The Structure of Compound Verbs and Compound Tense Verbs in the Turkish and an Evaluation on These Terms

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 25 - 30, 20.06.2023

Mehmet Vefa Nalbant

https://doi.org/10.30563/turklad.1275357

Öz

Compound verbs are classified as simple (noun + auxiliary verb) compound verbs and descriptive verbs (verb + verb structure) in grammar books written with descriptive grammar method about Turkey Turkish.
In conjugation, the overlapping of the two tenses with the help of the main auxiliary verb has been taken into account, and this verb conjugation form has been given a name considering the time value expressed by the two tense suffixes in the structure.
In the naming and examination of compound verbs, the stem forms of the units that make up the structure, and the functions of the overlapping tenses of the conjugated / tense verbs are examined.
In both titles, the analysis and naming were done in a way contrary to the structural features and the examination methods of linguistics.
Within the boundaries of this paper, the structural analysis of the compound verbs will be made, the studies will be criticized and it will be revealed that the compound verbs are the same in structure and the difference is semantic depending on the verb's connection direction.
By presenting a structural analysis of simple and compound tense verbs, the declarative function of the sentence structure will be emphasized and the points where simple tense verb conjugation and compound tense conjugation diverge will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Compound words, Compound verbs, Conjugate verb conjugation, Main auxiliary verb, Copula.

TÜRKÇEDE BİRLEŞİK FİİLLER İLE BİRLEŞİK ZAMANLI FİİLLERİN YAPISI VE BU TERİMLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Türkiye Türkçesini konu alan ve tasvirî gramer yöntemiyle yazılmış dil bilgisi kitaplarında birleşik fiiller; basit yapıda kurulmuş (isim + yardımcı fiil) birleşik fiiller ve tasvirî fiiller (fiil + fiil yapısında kurulmuş) olarak sınıflandırılmıştır.
Birleşik zamanlı çekimde ise, iki zaman ekinin cevheri fiil yardımıyla üst üste gelişleri dikkate alınmış, yapıda yer alan iki zaman ekinin ifade ettiği zaman değeri göz önünde tutularak bu fiil çekim biçimine ad verilmiştir.
Birleşik fiillerin adlandırılmasında ve incelenmesinde yapıyı oluşturan birimlerin kök hâlindeki durumlarının, birleşik çekimli/zamanlı fiillerin ise üst üste gelen zaman eklerinin işlevlerinin dikkate alınarak incelendikleri gözlemlenmektedir.
Her iki başlıkta da inceleme ve adlandırma yapısal özelliklere ve dil bilimin inceleme yöntemlerine aykırı bir şekilde yapılmıştır.
Bu makalenin sınırları içinde, birleşik fiillerin yapısal incelemesine gidilecek, yapılan incelemeler eleştirilecek ve birleşik fiillerin yapıca aynı olduğu, farkın fiilin bağlanma yönüne bağlı olarak anlamsal olduğu ortaya konacaktır.
Basit zamanlı ve birleşik zamanlı fiil konusunda da yapısal bir inceleme ortaya konarak cümle dediğimiz yapının bildirme işlevine vurgu yapılacak basit zamanlı fiil çekimiyle birleşik zamanlı çekimin ayrıştığı noktalar üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Birleşik sözcükler, Birleşik fiiller, Birleşik zamanlı fiil çekimi, Cevheri fiil, Bildirme.

Kaynakça

• Banguoğlu, T. (1974). Türkçenin Grameri. İstanbul: Baha Matbaası.
• Ergin, M. (2009). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Güneş, S. (1996). Türk Dili Bilgisi. İzmir: DEÜ Yayınları.
• Karaağaç, G. (2009). Türkçenin Söz Dizimi. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013). Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Karahan, L. (1995). Türkçede Söz Dizimi, Cümle Tahlilleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1992). Korkmaz Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
• Topaloğlu, A. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Yayınları.