KADIN ÂŞIK KAVRAMI EKSENİNDE MALATYALI ÂŞIK SÜLBİYE KUTLU’NUN HAYATI ve KADIN SÖYLEMLİ ŞİİRLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 11, 330 - 351, 17.12.2017

Begüm Kurt

Öz

Malatya
yöresi âşıklık geleneği Türkiye sahası âşıklık geleneğinin bir parçası olarak
geçmişten günümüze çok sayıda âşık yetiştirmiş ve geleneğe katkı sağlamıştır.
İlin yüzyıllar içerisinde sahip olduğu zenginliklerle dolu özgün kültürü milli
kimliğin içerisinde özel bir yere konumlanmasını sağlamıştır. Malatya yöresinde
günümüzde de âşıklık bir gelenek çerçevesinde yaşatılmakta ve yeni
temsilcilerle güçlenerek zenginleşmektedir. Bu yeni temsilciler içerisinde
kadın âşıkların özel bir yeri vardır. Malatyalı âşıklar arasında Âşık Emine
(Emine Şener), Âşık Esme (Esme Köse), Karagünlü (Sevim Emir), Âşık Kutlu
(Sülbiye Kutlu), Şah Sultan gibi kadın âşıklar geleneğin üreticisi ve
taşıyıcısı konumunda olmuşlardır. Kadın âşıklar üzerine yeterince çalışma
yapılmamıştır. Bu çalışmayı yapmadaki amacımız göz ardı edilen kadın âşık
konusu ekseninde mülakat yöntemi ile elde ettiğimiz bilgiler ışığında, hakkında
daha önce yapılmış herhangi bir çalışma bulunmayan Âşık Kutlu’yu tanıtarak
konuya bir katkı sağlamak ve Kutlu’nun kadın olmasının âşıklığına olan
etkilerini ve bunun şiirlerine yansımalarını incelemektir. Buradan hareketle
sözlü geleneğin en önemli aktarıcısı olan kadınların âşıklık geleneğindeki
yerini tespit edebilmeyi umuyoruz.

Anahtar Kelimeler

Âşıklık Geleneği, Kadın Âşık, Âşık Sülbiye Kutlu, Malatya

Kaynakça

• ARTUN, Erman, Çukurova Âşıklık Geleneğinde Kadın Âşıklar, http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/erman_artun_kadin_asiklar.pdf , (ET: 14.05.2016).
• ÇINAR, Sevilay, Yirminci Yüzyılın İkinci Yarısında Türkiye’ de Kadın Âşıklar, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2008.
• ÇINAR, Sevilay ve KARAHASANOĞLU, Songül ve ŞENEL, Süleyman, “Kadın Âşıkların Âşık Sanatı İçerisinde Toplumsal Rolleriyle Konumlanma Problemleri”, İTÜ Dergisi/b Sosyal Bilimler, C: 5, S: 2 (2008), s. 45-56.
• ÇOBANOĞLU, Aysun, Âşık Sarıcakız Hayatı-Sanatı-Şiirleri, Ürün Yayınları, İstanbul 2006.
• ERCİL, Mahmut, Malatyalı Âşık Birfânî (Hayatı, Sanatı ve Şiirleri). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ, 2008.
• ERSOY, Ersan, “Cinsiyet Kültürü İçerisinde Kadın ve Erkek Kimliği (Malatya Örneği)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C: 19: S: 2 (2009), s. 209-230.
• GÜNAY, Umay, Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Akçağ Yayınları, Ankara 2005.
• KAYA, Doğan, “İrsiyet, Âşıklık ve Dört Âşık”, Erciyes, S: 297 (2002), s. 16-19.
• KÖKSEL, Behiye, 20. Yüzyıl Âşık Şiiri Geleneğinde Kadın Âşıklar, Akçağ Yayınları, Ankara 2012.
• SAÇKESEN, Ahmet, “Er Tabıldı Destanında Kadın Tipler”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, C:2 S: 3 (2006), s. 489-495.
• SEVER, Mustafa, “Âşık Tarzı Kültür Geleneğinde Günümüz Kadın Âşıkları”, Zeitschrift Für Die Welt Der Türken Journal Of World Of Turks, C: 2, S:3 (2010), s. 81-89.
• ŞEN, Semra, Oğuz Kağan Destanı'nda ve Dede Korkut Hikâyelerinde Kadın, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 21 (2003), s. 123-128.
• ŞİMŞEK, Esma, “Âşıklık Geleneğinde Kadın Âşıkların Yeri ve Ayşe Çağlayan Örneği”, Somut Olmayan Kültür Miras Yaşayan Âşık Sanatı Sempozyumu, 29-30 Kasım 2007, Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi (THBMER) Yayınları, Ankara, 2011, s. 329-344.
• TAŞKAYA, Musa Serdarhan, “Çukurovalı Kadın Halk Şairler”, Karacaoğlan’dan Bela Bartok’a Dadaloğlu’ndan Âşık Feymani’ye Osmaniye Kültür, Sanat ve Folklor Sempozyumu Bildirileri, 22-24 Kasım 2004, Osmaniye 2005, s. 201-226.
• TAŞLIOVA, Mete, “Kadın Temsilcileriyle Birlikte Çorum'da Halk Şiiri ve Âşık Tarzı Üzerine Tespit ve Öneriler”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C: 1, S: 2 (2009), s. 83-99.
• YARDIMCI, Mehmet, Başlangıcından Günümüze Türk Halk Şiiri, Ürün Yayınları, Ankara, 2002.
• YARDIMCI, Mehmet, XVII. Yüzyıldan Günümüze Malatyalı Âşıklar. Edebiyat Tarihi Çerçevesinde Âşık Edebiyatı Araştırmaları, Ürün Yayınları, Ankara, 2008.
• YARDIMCI, Mehmet, Malatya’da Âşıklık Geleneği ve Malatyalı Âşıklar, Mehmet Yardımcı, http://www.mehmetyardimci.net/icerik/akademik_yazilar, (ET: 14.05.2016).