KAZAK YAZAR MUHTAR MAGAVİN’İN HAYATI VE EDEBÎ KİŞİLİĞİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 298 - 312, 20.12.2021

Gülmira Ospanova

https://doi.org/10.30563/turklad.979197

Öz

Yirmili yaşlarda gerek edebiyat konusundaki bilimsel çalışmalarıyla gerekse edebî
eserleriyle bilim ve sanat camiasının dikkatini üzerine çeken Muhtar Magavin, hem Kazak
Sovyet Edebiyatının hem de Bağımsızlık Dönemi Kazak Edebiyatının güzide kalem
sahiplerinden biridir. Daha Sovyetler döneminde ortaya koyduğu eserlerinde millî değerleri ön
plana çıkarmaya gayret etmesiyle Kazak toplumu için vazgeçilmez yazarlardan biri olmuştur.
Ele aldığı edebî eserlerinde Kazak halkının millî örf ve âdetlerini, unutulmaya yüz tutan güzel
gelenek ve göreneklerini, Kazak insanının mizacını gerçekçi ve başarılı bir şekilde yansıtmıştır.
Romanları, hikâyeleri, uzun hikâyeleri, bilimsel çalışmaları, ders kitapları, çevirileri ve gazete
ile dergilerde çeşitli konularda yazıları çıkmıştır. Bütün eserlerinin ana konusunu; Kazak
halkının sosyo-kültürel durumu, millî kimlik ile millî dilin korunması, Kazak devleti ile halkının
bugünkü ve yarınki durumu oluşturmaktadır. Kazak tarihi ve edebiyatı için yaptığı en büyük
hizmetlerden biri, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan kadim Kazak ozanlarının adlarını ve
eserlerini gün ışığına çıkarmanın yanı sıra Kazak edebiyatı tarihini üç yüzyıl geriye götürmüş
olmasıdır.
Çalışmada, Kazak edebiyatındaki yeri ve önemi yukarıda kısaca anlatılan Muhtar
Magavin’in hayatı, yaptığı faaliyetleri ve yazdığı eserleri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Muhtar Magavin, Kazak edebiyatı, Kazak nesri, tarihi roman

The Kazakh writer Muhtar Magavin’s life and literary personality

Öz

Muhtar Magavin, who attracted the attention of the science and art community thanks to
both his scientific studies on literature and his literary works in his twenties, is one of the
distinguished writers of both Kazakh Soviet Literature and Independence Period Kazakh
Literature. He became one of the indispensable writers for the Kazakh society since he tried to
bring national values to the forefront in even his works he produced during the Soviet period. In
his literary works, he reflected the national customs and traditions of the Kazakh people, the
beautiful traditions and customs that were about to be forgotten, the temperament of the Kazakh
people in a realistic and successful way. His novels, stories, long stories, scientific studies,
textbooks, translations, and articles on various subjects have appeared in newspapers and
magazines. The main subject of all his oeuvre is the socio-cultural situation of the Kazakh
people, the protection of national identity and national language, the present and future situation
of the Kazakh state and its people. One of his greatest services to Kazakh history and literature
is that he brought the history of Kazakh literature three centuries ago to the forefront, as well as
bringing into light the names and works of ancient Kazakh poets in danger of being forgetten.
In this study, in which Muhtar Magavin’s place and importance in Kazakh literature
was briefly explained above, Muhtar Magavin’s activities and works are focused on.

Anahtar Kelimeler

Muhtar Magavin, Kazakh literature, Kazakh prose, historical novel

Kaynakça

• Baltabayeva, G. S. (2012a). Qazirgi Qazaq Prozasında Ağaş Toteminiŋ Qoldanısı , İzvestiya Natsional’noy Akademii Nauk Respubliki Kazahstan, 6: 40-42.
• Baltabayeva, G. S. (2012b). Täwelsizdik Kezeŋindegi Qazaq Prozası. Almatı: QazMemQızPU.
• Kınacı, C. (2016). Kazak Edebiyatında İmaj ve Kimlik. Ankara: Bengü Yayınları.
• Magavin, M. (2004). Kökbalaq. Almatı: Atamura.
• Magavin, M. (2007). Qıpşaq Aruwı. Almatı: Atamura.
• Magavin, M. (2007). Şığarmalar Jiynağı, Äŋgimeler. Almatı: Jazuwşı.
• Toksambayeva, A. O. (2015). M. Mağawin Xiykayattarındağı Ulttıq Harakter.
• Ewraziya Gumanitarlıq İnstitutınıŋ Xabarşısı, Astana, 1: 250-254.
• http://imena.pushkinlibrary.kz/kz/pisateli-i-poetykz/764-.html
• https://adebiportal.kz/kz/authors/view/1181
• http://www.elarna.net/koru_kk.php?tur=30&id=383968
• http://www.presidentlibrary.kz/kk/news/ruhani-zhangyru-mngilik-el-alyptary-zhobasy-muhtar
• https://egemen.kz/article/1619-klassik-nemese-mukhtar-maghauinninh-manhgilik-kuyi
• https://adebiportal.kz/kz/news/view/22441, Erişim Tarihi 03.07.2020.
• http://anatili.kazgazeta.kz/?p=34987, Erişim Tarihi 03.07.2020.
• https://adebiportal.kz/kz/news/view/19376, Erişim Tarihi 09.01.2021.
• https://abai.kz/post/12393, Erişim Tarihi 21.12.2020.