6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 48 - 65, 05.08.2021

Halil İbrahim Sarıca , Ömer Faruk Sönmez

Öz

Bu araştırmada, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında MEB yayınlarının hazırlamış olduğu 6. Sınıf Sosyal bilgiler ders kitabının öğretmen görüşleriyle genel değerlendirilmesini yapmak ve daha işlevsel hale getirilmesine katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modeli kullanılmıştır. Yapılan araştırmanın evrenini, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında MEB yayınlarına ait 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının kullanıldığı ülkemizdeki bütün ortaokullarda görev yapan ve 6. sınıf sosyal bilgiler dersine giren öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın evrenini temsil eden örneklem ise Tokat’ta 6. sınıf sosyal bilgiler dersine giren öğretmenlerden belirlenmiş ve bu okullardaki öğretmenler arasından rastlantısal olarak seçilmiştir. Araştırma örneklemi içerisinde Tokat il ve ilçe merkezleriyle birlikte köylerde bulunan ortaokullarda görev yapan 153 sosyal bilgiler öğretmeni ile araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama tekniklerinden anket kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS for Windows 22.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analizlerin yorumlanmasında istatistiki olarak frekans, yüzde, çarpıklık, basıklık, standart sapma ve parametrik testlerden t testi ve ANOVA testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, öğretmen görüşlerine göre 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının genel olarak teknik tasarım ve düzenleme ile dil ve anlatımının ölçütlere uygunluğu çok yüksek düzeyde; içeriğinin ölçütlere uygunluğu yüksek düzeyde; ölçme ve değerlendirmenin ölçütlere uygunluğu ise orta düzeyde olduğunu göstermektedir. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının teknik tasarım ve düzenleme, içerik, dil ve anlatım bölümlerine verilen puanların ortalamaları ile değişkenler arasında ilişkiye bakıldığında; ölçme ve değerlendirme bölümüne verilen puanların ortalamalarında cinsiyete bağlı anlamlı bir farklılık; içerik bölümüne verilen puanların ortalamalarında mesleki kıdem ve seminer veya kurumunuzca verilen kurs alma durumlarına bağlı anlamlı bir farklılık görülmüştür. Yaş grupları, eğitim durumları ve süreli yayın takip etme değişkenleri ile öğretmenlerin 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabını değerlendirmeleri arasında anlamlı bir farklılaşma görülmemiştir. Ders kitabının teknik tasarım ve düzenleme, içerik, dil ve anlatım ve ölçme ve değerlendirme bölümlerinde eksiklikler tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Sosyal Bilgiler, Öğretim Materyali, Ders Kitabı

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Öğretim Materyali, Ders Kitabı

Kaynakça

• Akbuğa, M. (2010). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler ders kitaplarına ilişkin görüşleri (Konya ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aksoy, B. ve Sönmez, Ö. F. (2012). Sosyal bilgiler ders kitaplarındaki metin ve görsellerde harita becerileri. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12(48), 65-79.
• Ata, B. (2006). Sosyal bilgiler programı. C. Öztürk (Editör). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım içinde (s. 71-83). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bektaş Öztaşkın, Ö. (2016). Sosyal bilimler ve sosyal bilgiler. R. turan ve T. Yıldırım (Editör). Sosyal bilgilerin temelleri içinde (s. 1-34). Ankara: Anı yayıncılık. Çakır, İ. (2009). İlköğretim 5. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen ve öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çetin, A. (2008). 6. sınıf yeni sosyal bilgiler ders kitabının (2005) öğretmen görüşlerine göre incelenip değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar. Çetin, O. (2016). İlköğretim beşinci sınıf Sosyal bilgiler ders kitabının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağrı.
• Esen, S. (2017). 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir. Çimen Kurt, G. A. (2017). 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabına yönelik sosyal bilgiler öğretmenlerinin algı ve tutumlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, 17.0 update. Boston: Pearson.
• Kayabaşı, B. (2003). İlköğretim okulu sosyal bilgiler ders kitapları ile ilgili öğretmen ve öğrenci görüşleri (Sakarya ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kaymakçı, S. (2009). Yeni sosyal bilgiler öğretim programı neler getirdi?. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (Prof.Dr.Reşat Genç’e Armağan Özel sayısı) 29(5), 1530-1545. Kozak, M. (2015). Bilimsel araştırma: tasarım, yazım ve yayım teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Köse, E. (2013). Bilimsel araştırma modelleri. R. Y. Kıncal (Editör). Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 99-122). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.