisi, Y. 1, S. 1, ss. 132-157
• ALAU, A. (2000). Rus Oryantalistlerin Kur’ân Çalışmaları, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü РЕЗВАН ЭФИМ, А. (2001). Коран и Его Мир, Санк-Петербург
• http://www.islamrf.ru/news/culture/history/12655, числосу: 03/12/2012
• http://www.imanugra.ru/firstep/perevod, числосу: 7/11/2013.