Decision of TSSC II Linguistics Congress on the Writing of the Turkmen Literary Language (6-9 October 1954)

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 297 - 307, 20.06.2022

Çevirmen: Tahir Aşirov , Çevirmen: Sinan Dinç

https://doi.org/10.30563/turklad.1103505

Öz

In the XX century, different studies on the Turkmen literary language were published. Along with the studies on the Turkmen literary language, decisions were taken at different times to make its spelling rules permanent. Especially in the period of Soviet Turkmenistan, congresses were held in order to clarify and standardize the spelling rules of the Turkmen literary language and to ensure unity in writing. One of these congresses was the II. Linguistics Congress. The decisions of this congress were published by the Turkmenistan Academy of Sciences in 1955 under the name of “Türkmen Edebi Diliň Orfografiyası Barada TSSR-iň II Lingvistik Gurultayınıň Rezolyutsiyası” (Decision of TSSC II Linguistics Congress on the Writing of Turkmen Literary Language). The text consists of an introduction and three parts and consists of “Spelling Rule of Root or Body Words”, “Spelling Rule of Compound Words”, “Spelling Rule of Words Converted from Russian to Turkmen Dictionary”, “Spelling Rule of Suffixes”, “Places of Capital Letters” and “New Line Rule” includes headings”. In this article, it is the transfer of the text, which is a historical document in terms of the spelling rules of the Turkmen literary language.

Anahtar Kelimeler

Turkmen, Linguistics Congress, Turkmen Literary Language, Spelling Rules

TÜRKMEN EDEBÎ DİLİNİN YAZIMI ÜZERİNE TSSC II. DİLBİLİM KURULTAYI’NIN KARARLARI (6-9 Ekim 1954)

Öz

XX. yüzyılda Türkmen edebî dili ile ilgili farklı çalışmalar yayımlanmıştır. Türkmen edebî dili ile ilgili çalışmalarla birlikte onun yazım kurallarını kalıcı hâle getirmek üzerine de farklı zamanlarda kararlar alınmıştır. Özellikle “Sovyet Türkmenistanı” döneminde Türkmen edebî dilinin yazım kuralları netleştirmek ve standartlaştırmakla yazımda birliği sağlamak gayesiyle kurultaylar düzenlenmiştir. Bu kurultaylardan biri de 6-9 Ekim 1954 tarihinde Aşkabat’ta gerçekleşen II. Dilbilim Kurultayı’dır. Bu kurultayın kararları Türkmenistan İlimler Akademisi tarafından 1955 yılında “Türkmen Edebi Diliniň Orfografiyası Barada TSSR-iň II Lingvistik Gurultayınıň Rezolyutsiyası” (Türkmen Edebî Dilinin Yazımı Üzerine TSSC II. Dilbilim Kurultayı’nın Kararı) adıyla yayımlanmıştır. Metin giriş ve üç bölümden oluşmakta ve “Kök veya Gövde Sözcüklerin Yazım Kuralı”, “Birleşik Sözcüklerin Yazım Kuralı”, “Rus Dilinden Türkmen Dilinin Sözlük Bileşimine Geçen Sözcüklerin Yazım Kuralı”, “Eklerin Yazım Kuralı”, “Büyük Harflerin Yazıldığı Yerler” ve “Sözcükleri Yeni Satıra Geçirme Kuralı” başlıklarını içermektedir. Bu yazı, Türkmen edebî dilinin yazım kuralları açısından tarihi belge niteliğinde olan metnin aktarımıdır.

Anahtar Kelimeler

Türkmen, Dilbilim Kurultayı, Türkmen Edebî Dili, Yazım Kuralları

Kaynakça

• Hamzayev, M. Y., Altayev, S., Atayev, G., Açilova, G., Mesgudov, V., Meretgeldiyev, A. (1962). Türkmen Diliniň Sözlügi. Aşkabat: Turkmenistan Ilımlar Akademiyası Dil Bilim İnstitutı.
• Kyýasowa, G., Geldimyradow, A., Durdyýew H. (2015) Türkmen Diliniň Düşündirişli Sözlügi. İki Tomluk. I tom A-Ź, II tom K-Z. (Baş Red.: Gurbanguly Berdimuhamedow). Magtymguly adyndaky dil we edebiýat instituty. Aşkabat: Ilım.