SU KASİDESİ’NDE MÜREKKEP TEŞBİHİN KULLANIMI

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 1, 140 - 149, 26.03.2019

Mohammed Shareef

Öz

Türkçe belâgat çalışmalarında teşbîh sanatının
özel yeri vardır. Türk şiirinde istiâre, kinâye, mecâz, mübâlaga, tecrit,
teşhis ve nice sanatlardan daha cok sayıda kullanılan teşbîhin konuları oldukça
geniş ve teferruatlıdır. Tüm belâgat kitaplarında bu konular, teşbîhin erkanı,
türleri, maksatları gibi başlıklar altında toplanmaktadır. Teşbîh teşbîhin
türleri rükünlerinden olan müşebbeh ve müşebbehün bih ile vech-i şebeh
mevzularında incelenmektedir. Türlerinden mürekkep teşbîh belâgat değeri
açısından kıymetlidir. Gerçi nesnelerin tek halinde biribirilerine
benzetmesinde hayal gücü üslup inceliği bulunr, fakat nesnelerin uyum içinde
bir araya gelerek bediʽî bir tasvir meydana getirdiklerinde bir takım
benzetmeler müşterek durumda ortaya çıkar. Fuzulî de tüm şiirlerini hayal
gücüyle, ince üslüpla, güzel anlatımlarla donattığı Su kasîdesini de bediʽî
tasvirlerle güzel teşbîhlerle süslemiştir. Kullandığı teşbîhin türlerinden çok
sayıda mürekkep teşbîhi kullanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Literary Arts, “Su” poem, Fuzûlî

Kaynakça

• • AKAR, Metin (2017). Su Kasidesi Şerhi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.• Başpınar, Fatih (2008). 17. Yüzyıl Şairlerinden Beyânî’nin Divan’ı. İstanbul: DT. Marmara Üni. • COŞKUN, Menderes (2010). Sözün Büyüsü Edebî Sanatlar. İstanbul: Dergâh. • DİNÇKOL, Mehmed Fahreddin (1990). Telhîs- Kurân Edebiyatı. haz.: Medine Balcı. İstanbul. Ebrâr.• EL-CİNDÎ, Ali (1952). Fennü’t-Teşbîh. 3. c. Mektebet Nahdat Mısır yayınları.• el-Hâc İbrahim (1305). Edebiyyat-ı Osmaniyye. 1.c. Dersaadet: Mahmud Beg Matbaası.• EL-HATÎBU’L-KAZVÎNÎ (2009 ). et-Telḫîṣu fî ʽUlûmi’l-Belâġa. Tah.: Abdülhamid Hindâvî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʽİlmiyye.• ET-TEFTÂZÂNÎ, Sa‘düddin Mes‘ûd b. Ömer (2013). el-Mutavvel. Tah.: Abdülhamid Hindâvî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʽİlmiyye. • KARATAŞ, Turan (2004). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ.• MAṬLÛB, Ahmed (1967). el-Kazvînî ve Şüruhu’t-Telhîs. Bağdat: Mektebetü’n-nahḍa.• MATLÛB, Ahmed (1987). Muʽcemu’l-Muṣtalaḥâti’l-Belâġiyye ve Taṭavvuriha. Matbuat el-Mecmeʽu’l-İlmî’l-İrâḳî.• Pala, İskender (2011). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı.• PALA, İskender (2011). Su Kasidesi. İstanbul: Kapı.• SHAREEF, Mohammed Ali (2015). el-Hatîb el-Kazvînî’nin Telhîsu’l-Miftâh Eseri Işığında Klâsik Türk Edebiyatı Belâgat Terimlerinin Tasnîfi. Basılmamış Dr. Tezi, Ankara Üni.• ŞENTÜRK, Ahmet Atilla (2011). Osmanlı Şiiri Antolojisi. İstanbul: Yapı kredi.• TÂHİRÜ’L-MEVLEVÎ (1973). Edebiyat Lügâtı. haz.: Kemâl Edib Kürkçüoğlu. İstanbul: Enderun Kitabevi.• TARLAN, Ali Nihat (2011). Fuzûlî Dîvânı Şerhi. Ankarak: Akçağ.